Ο Γκυστάβ Κουρμπέ είναι Γάλλος ζωγράφος από τους εξέχοντες της ρεαλιστικής σχολής (Ορνάν, Φρανς Κοντέ 1819- Λα Τουρ ντε Πελζ, Βω 1877). Στην Ορνάν όπου άρχισε τις σπουδές του, συνδέθηκε με φιλία με τον Μαξ Μπυσόν. Αργότερα, το 1837, γράφτηκε στο κολλέγιο της Μπεζανσόν και μελέτησε σχέδιο με τον Σαρλ Αντουάν Φλαζουλό. Το 1840 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι και συνέχισε την εκπαίδευσή του αντιγράφοντας ελεύθερα κυρίως τον Ρέμπραντ, τον Φραντς Χαλς, τον Βαν Ντάυκ και τον Βελάσκεθ.

Στη φιλοσοφία ο όρος σημαίνει την αναγνώριση της υπάρξεως μιας πραγματικότητας έξω από τη σκέψη, ανεξάρτητη από τη νοητική μας δραστηριότητα. Η νόηση γνωρίζει την πραγματικότητα προσαρμοζόμενη σε αυτήν. Η αλήθεια είναι η συμφωνία της σκέψεως με την προϋποτιθέμενη πραγματικότητα. Αν αυτή η πραγματικότητα γίνεται αντιληπτή ως κόσμος εμπειρικοφυσικός, ο ρεαλισμός μπορεί να συμπέσει με τον εμπειρισμό ή καλύτερα με τον υλισμό. Αλλά αυτή η πραγματικότητα μπορεί να μην είναι εμπειρικοφυσική. Είναι η περίπτωση του φιλοσοφικού ρεαλισμού, που αντιπροσωπεύεται ευρύτατα στη σχολαστική φιλοσοφία και αποδίδει μια αυθύπαρκτη πραγματικότητα στις γενικές αρχές, αντί να τις θεωρεί αφαιρέσεις της νοητικής μας ενέργειας. Στην τέχνη ο όρος ρεαλισμός χαρακτηρίζει τις κατευθύνσεις, εκείνες που τείνουν να απεικονίσουν την πραγματικότητα όσο το δυνατόν πιο πιστά, χωρίς φανταστικές απομακρύνσεις ή αυθαίρετες εξιδανικεύσεις. Αυτή η πιστότητα ή μίμηση κατά την αριστοτελική έννοια, δεν εννοείται ωστόσο γενικά ως απλή παθητική αναπαράσταση, αλλά αντίθετα ως δημιουργική ανασύνθεση των πιο ουσιαστικών και σημαντικών στοιχείων της πραγματικότητας. Στην πολιτική ο όρος σημαίνει μια γραμμή συμπεριφοράς εμπνευσμένη από την προσεκτική εκτίμηση των πραγματικών καταστάσεων και των αληθινών δυνάμεων, χωρίς συναισθηματισμούς και ιδεολογικούς οραματισμούς.
Γκυστάβ Κουρμπέ