Μουσείο Αρχαίας Ελεύθερνας, μια ανασκαφή 30 χρόνων έρχεται πλέον στο φως

Μουσείο Αρχαίας Ελεύθερνας, μια ανασκαφή 30 χρόνων έρχεται πλέον στο φως

Έκθεση εικόνων

Μουσείο Αρχαίας Ελεύθερνας

Στο μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, την 1η Ιουνίου, σε μια κατάμεστη αίθουσα με εκπροσώπους του τύπου, αλλά και του επιστημονικού και πολιτικού κόσμου, ο Καθηγητής Ν. Σταμπολίδης ανακοίνωσε ότι μια ανασκαφική δουλειά τριάντα ετών έλαβε τέλος. Το μουσείο της Ελευθέρνας είναι πλέον έτοιμο να ανοίξει τις πύλες του στο κοινό.

Με συγκίνηση και δικαιολογημένη περηφάνεια ο καθηγητής Ν. Σταμπολίδης είπε: "Το Μουσείο της Αρχαίας Ελεύθερνας είναι καρπός 30 χρόνων όχι μόνο δικού μου κόπου, αλλά φοιτητών από το Πανεπιστήμιο της Κρήτης, από τα πανεπιστήμια της Ελλάδος, φοιτητών από τα Πανεπιστήμια της Ευρώπης, της Ολλανδίας, της Αγγλίας, της Δανίας, φοιτητών από την Αμερική, ακόμα και από χώρες της Ασίας, είναι λοιπόν ένα έργο όλων αυτών των νεαρών ανθρώπων που με ακολουθούν και που στη συνέχεια έχουν γίνει και οι ίδιοι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, έχοντας διατρίψει πάνω στην Ελεύθερνα. Αυτό για μένα είναι το πρώτο, το μεγάλο απότοκο."

Η Αρχαία Ελεύθερνα, όπως ανέφερε ο κ. Σταμπολίδης, είναι ένα χωριό ριζίτικο καθώς δεν υπάρχει άλλο χωριό μέχρι το σπήλαιο που γεννήθηκε ο πατέρας των θεών ο Δίας, και πήρε το όνομά της από τον μεγάλο Κουρήτη Ελευθήρα. Αναφερόμενος με κάθε λεπτομέρεια στην πορεία της τριακονταετούς ανασκαφής, ο κ. Σταμπόλίδης αναφέρθηκε και στη δημιουργία του σκέπαστρου, όπου, όπως είπε, η σκέψη για το σκέπαστρο δεν ήταν καινούργια, το στέγαστρο υπήρχε από την ίδια την ανασκαφική ομάδα καθώς ήδη το είχαν φτιάξει, χωρίς βέβαια την καμπύλη, και η ανασκαφή γινόταν μέσα σε αυτό. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα τοπόσημο, και υπάρχει μία σκέψη κάτω από αυτό: «όπως ακριβώς κάτω από χάλκινες ασπίδες τις οποίες έκρουαν και χόρευαν οι κουρήτες για να προστατέψουν το Δία, έτσι και η ανασκαφική ομάδα κάτω από χάλκινες αψίδες προστατεύει τα οστά των προγόνων μας.»

Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου της Κρήτης κ. Οδυσσέας – Ιωάννης Ζώρας, καθηγητής της χειρουργικής ογκολογίας χαιρέτισε την εκδήλωση. Πριν του δώσει το λόγο ο κ. Σταμπολίδης είπε: «Θα αναρωτιέστε τι δουλειά έχει ένας γιατρός ογκολόγος σε μια ενημέρωση για ανασκαφές. Ο λόγος είναι ότι ογκολόγος και αρχαιολόγος δουλεύουν με τον ίδιο τρόπο. Ο πρώτος τέμνει το σώμα του ασθενούς προκειμένου να τον θεραπεύσει, ο δε δεύτερος τέμνει τη γη για να αποκαλύψει τους θησαυρούς της». Ξαφνιαστήκαμε με τα λόγια του πρύτανη, αλλά συμφωνήσαμε.

Γενική άποψη της Α αίθουσας
Από το πλούσιο υλικό που μας χορηγήθηκε μαθαίνουμε ότι το μουσείο έχει τρεις αίθουσες. Η Α' αίθουσα έχει θέα στον Ψηλορείτη από την τεράστια τζαμαρία. Τα εκθέματα της αίθουσας αυτής δείχνουν τη ζωή της Ελεύθερνας διαχρονικά∙ τη δημόσια, ιδιωτική, θρησκευτική, πολιτική ζωή της. Τα εκθέματά της είναι κυρίως εισηγμένα αντικείμενα από πόλεις της Κρήτης αλλά και από την Αττική, την Πελοπόννησο, την Αίγυπτο, τη Φοινίκη, την Κύπρο. Σημαντικό έκθεμά της είναι ο αμφορέας από τον τάφο Α1Κ1 των πολεμιστών στη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας, 7ος αιώνας π.Χ. Ο αμφορέας αυτός φέρει, στην επάνω ζώνη, λέοντα που κυνηγά αίγαγρο.

6. Αμφορέας. Αρχές 7ου αι. π.Χ. Από τον τάφο A1Κ1 «των πολεμιστών», στη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας. Ελεύθερνα, Κρήτη. Αμφορέας. Αρχές 7ου αι. π.Χ. Από τον τάφο A1Κ1 «των πολεμιστών», στη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας. Ελεύθερνα, Κρήτη.

Άλλο σπουδαίο έκθεμα της ίδια αίθουσας είναι χρυσό περίτητο έλασμα με αντωπές Σφίγγες∙ 700-630 π.Χ.

Χρυσό́ περίτμητο έλασμα με αντωπές σφίγγες. 700-630 π.Χ.

Στην ίδια αίθουσα προβάλλεται σε βίντεο ο μύθος της Φρονίμης. Η μητριά της Φρονιμης πείθει τον Ετέαρχο, σύζυγό της και πατέρα της Φρονίμης, να εξοντώσει την Φρονίμη. Εκείνος, πειθόμενος, καλεί τον έμπορα Θεμίσωνα και τον ορκίζει να πνίξει στη θάλασσα τη Φρονίμη. Ο Θεμίσων για να εκτελέσει την υπόσχεσή του ρίχνει τη Φρονίμη στη θάλασσα και αμέσως την ανασύρει. Έτσι και ο όρκος κρατήθηκε και η κοπέλα σώθηκε.

11. Η προθήκη με τον θηραϊκό στάμνο και τη χάλκινη φοινικική φιάλη. Ευρήματα που σχετίζονται με την προβολή της ταινίας στην τηλεόραση δίπλα, με τίτλο “Φρονίμη”, Η προθήκη με τον θηραϊκό στάμνο και τη χάλκινη φοινικική φιάλη. Ευρήματα που σχετίζονται με την προβολή της ταινίας στην τηλεόραση δίπλα, με τίτλο “Φρονίμη”,

Άποψη από την Αίθουσα Β

Στη Β' αίθουσα αναπτύσσεται η θρησκευτική και λατρευτική ζωή της Ελεύθερνας. Εδώ εκτίθεται η «κόρη της Ελεύθερνας» που συγγενεύει με την «κυρία της Ωξέρ», το δαιδαλικό αριστούργημα που βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου. Στην ίδια αίθουσα εκτίθεται άγαλμα Αφροδίτης και Πάνα.

γλυπτό κατωκόρμι της “Κόρης της Ελεύθερνας” (περ. 650 π.Χ.).

Άγαλμα Αφροδίτης και Πάνα. 2ος-1ος αι. π.Χ.

Άποψη από την Αίθουσα Γ

Η αίθουσα Γ' είναι αφιερωμένη στις νεκροπόλεις της Ελεύθερνας. Εδώ παρουσιάζονται ευρήματα από τις ανασκαφές στην νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας καθώς εικονογραφούνται περιγραφές από τον κόσμο του Ομήρου, όπως π.χ. το τυπικό τελετουργικό καύσεων ανάλογων με αυτό που περιγράφεται στη Ραψωδία Ψ της Ιλιάδας. Εδώ εκτίθεται η μοναδική ταφική πυρά με τον δειροτομηθέντα νεκρό. Ένα εύρημα που θέτει σε άλλη βάση την αλήθεια των στίχων του Ομήρου.

Στη νότια πτέρυγα υπάρχει το ερευνητικό κέντρο και το κέντρο μελέτης με βιβλιοθήκη.
Το μουσείο της Ελεύθερνας είναι έτοιμο πλέον να υποδεχτεί το κοινό. Ο καθηγητής Ν. Σταμπολίδης είπε χαρακτηριστικά: «Μου πήρε τριάντα χρόνια για να το δω». Σήμερα το έργο του παραδίδεται στον κόσμο με την ελπίδα να το αγκαλιάσει και να το αγαπήσει.