Τα φώτα σβήνουν? το κοινό παύει να κουβεντιάζει (σβήνουν και τα κινητά) και στρέφουμε την προσοχή μας στην μεγάλη οθόνη, που αμέσως πλημμυρίζει από ήχους, χρώματα και αισθήσεις που διαρκούν για τουλάχιστον 2 ώρες.

Φτάνουν μόνο τα πρώτα λεπτά για να ξεχάσουμε όλα όσα μας αφορούν και να βρεθούμε κατά κάποιο τρόπο στην θέση των πρωταγωνιστών, να ζήσουμε συναισθήματα και πάθη σαν να ήταν δικά μας, έρωτες και τραγωδίες.

Τι ακριβώς είναι cinematherapy και γιατί μας επηρεάζει τόσο;

"Ο κινηματογράφος αναπαράγει μια κατάσταση παρόμοια με την ύπνωση: οι εικόνες εναλλάσσονται μπροστά στα μάτια μας ενώ η αφήγηση ξυπνάει συναισθήματα που μας παρασύρουν εκείνη την στιγμή ακριβώς επειδή έχουμε χαλαρώσει τις αντιστάσεις μας", εξηγεί η Vincenzo Maria Mastronardi, ψυχίατρος και συγγραφέας του Filmtherapy. Μάλιστα, οι εμπειρίες που βιώνουμε κατά τη διάρκεια της εξέλιξης του story, μένουνε στην μνήμη και εξακολουθούν να επιδρούν ακόμα και μετά το τέλος της ταινίας.

Μπορούν κυρίως να μας βοηθήσουν στο να κατανοήσουμε ένα πρόβλημα, να αλλάξουμε άποψη για τα πράγματα, να παρηγορηθούμε, κάποιες φορές να προβληματιστούμε ή ακόμα και να απαλλαγούμε από τον θυμό. Όλοι το έχουμε βιώσει, άλλωστε, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο.

Γι? αυτό οι ψυχολόγοι έχουν σκεφτεί να χρησιμοποιήσουν το σινεμά για να θεραπεύσουν τους ασθενείς, για να τους απαλλάξουν από αρνητικά συναισθήματα και να διώξουν πάνω από όλα το στρες. Υπό αυτή την έννοια μιλάμε για θεραπεία: ως πιθανότητα να οδηγήσουν σε μια αλλαγή προς το καλύτερο.

Πότε και πού γεννήθηκε η κινηματογραφοθεραπεία;

Όλα ξεκίνησαν έναν αιώνα μετά την εμφάνιση του κινηματογράφου. Το 1995, ο ψυχοθεραπευτής Gary Solomon εξέδωσε το βιβλίο "Watch this movie and call me in the morning" (δες αυτήν την ταινία και θα με θυμηθείς, σε ελεύθερη μετάφραση), στο οποίο ο Solomon εξηγούσε τη θεραπευτική ιδιότητα 200 ταινιών που ?συνταγολόγησε? με επιτυχία σε ασθενείς. Το συγκεκριμένο βιβλίο έγινε φυσικά best seller και αποτέλεσε προπομπό και άλλων παρόμοιων εγχειριδίων. Μάλιστα, σήμερα κάποιος μπορεί να σπουδάσει κινηματογραφοθεραπεία στο πανεπιστήμιο του Pittsburgh.

Ακόμα και ο Άλφρεντ Χίτσκοκ, ο απόλυτος σκηνοθέτης ταινιών που είχαν ως βάση τους φοβίες, διαταραχές της ανθρώπινης προσωπικότητας και εμμονές, με κύρια παραδείγματα το Ψυχώ και τα Πουλιά, πίστευε στην θεραπευτική δυνατότητα της μεγάλης οθόνης. Όπως σημειώνει ένας από τους σεναριογράφους του: "ο Χίτσκοκ γνώριζε πολύ καλά ότι το σινεμά και η ψυχοανάλυση είναι άρρηκτα δεμένα από καταβολής τους- δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι εμφανίστηκαν σχεδόν ταυτόχρονα. Το σινεμά και η ψυχοανάλυση συναντώνται στο επίπεδο του ονείρου και της φαντασίας".

Γι? αυτό ο κινηματογράφος σε τελική ανάλυση χαρακτηρίζεται ως "βιομηχανία των ονείρων". Σίγουρα, είναι ένα μέσο για να ξεφεύγεις από την πραγματικότητα και να ξεχνάς τα προβλήματα, αλλά όπως τα όνειρα λειτουργούν στην ψυχοθεραπεία, έτσι και ο κινηματογράφος μπορεί να αποτελέσει έναυσμα για να τα λύσεις.

Οι βιορυθμοί της μεγάλης οθόνης

Ποια είναι η καλύτερη ώρα της ημέρας για να θεραπευτούμε με ένα φιλμ;

Η σωστή ώρα, απαντάνε οι ειδικοί, είναι όταν είμαστε χαλαροί. Δεν έχει σημασία αν θα δούμε την ταινία βράδυ παρασκευής ή απόγευμα Κυριακής, σε μια αίθουσα κινηματογράφου ή στο καναπέ του σπιτιού μας, φτάνει να έχουμε χρόνο να αφουγκραστούμε τα συναισθήματά μας.

Επιπλέον, έχει διαπιστωθεί ότι όσο συχνά βλέπουμε μια ταινία τόσο περισσότερο μας βοηθάει γιατί με το να βλέπεις και να ξαναβλέπεις το ίδιο φιλμ, το κάνουμε έτσι κατά κάποιο τρόπο δικό μας. Σε αυτή την περίπτωση, η υπερβολική δόση κάνει καλό γιατί βοηθάει την ψυχή να συνειδητοποιήσει τα συναισθήματα και την συμβολή της ίδιας της διήγησης στην κατανόηση τους. Είναι ακριβώς το ίδιο που κάνουν τα μικρά παιδιά όταν μας ζητάνε να τους διηγηθούμε πάντα το ίδιο παραμύθι. Ακόμα και σκηνοθέτες όπως ο Quentin Tarantino και ο David Lynch αρέσκονται στο να αναπαράγουν ταυτόσημες σκηνές γα να μένουν στο μυαλό και την καρδιά των θεατών.

Τελικά, ο κινηματογράφος κρύβει ορισμένες πτυχές που ακόμα δεν τις γνωρίζουμε ή δεν τις έχουμε αντιληφθεί και σίγουρα δεν μπορούμε πλέον να τον χαρακτηρίζουμε μόνο ως έβδομη τέχνη ή ως απλή διασκέδαση, όπως προτιμούν ορισμένοι. Ένα πράγμα μπορούμε όμως να σας προτείνουμε, χαλαρώστε και απολαύστε το?Και την επόμενη φορά που θα νοικιάσετε ή θα πάτε να δείτε μια ταινία, προσπαθήστε να το εφαρμόσετε. Απ? ό,τι φαίνεται, κάνει καλό!

Πηγές:

• Vincenzo Maria Mastronardi, Filmtherapy
• Gary Solomon, Watch this movie and call me in the morning