Στο πλαίσιο του έργου του ΕΣΠΑ «Προστασία, συντήρηση και αποκατάσταση Μεγάλου Θεάτρου Νικόπολης (Α΄ Φάση)», πραγματοποιείται από το 2013 πολυσχιδές έργο στο ρωμαϊκό Θέατρο της Νικόπολης, ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα του είδους στην Ελλάδα, η ίδρυση του οποίου ανάγεται στην εποχή του Αυγούστου.
Οι εργασίες που εκτελούνται αποσκοπούν στη διασφάλιση του μνημείου και των κινητών ευρημάτων του (στερεώσεις, αποκαταστάσεις τοιχοποιιών, συντηρήσεις επιχρισμάτων και κινητών ευρημάτων), στη διερεύνηση των διαφόρων οικοδομικών φάσεων του (αποχωματώσεις, αναδείξεις περιγραμμάτων και ανασκαφές), αλλά και στην προστασία και ανάδειξή του (περίφραξη, κατασκευή περιμετρικής διαδρομής επισκεπτών και εξέδρας θέασης, τοποθέτηση πινακίδων ενημέρωσης μεταξύ των οποίων και σε γραφή Braille για άτομα με προβλήματα όρασης).
Με την ολοκλήρωση των παραπάνω εργασιών, διασφαλίζεται σε πρώτη φάση η προστασία του μνημείου και αίρεται ο κίνδυνος ενδεχόμενης κατάρρευσης τμημάτων του, ενώ παράλληλα προκύπτουν νέα στοιχεία για τη μορφή και την κατάσταση διατήρησής του.
Η αποκάλυψη τριών σειρών μαρμάρινων εδωλίων του κάτω κοίλου (ima cavea) σε άριστη κατάσταση, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και εδώλια του προεδρείου, τμήματος της κεντρικής κλίμακας που οδηγεί στο άνω κοίλο (summa cavea) καθώς και της βόρειας εισόδου του θεάτρου (vomitorium), αναθεωρούν σε μεγάλο βαθμό την αρχική υπόθεση, κατά την πρώτη φάση των ερευνών, σχετικά με την κατάσταση διατήρησης του μνημείου. Τότε, η έρευνα είχε αποκαλύψει μόνο μέρος του υποστρώματος των κερκίδων και η παρουσία τριών ασβεστοκάμινων στο εσωτερικό του θεάτρου είχε οδηγήσει στη σκέψη ότι η αρχική κατασκευή αποδομήθηκε, με στόχο τη μετατροπή του δομικού υλικού σε ασβέστη.
Με τα μέχρι σήμερα ανασκαφικά δεδομένα, φαίνεται ότι η υφαρπαγή του υλικού συντελέστηκε μόνο στο άνω κοίλο, ενώ διατηρούνται ακόμη αρκετά τμήματα του κάτω κοίλου, αλλά και του δαπέδου της ορχήστρας. Στο τμήμα του δαπέδου που ήλθε πρόσφατα στο φως, μπροστά από τα εδώλια αποκαλύφθηκαν οι εσοχές πολύστιχης ένθετης επιγραφής από μεταλλικά γράμματα στην οποία μεταξύ άλλων διακρίνονται οι λέξεις ΝΙΚΟΠΟΛΕΙ ΙΕΡΑ, ενώ κάποιες εκ των εσοχών διατηρούν κατά χώρα μολύβι και τον χαλκό των ένθετων γραμμάτων. Στο ίδιο σημείο, αποκαλύφθηκε πληθώρα μαρμάρινων θραυσμάτων, μεταξύ αυτών και ανάγλυφη πλάκα με ιδεαλιστική κεφαλή σε πλάγια όψη.
Όλα τα παραπάνω θεωρούνται ότι ανήκουν στην πρώτη οικοδομική φάση του θεάτρου, η οποία τοποθετείται με τα ως τώρα δεδομένα στα τέλη του 1ου αι. π.Χ..
Το έργο θα αποδοθεί σταδιακά στο κοινό από τις 31 Δεκεμβρίου 2015 που θα ολοκληρωθούν οι εργασίες του ΕΣΠΑ (Α’ Φάση), ενώ πρόθεση του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού είναι να ενταχθεί και στην επόμενη φάση του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Το Μεγάλο Θέατρο της Νικόπολης, μετά το πέρας των εργασιών αποκατάστασης και συντήρησης, θα είναι επισκέψιμο σε όλα τα τμήματά του, όπου έχουν ήδη περατωθεί οι εργασίες. Το Ρωμαϊκό Ωδείο θα έχει αποκατασταθεί πλήρως έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015 και εφεξής θα μπορεί να διατίθεται και για πολιτιστικές εκδηλώσεις.
