Πρόκειται για την μουσική που συνέθεσε ο Γιάννης Χρήστου για την παράσταση των Βατράχων του Θέατρο Τέχνης το 1966 σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν. Οι Βάτραχοι του Γιάννη Χρήστου είναι κάτι περισσότερο από την μουσική επένδυση μιας παράστασης: αποτελεί ολοκληρωμένη μουσική πρόταση για τον τρόπο αντιμετώπισης του Αριστοφάνη, με φιλοσοφική αφετηρία, ιστορικές αναφορές & προκλητικές επιλογές.
Σκοπός της παρουσίασης αυτής -όπου θα χρησιμοποιηθεί και το πρωτότυπο μουσικό αρχειακό υλικό από την παράσταση της εποχής- είναι η ανάδειξη της ιδιαιτερότητας και της σημασίας αυτής της μουσικής μέσα από παραδείγματα–αποσπάσματα που θα παρουσιάσει ο συνθέτης Φίλιππος Τσαλαχούρης με την συνεργασία αποφοίτων της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου Τέχνης και του Ωδείου Αθηνών αλλά και με την συμμετοχή του Β΄ έτους της Δραματικής Σχολής του Ωδείου Αθηνών. Πεποίθηση του Φίλιππου Τσαλαχούρη είναι πως η επαφή των ηθοποιών με τους «Βατράχους» του Γιάννη Χρήστου, κυρίως κατά την περίοδο των σπουδών τους, είναι κάτι περισσότερο από σημαντική: οι τεχνικές δυσκολίες, η διαχείριση των αισθητικών αντιθέσεων, οι υποκριτικές προκλήσεις, οι υπερβάσεις και η μαγεία, συνθέτουν μια σπάνια ευκαιρία κατάκτησης γνώσης και εμπειρίας.
Οι θεατές θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τρόπους διδασκαλίας και δοκιμές από τους ηθοποιούς & τους σπουδαστές με σκοπό την κατανόηση της πρόκλησης και της δυσκολίας. Τέλος, θα παρασταθούν πλήρως η Πάροδος, η περίφημη σκηνή του «ξύλου» και η Παράβαση.
Συμμετέχουν οι:
Μάγια Ανδρέου, Ευθυμιάτου Ελευθερία, Κουρμούλη Ευανθία, Κουτσιούμπα Ελένη, Κυβεντίδου Μιχαέλα, Νικολάου Ματίνα, Παύλου Χρύσανθος, Λιάλιου Έφη, Ρούσσου Δανάη, Ρουσσάκης Γιώργος, Σταφύλαράκη Αριστέα, Γιάννης Χαρμπάτσης.
Και οι σπουδαστές του Β΄ έτους της Δραματικής Σχολής του Ωδείου Αθηνών:
Γακηλάζος Μανούσος, Γεωργόπουλος Κωνσταντίνος Δημοσθένης, Ζαχαριουδάκη Κρυστάλλη, Ζησούδη Αγγελική, Καμμένος Παναγιώτης, Καυκαλά Ελεάνα, Μαγγανά Στυλιανή, Μερτζανίδου Χριστίνα, Παπαδιαμαντοπούλου Αντωνία, Προϊστάκη Μαρία, Τσακαλίδης Αθανάσιος, Τσεσμελής Δημήτρης, Φραγκιαδάκη Ηλέκτρα, Χαιροπούλου Ανθούλα, Χαραμουντάνης Κωνσταντίνος
- Διδασκαλία: Φίλιππος Τσαλαχούρης
- Ηλεκτρονική επεξεργασία ηχητικού υλικού: Άγης Γυφτόπουλος
- Φωτισμός: Κώστας Αγγέλου
Η παράσταση είναι αφιερωμένη στην μνήμη του Μίμη Κουγιουμτζή (1936-2003) που συμμετείχε στο πρώτη παράσταση των Βατράχων του 1966 και τους σκηνοθέτησε εκ νέου με την μουσική του Γιάννη Χρήστου στην Επίδαυρο το 1992.
Πληροφορίες
Γιάννη Χρήστου: Βάτραχοι...ένα άγνωστο αριστούργημα
17 & 18 Μαρτίου 2014
Ωδείο Αθηνών 21.00
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Φίλιππος Τσαλαχούρης
Φίλιππος Τσαλαχούρης, συνθέτης, μέλος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών, καθηγητής του Ωδείου Αθηνών, μέλος της Καλλιτεχνικής Επιτροπής του Μουσείου Μπενάκη, βραβευμένος από την Ακαδημία Αθηνών.
Γεννήθηκε στην πόλη Καμίνα του Κονγκό στην κεντρική Αφρική τον Αύγουστο του 1969 και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε φλάουτο (τάξη Ν. Δεπούντη) και ανώτερα θεωρητικά (τάξεις Ν. Νευράκη - Αρμονία, Δ. Δραγατάκη - Αντίστιξη & Φούγκα), στο Εθνικό Ωδείο με υποτροφία της κ. Καλομοίρη και των δασκάλων του. Τα πτυχία του συνοδεύονται από διακρίσεις και χρηματικά βραβεία. Έλαβε το Δίπλωμα της Σύνθεσης από το Ωδείο Κόνταλυ το 2004.
Ανάμεσα στα έργα του ξεχωρίζουν οι τέσσερις Συμφωνίες, οι μονόπρακτες όπερες Το Όνειρο του Σατνή, Πούσκιν και Απιστία ή το Χάρτινο Φεγγάρι, οι 24 Ελληνικοί Χοροί για το Μουσείο Μπενάκη, το Κοντσερτίνο για βιόλα, το Κοντσερτίνο για κοντραμπάσο, το Κοντσέρτο για πιάνο, το Κοντσέρτο για φλάουτο, το Κοντσέρτο για βιολί και γυναικεία χορωδία η ελεγεία «Σμύρνη, η πόλη που ταξίδευε στον ουρανό» για βιολί και ορχήστρα, οι τρεις Λειτουργίες, η καντάτα Cerigo, η Σονάτα για βιολί & πιάνο, η Σονάτα για βιολoντσέλλο & πιάνο το μπαλέτο, τα τέσσερα Κουαρτέτα εγχόρδων, το χορωδιακό Η Γάτα και το φεγγάρι, Οι δυο Ραββίνοι , ο Ύμνος της Αγάπης, Οι επτά Λόγοι του Χριστού επάνω στο Σταυρό κ.ά.
Έργα του παρουσιάστηκαν στην Ελλάδα, τη Ρωσία, την Ισπανία, τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία, την Αγγλία, τη Γαλλία, τη Ρουμανία, την Ουρουγουάη, την Ιταλία, την Τουρκία, την Κίνα, την Ουκρανία, την Αυστρία και τη Γερμανία από συγκροτήματα όπως η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, η Χορωδία δωματίου της Ραδιοφωνίας της Μόσχας, η Χορωδία της Ακαδημίας Λιστ, η Χορωδία Kodàly του Ντέμπρετσεν, η Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, η Συμφωνική ορχήστρα του Πάζαρτζικ, Φιλαρμονική «Μιχαήλ Ζόρα» του Bacau, οι Σολίστες της Πράγας, το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο, το Κουαρτέτο του Εδιμβούργου, το Κουαρτέτο Πατρών, το Ελληνικό Συγκρότημα Σύγχρονης Μουσικής, η Ορχήστρα των Χρωμάτων, το γυναικείο φωνητικό σύνολο Opus Femina, η Συμφωνική Ορχήστρα του Πανεπιστημίου Dokuz της Σμύρνης, η Ορχήστρα Πατρών, η Κλασσική Ορχήστρα του Κιέβου, η Λουιζιάνα Συμφωνιέτα, η Σόφια Συμφωνιέτα κ.α.
Έχει συνεργαστεί με το Θέατρο Τέχνης, το Εθνικό Θέατρο, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος κ.α. συνθέτοντας μουσική για έργα των Ιονέσκο, Τσέχωφ, Μπέρνχαρντ, Στρίντμπεργκ, Ροντρίγκες, Αναγνωστάκη, Γκολντόνι, Καμπανέλλη, Παίητζ, Αρού, Κολτές, Ουίλιαμς, Γκάτζο, Λεοτιέ, Χορν, Σαίξπηρ, Ομπράιαν, Ίψεν, Σοφοκλή, Αριστοφάνη, Μίλερ κ.α. Έχει εμφανιστεί στα φεστιβάλ Επιδαύρου, Εφέσου, Αθηνών, Δωδώνης, Φιλίππων, στα Δημήτρια της Θεσσαλονίκης κ.α.
Δίδαξε στο Εθνικό Ωδείο (1990 – 1995) και στη δραματική σχολή του Θεάτρου Τέχνης «Κάρολος Κουν» (1991 – 2005). Διδάσκει στο Ωδείο Κόνταλυ από το 1992 ενώ από το Σεπτέμβριο του 2004 διδάσκει στο Ωδείο Αθηνών.
Εξελέγη τακτικό μέλος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών το Μάιο του 1996. Τον Δεκέμβριο του 2008 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το σύνολο του έργου του και για τη γενικότερη προσφορά του στη μουσική με το βραβείο «Γ.Α.Παπαϊωάννου» με αφορμή τη σύνθεση των «24 Ελληνικών Χορών για το Μουσείο Μπενάκη». Έχει λάβει επίσης το Αργυρό μετάλλιο της πόλης της Ρόδου και το Πανδωδεκανησιακό βραβείο «Βαλσάμη».
Βάτραχοι-Συντελεστές 1966
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΥΝΑΥΛΙΑΣ
Η συνεργασία του Γιάννη Χρήστου με το Θέατρο Τέχνης και τον Κάρολο Κουν ξεκίνησε το 1965 με την παράσταση των Περσών που έμεινε στην ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου ως μέγας σταθμός. Αν και με ευκολία χρησιμοποιούμε ανάλογους χαρακτηρισμούς, για την μουσική των Περσών ταιριάζει όσο σε καμμία άλλη μουσική για το αρχαίο δράμα, το επίθετο «αξεπέραστη».
Την επόμενη χρονιά της πρεμιέρας των Περσών ο Κουν θα ζητήσει από τον Γιάννη Χρήστου να συνθέσει τη μουσική για την κωμωδία του Αριστοφάνη «Βάτραχοι» (1966). Ο ίδιος ο Χρήστου αναφέρει πως από «μουσική» πλευρά δεν θα είχε ενδιαφέρον για εκείνον η σύνθεση της μουσικής σε μία κωμωδία. Βρήκε, όμως, στους Βατράχους την ευκαιρία να ασχοληθεί με τα τελετουργικά στοιχεία του αττικού θεάτρου. Τα «πάθη» του Διονύσου, η αναπαράσταση των Ελευσίνιων Μυστηρίων στην Πάροδο των Μυστών, αλλά και η αναζήτηση «μουσικής» στην καθημερινότητα έδωσαν στον Χρήστου τα υλικά με τα οποία συνέθεσε μία σπάνιας αισθητικής «αριστοφανική» μουσική, με συγκλονιστικές φιλοσοφικές προεκτάσεις. Οι τεχνικές δυσκολίες είναι μεγάλες και σε πολλά σημεία ανυπέρβλητες. Η παράσταση μετά την πρεμιέρα στο Ηρώδειο τον Ιούλιο του 1966 επαναλήφθηκε στο Λονδίνο αλλά και σε άλλα μέρη στην Ελλάδα. Η καταστροφή από πυρκαγιά των κοστουμιών και του φροντιστηρίου δεν επέτρεψαν στον Κουν να συνεχίσει τις παραστάσεις αλλά και να προγραμματίσει επαναλήψεις. Το 1992, 26 χρόνια μετά, ο Μίμης Κουγιουμτζής αποφάσισε να «ξανανεβάσει» το έργο με την ίδια μετάφραση (Κώστας Σταματίου) και μουσική (Γιάννης Χρήστου) αλλά με νέα σκηνοθεσία και σκηνογραφία. Η παρτιτούρα, δεκάδες σκόρπιες σελίδες –με εξαίρεση μια διαφορετική εκδοχή της Παρόδου ως αυτοτελούς έργου- ήταν αδύνατον να διαβαστεί και να διδαχθεί. Ο Φίλιππος Τσαλαχούρης, με τη βοήθεια πρόχειρα ηχογραφημένης παράστασης του 1967, αποκατέστησε το μεγαλύτερο μέρος της παρτιτούρας και ανέλαβε μαζί με τον Σπύρο Σακκά τη διδασκαλία.
Στη συναυλία-παράσταση στο Ωδείο Αθηνών, θα παρασταθούν τρία εκτενή αποσπάσματα με τη βοήθεια νέων ηθοποιών σε διδασκαλία-διεύθυνση Φίλιππου Τσαλαχούρη. Θα προηγηθεί σύντομη παρουσίαση της μουσικής των Βατράχων με σκοπό την ανάδειξη των δυσκολιών του τρόπου απόδοσης και διδασκαλίας. Κυρίως, όμως, θα επιχειρηθεί η κατανόηση της αισθητικής πρότασης του Γιάννη Χρήστου για τον τρόπο της μουσικής ανάγνωσης του Αριστοφάνη που παρέμεινε μοναδικός.