Η απάντηση στο γιατί ίσως να κρύβεται στο γεγονός ότι οι Αθηναίοι έχουν πάψει πλέον να διαπνέονται από την κουλτούρα της κοινότητας, της συναίσθησης του ανήκειν σε μια ευρύτερη κοινότητα αξιών, παραδόσεων, τρόπου ζωής και καθημερινότητας. Σε πόλεις όπως το Λονδίνο ή το Παρίσι οι μόνιμοι κάτοικοι τους έχουν αναπτύξει την ταυτότητα του Λονδρέζου ή του Παριζιάνου και αισθάνονται υπερήφανοι που εντάσσονται σε ένα πλέγμα μιας ευρύτατης κοινότητας που μοιράζεται την χαρά και την τιμή του να ζει σε μια από τις ιστορικότερες πόλεις του κόσμου. Δεν συμβαίνει το ίδιο με τους Αθηναίους. Αντιθέτως, το να λες ότι είσαι Αθηναίος ακούγεται περισσότερο αρνητικό παρά θετικό στις μέρες μας. Δυστυχώς, σε αυτό το σημείο έχουμε φτάσει. Οι περισσότεροι εξ ημών αντιμετωπίζουμε την πόλη ως προσωρινή κατοικία, για σπουδές ή εργασία. Η συντριπτική πλειοψηφία αντιμετωπίζει ως αναπόφευκτο κακό την διαβίωση σε αυτήν. Όλο και περισσότεροι την εγκαταλείπουν, μόλις συμπληρώσουν τα απαραίτητα χρόνια εργασίας και βγουν στην σύνταξη. Ένας κακεντρεχής θα έλεγε με μεγάλη δόση σιγουριάς ότι εμείς οι Αθηναίοι κατά βάθος μισούμε την πόλη μας. Την θυμόμαστε μόνο όταν μια από τις ελάχιστες εστίες πολιτισμού που της έχει απομείνει καταστρέφεται. Την θυμόμαστε μετά από διαδηλώσεις, απεργίες, νεροποντές και πυρπολήσεις. Και δυστυχώς, μάλλον έχει δίκιο.

Το μεγάλο ερώτημα είναι τι κάνουμε από εδώ και στο εξής. Το κλειδί στην ουσιαστική ανάταση της πόλης είναι η σύναψη μιας νέας συμφωνίας συνεννόησης και συνεργασίας μεταξύ της Πολιτείας και των Αθηναίων πολιτών. Θα πρέπει να υπάρξει αλληλοτροφοδοτούμενη πληροφόρηση μεταξύ των δυο μερών προκειμένου αυτό να μεταφραστεί σε συλλογική δράση απέναντι σε αυτά που καθημερινά μας υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής. Μια νέα μορφή συνεργασίας όπου οι πολιτιστικοί και οι περιβαλλοντικοί σύλλογοι των Αθηνών, οι διαδικτυακές ομάδες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και ο κάθε Αθηναίος ξεχωριστά θα συμπράξουν με τον Δήμο της Αθήνας με σκοπό ριζικές αλλαγές στην πόλη τους. Θα μπορούσε η νέα αυτή μορφή συνεργασίας να ξεκινήσει από ζητήματα χαμηλής πολιτικής και στην συνέχεια να ασχοληθεί με σοβαρότερα προβλήματα, όπως η λαθρομετανάστευση, η ασφάλεια και τα ναρκωτικά.
Κάποια παραδείγματα θα μπορούσαν να ήταν κατατοπιστικά της συλλογιστικής μου. Όλοι μαζί, Πολιτεία και πολίτες, θα μπορούσαμε κάθε Κυριακή να ξεκινάμε και ένα πιλοτικό πρόγραμμα «αποδόμησης» της απελπιστικά άσχημης εικόνας της Αθήνας. Η μαζική καθαίρεση των απελπιστικά ακαλαίσθητων κεραιών από τις ταράτσες των πολυκατοικιών είναι ένα πρώτο βήμα. Μια φωτογραφία της Αθήνας τραβηγμένη από την Ακρόπολη ή τον Λυκαβηττό είναι αρκετή για να εντοπίσει το πρόβλημα και να διακρίνει ο οποιοσδήποτε την επιτακτική ανάγκη «συμμαζέματος» της άσχημης εικόνας της πόλης μας. Η ιδέα είναι επίσης απλή και χιλιοειπωμένη ακόμα και από κυβερνητικά χείλη. Στην κάθε πολυκατοικία ξεχωριστά, να αφαιρεθούν από τους ίδιους τους ενοίκους της όλες οι κεραίες των τηλεοράσεων τους και να αντικατασταθούν από μια ενιαία για όλα τα διαμερίσματα. Έτσι θα πάψει το φαινόμενο σε κάθε ταράτσα πολυκατοικίας να βλέπουμε δεκάδες μικρές και μεγάλες κεραίες. Είναι μεγάλη ευκαιρία το σχέδιο αυτό να αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά άμεσα και να συνδυαστεί με την μετάβαση του τηλεοπτικού σήματος από αναλογικό σε ψηφιακό. Έτσι με δυο συνδεόμενες επικοινωνιακά δράσεις θα έχουμε δυο θετικά αποτελέσματα: καλύτερο σήμα τηλεόρασης αλλά και ταυτόχρονη «αποδόμηση» ενός τόσο άσχημου χαρακτηριστικού της που είναι οι χιλιάδες κεραίες στις πολυκατοικίες. Τα σίδερα που θα συγκεντρωθούν από αυτήν την δράση θα ανακυκλωθούν. Το κόστος της ενιαίας κεραίας θα μπορούσε να καλυφθεί αναλογικά από τους ενοίκους και εφόσον το πρόγραμμα λάβει μαζικό χαρακτήρα η τιμή των κεραιών θα πέσει από τις ιδιωτικές εταιρείες που τις παρέχουν. Ο Δήμος της Πόλης και η Πολιτεία γενικότερα θα μπορούσε να προωθήσει κίνητρα για την εφαρμογή αυτής της πολιτικής όπως την δίμηνη απαλλαγή από τα τέλη της ΕΡΤ για το κάθε διαμέρισμα. Απαλλαγή μικρή οικονομικά αλλά συμβολικά τεράστια, προκειμένου να πάρει το παραπάνω πρόγραμμα συλλογικό και ισχυρό χαρακτήρα.

Δεύτερη δράση «συλλογικής ευθύνης» θα μπορούσε να είναι η μαζική ανακύκλωση όσων άχρηστων αντικειμένων βρίσκονται αυτήν την στιγμή σε σπίτια, αποθήκες, υπόγεια και ταράτσες και το μόνο που κάνουν είναι να υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής των πολιτών. Θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια εκστρατεία τόσο από τον Δήμο της Πόλης όσο και από καταναλωτικές, περιβαλλοντικές, κοινωνικές και πολιτιστικές οργανώσεις, η οποία θα όριζε μια συγκεκριμένη Κυριακή, κατά την οποία οι Αθηναίοι πολίτες θα άφηναν έξω από την πόρτα του σπιτιού τους όλα τα άχρηστα αντικείμενα που κρύβονται στα... ενδότερα των οίκων τους. Σίδερα, χαρτί, πλαστικό, έπιπλα και ότι άλλο κρίνεται άχρηστο και ανακυκλώσιμο. Στην συνέχεια, συνεργεία του Δήμου αλλά και εταιρειών που θα θελήσουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους δωρεάν, θα συλλέξουν τα αντικείμενα αυτά και θα τα κατευθύνουν προς τα κέντρα ανακύκλωσης. Συμμετοχή στην προσπάθεια αυτή θα έχουν ασφαλώς όλοι όσοι ασχολούνται με τον τομέα «Ανακύκλωση» γιατί ουσιαστικά θα πρόκειται για δωρεάν απόθεση ανακυκλώσιμων υλικών που με την κατάλληλη διαδικασία θα μετατραπούν σε εμπορεύσιμα υλικά. Με αυτήν την κίνηση επιτυγχάνεται 1) η ευαισθητοποίηση του Αθηναίου πολίτη με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το περιβάλλον στο οποίο ζει, εργάζεται και εν γένει δραστηριοποιείται, 2) το «συμμάζεμα» της πόλης από τόνους άχρηστων και επικίνδυνων για την υγεία υλικών με ταυτόχρονο οικονομικό όφελος για τον Δήμο και τους κατοίκους του και 3) η δημιουργία κουλτούρας ανακύκλωσης στον Αθηναίο αλλά και απτά αποτελέσματα στην πορεία αύξησης των ποσοστών ανακύκλωσης στην χώρα μας. Και όλα αυτά, μόνο μέσα σε μια Κυριακή του χρόνου!

Είναι αυτές οι δράσεις αρκετές για να μπορούμε να λέμε ότι ζούμε σε μια ανθρώπινη πόλη; Προφανώς δεν είναι. Αποτελεί όμως την αρχή. Θα έθετε τις βάσεις για μια κουλτούρα της κοινότητας, της συναίσθησης εκείνης που λείπει από τους Αθηναίους πολίτες και που τους κάνει να νιώθουν ξένοι μέσα στην ίδια τους την πόλη. Θα έδινε την δυνατότητα στον Αθηναίο πολίτη να αλλάξει ο ίδιος αυτά που περιμένει να γίνουν από τον Δήμο και τα οποία απλά δεν γίνονται. Με τον Δήμο αρωγό δημιουργείται η αίσθηση ότι όλοι είμαστε μαζί για την αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων. Αφού τα καταφέρουμε την πρώτη, την δεύτερη, την τρίτη Κυριακή, θα δούμε μετά από λίγο την πόλη μας να αλλάζει όψη και διάθεση. Είναι στο χέρι μας να το πράξουμε. Χωρίς κόστος. Χωρίς γραφειοκρατικές κωλυσιεργίες. Με την βοήθεια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της κοινωνίας των πολιτών. Με την κατάλληλη συλλογική δράση θα τεθούν οι βάσεις έτσι ώστε, κάποια στιγμή, να σταματήσει το φαινόμενο του να ζούμε σε μια Πόλη τόσο ιστορική και συμβολικά σημαντική, η οποία όμως στερείται Κοινότητας, στερείται δηλαδή συνεργασίας και σύμπραξης των πολιτών που την απαρτίζουν.