Τετάρτη, 11 Απριλίου 2012 03:54

Η ιστορία ενός έργου: Η Δώρα Κασκάλη γράφει για το νέο βιβλίο της "Κάτω"

Γράφτηκε από  Γιάννης Φαρσάρης
Η Δώρα Κασκάλη είναι Θεσσαλονικιά. Σπούδασε Ελληνική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και έκανε μεταπτυχιακό στην ποίηση του Θεοτοκά. Τώρα γράφει τη διδακτορική της διατριβή, με θέμα τις εκφάνσεις της ελληνικότητας στη μεταναστευτική λογοτεχνία.


Ήταν υποψήφια για το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα του λογοτεχνικού περιοδικού "Διαβάζω" για τη συλλογή διηγημάτων της "Στο τρένο" (Εκδόσεις Γραβριηλίδης, 2010 - http://stotreno.wordpress.com). Πριν μερικούς μήνες κυκλοφόρησε το δεύτερο βιβλίο της "Κάτω", επίσης από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδης (http://katwthebook.wordpress.com).

Η Δώρα Κασκάλη γράφει σε πρώτο πρόσωπο για την ιστορία πίσω από το νέο βιβλίο της:

Ένα βιβλίο αυτοσυστήνεται. Μετέωρος μένει ο συγγραφέας, αν πρέπει να αποκαλύψει την αρχική συγγραφική πρόθεση ή αν θα αφήσει την πόρτα ανοιχτή για ποικίλα βλέμματα και αναγνώσεις. Πιστεύω ότι οι περισσότεροι λογοτέχνες νιώθουν έτσι αμφίθυμα, όταν είναι να μιλήσουν για το έργο τους.

Περιγράφοντας με αδρές γραμμές τη διαδρομή της συγγραφής του Κάτω, θα ήθελα προκαταβολικά να πω ότι η αφετηρία του βρίσκεται στη μυθοπλασία, στην ανάγκη μου δηλαδή να αφηγηθώ μία ιστορία. Έχοντας μια μικρή προϋπηρεσία στη σύντομη φόρμα του διηγήματος, αποφάσισα να γράψω ένα σπονδυλωτό βιβλίο, προσθέτοντας γύρω από το αφηγηματικό κέντρο ιστορίες που λειτουργούν ως ψηφίδες μιας ευρύτερης σύνθεσης. Κάθε κεφάλαιο βαφτίστηκε με ένα γυναικείο όνομα. Ιστορίες γυναικών που διατρέχουν δύο και πλέον αιώνες δορυφορούν γύρω από τον κεντρικό μύθο, κεφάλαια που ως ένα βαθμό θα μπορούσαν να αναγνωστούν αυτόνομα. Ήθελα, όμως, να υπάρχει μια ενότητα, μια κεντρική αφήγηση που να συνέχει τις επιμέρους ιστορίες.

Το γυναικείο βλέμμα εκ των πραγμάτων είναι αναπόφευκτο, ωστόσο εγκιβωτισμένος υφίσταται και ο ανδρικός λόγος τόσο στα mottos των επιμέρους κεφαλαίων, όσο και στην αφήγηση της ιστορίας του νησιού, όπου λαμβάνει χώρα ο βασικός μύθος του βιβλίου. Εξίσου ισχυρή είναι και η παρουσία του κοινωνικοπολιτικού σχόλιου που διατρέχει τη ραχοκοκαλιά του μυθιστορήματος. Προοδευτικά, οι ζωές των ηρωίδων του με τα ποικίλα υπαρξιακά αδιέξοδα και τις πρακτικές δυσκολίες της επιβίωσης υφίστανται μια αξιακή ανατροπή από μια επερχόμενη κρίση -στη θέση της οικονομικής κατάρρευσης θα μπορούσαμε να βάλουμε έναν πόλεμο ή μια μαζική ανθρώπινη καταστροφή-, ένα ξεθεμέλιωμα που θα φέρει καθέναν και καθεμία απέναντι στην ατομική και τη συλλογική ευθύνη του. Το καταληκτικό κεφάλαιο είναι εξίσου ανατρεπτικό, εφόσον εγκιβωτίζει ένα μυθιστόρημα μέσα στο μυθιστόρημα, μία ιστορία πολιτικής φαντασίας, ένα είδος ουτοπίας-δυστοπίας.

Μέσα από την αποσπασματικότητα της αφήγησης, το Κάτω προσπαθεί να αναδείξει τα θραύσματα του βίου των ηρωίδων του, να αφηγηθεί με τιμιότητα και χωρίς να παίρνει θέση τα μικρά και μεγάλα αμαρτήματά τους και να σχολιάσει τις μεγάλες ιστορικές ανατροπές όπως αυτές απαλλοτριώνουν τις μικρές ζωές.