- Πότε και πως ξεκίνησε η σχέση σας με την Τέχνη;

Θα έλεγα ότι η σχέση μου με τη τέχνη ξεκίνησε από πολύ μικρή ηλικία -πάντα με αυτή ήθελα να ασχοληθώ. Από τα εφηβικά μου χρόνια ακόμα μάζευα αποκόμματα περιοδικών που αναφέρονταν σε μεγάλους ζωγράφους, σε εικαστικά δρώμενα του εξωτερικού, στη Τέχνη... Εκείνη την εποχή οι τέχνες αναζητούσαν τον δρόμο τους σε ένα χέρσο τοπίο στη Θεσσαλονίκη. Υπήρχαν βεβαίως χώροι τέχνης, όπως η γκαλερί του Λαχά, η ΖΜ και ο Ειρμός αλλά με δυσκολία θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για "αγορά τέχνης". Ωστόσο, με κάθε ευκαιρία, με την ενηλικίωση μου αγόραζα έργα τέχνης. Καθώς παντρεύτηκα σε μικρή ηλικία, μοιράστηκα με τον σύζυγο μου το ενδιαφέρον μου για την Τέχνη και μαζί εντείναμε τη προσπάθεια μας για τη δημιουργία μιας συλλογής, πράγμα που απαιτούσε έντονο ερευνητικό πνεύμα και προσπάθεια εκείνη την εποχή. Ίσως ακουστεί παράξενο, αλλά ένας από τους βασικούς λόγους που με εξώθησαν να φτιάξω γκαλερί ήταν να εμπλουτίσω τη συλλογή μου, κάνοντας ουσιαστικά το χόμπι επάγγελμα και κάτι πιο ουσιαστικό: τρόπο ζωής...

- Πως ακριβώς ξεκινήσατε με τη γκαλερί;

Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη προτροπή της ιστορικού, κριτικού Τέχνης Σάνιας Παππά: "Αν κάνεις κάτι όπως όλοι οι άλλοι σε λίγα χρόνια δεν θα υπάρχεις. Κάνε κάτι ξεχωριστό". Όταν άνοιγα τη γκαλερί μου τον Ιανουάριο του 1993 στη Νέα Εγνατία προσέγγισα με τη βοήθεια φίλων και μετά από ενδελεχή έρευνα μεγάλους καλλιτέχνες, που αν και τέτοιοι από τότε, δεν τύγχαναν πάντοτε της αναγνώρισης που τους έπρεπε. Η σχέση μας που σφυρηλατήθηκε μέσα στα χρόνια που ακολούθησαν ήταν πολύ δυνατή, γι΄ αυτό τον λόγο με τη συντριπτική πλειοψηφία αυτών των ανθρώπων παραμένω συνεργαζόμενη, αν όχι φίλη. Πραγματικά αν με ρωτούσατε δεν θα 'ξερα ποιον να πρωτο-αναφέρω. Πολύ πρόχειρα και με κίνδυνο να ξεχάσω κάποιον θα σας πω τον Τσόκλη, τον Λαζόγκα, τον Τότσικα, τον Βαρώτσο, τη Λυδία Βενιέρη, τη Λήδα Παπακωνσταντίνου... καλλιτέχνες ιδιαίτερα σημαντικοί που αν δεν διαμόρφωσαν σίγουρα επηρέασαν καίρια την σύγχρονη τέχνη στην Ελλάδα, με τους οποίους είχα την τύχη να συνεργάζομαι από εκείνη τη πρώτη περίοδο λειτουργίας της γκαλερί... Το 2003 η γκαλερί μετακόμισε στην διεύθυνση που βρίσκεται σήμερα, στη Τσιμισκή 52...

- Απαντώντας στη πρώτη ερώτηση μου είπατε ότι κάνατε "το χόμπι επάγγελμα και κάτι πιο ουσιαστικό: τρόπο ζωής". Πότε αποκτήσατε εμπιστοσύνη στον εαυτό σας, ότι, πράγματι, αυτή θα είναι η επαγγελματική πορεία στην οποία επιλέξατε να καταξιωθείτε; Πόσο έτοιμο ήταν το κοινό των αρχών της δεκαετίας του '90 στην Ελλάδα για τη σύγχρονη Τέχνη;

Το κοινό αντιμετώπιζε με εξαιρετική δυσπιστία τη σύγχρονη Τέχνη, παρόλα αυτά ερχόταν στις εκθέσεις μας. Αντίθετα με τη δυσκολία που ανέμενα σε επίπεδο αποδοχής, πολύ σύντομα ο κόσμος άρχισε να αγοράζει. Δειλά στην αρχή, αλλά με αυξανόμενη ένταση, πολλοί φιλότεχνοι που ξεκίνησαν να συλλέγουν έχουν στη διάθεση τους σημαντικές συλλογές σύγχρονης Τέχνης σήμερα. Βεβαίως, εκείνη την εποχή δεν έλειπαν και τα ευτράπελα. Αν και δεν έχουν συμβεί πολλά ανάλογα περιστατικά, έχω ακούσει εκείνα τα χρόνια και ερωτήσεις του τύπου "Αυτό δίνουν κάποιοι τα λεφτά τους για να το αγοράσουν, κι αν "ναι" τι το κάνουν;" ή "Τί είδους άνθρωποι αγοράζουν τέτοια τέχνη;" και άλλα παρόμοια. Ωστόσο εκείνη η εποχή ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Διαμορφώθηκε μια νέα αισθητική, που αντικατοπτριζόταν στα σπίτια που άνοιγαν νέοι άνθρωποι: μάρτυρες της αλλαγής δεν ήταν μονάχα η προτίμηση νέων ανθρώπων που έτεινε προς την σύγχρονη τέχνη, αλλά και η αλλαγή στο design των επίπλων, η διαφοροποίηση στη φιλοσοφία του οικιακού περιβάλλοντος. Νομίζω ότι η δεκαετία του '90 ήταν ιδιαίτερα σημαντική για τη τέχνη στην Ελλάδα. Ακόμα, δεν ήταν αμελητέος ο ρόλος της ίδρυσης των μουσείων στη Θεσσαλονίκη. Με μια ποικιλία από εκπαιδευτικά προγράμματα, συνέβαλαν στην εδραίωση της νέας αισθητικής.

"I Lola": Φωτογράφιση της Λόλας Νικολάου με το ένδυμα - εικαστικό έργο των Kalos&klio- Θεωρείτε ότι στη διαμόρφωση της νέας αισθητικής έχει συμβάλλει όσο θα έπρεπε και η πόλη;

Δεν θα ήταν αδόκιμο να μιλήσουμε για έναν οπτικό πολιτισμό, όπως έχει ειπωθεί ότι "η αισθητική είναι η ηθική του μέλλοντος". Εντούτοις, στη περίπτωση της Θεσσαλονίκης μάλλον είναι έντονη η αντιπαράθεση μεταξύ του παλιού και του καινούργιου. Σίγουρα η πόλη θα μπορούσε να συμβάλλει πολύ πιο καίρια από ότι ήδη το κάνει στην διαμόρφωση μιας νέας αισθητικής.

- Πως επηρέασε τον χώρο της σύγχρονης τέχνης η κρίση και πως διαμορφώνεται η αγορά στους καιρούς που διανύουμε;

Ο φιλότεχνος κόσμος δεν έχει απομακρυνθεί από τη γκαλερί και -ακόμα και μειωμένες σε αριθμό- οι αγορές συνεχίζουν. Αυτοί που πραγματικά αγαπούν την τέχνη συνεχίζουν σε πείσμα της κρίσης να αγοράζουν, χωρίς ωστόσο να επενδύουν κατά τον τρόπο που το έκαναν παλιότερα. Πάντως πιστεύω ότι αμέσως μόλις η κρίση περάσει οι πωλήσεις θα τονωθούν. Η δίψα για την τέχνη δεν σταματά ποτέ...

- Παρά το "βαρύ πυροβολικό" της σύγχρονης τέχνης, ονόματα ηχηρά και σημαντικά που αναφέρατε νωρίτερα, και πολλά άλλα που κατά καιρούς έχουν εκθέσει στη γκαλερί σας, συχνά βλέπουμε ότι προβάλλετε νέους δημιουργούς ή συνεχίζετε να ανακαλύπτετε νέα ταλέντα. Πως συμβαδίζουν οι δύο επιλογές σας προς το φιλότεχνο κοινό που σας παρακολουθεί;

Αν και η επένδυση στην τέχνη δεν έχει τις συνήθεις διασφαλίσεις που έχουν άλλες μορφές επένδυσης, υπάρχουν κάποια κριτήρια που θα μπορούσε να αξιοποιήσει κάποιος για να κρίνει το μέλλον της, εκτός βέβαια από το καθαρώς αισθητικό κριτήριο. Θα έλεγα ότι οι καλλιτέχνες που παρουσιάζουν ενδιαφέρον ως στόχος αγοράς εμπίπτουν σε τρεις περιπτώσεις: οι εγκαθιδρυμένοι, οι νεότεροι που, παρόλα αυτά, έχουν εκθέσει σε μουσεία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, και, τα πολύ νέα παιδιά που φαίνεται να έχουν μέλλον. Η μεσαία περίπτωση καλλιτέχνη είναι ίσως η προτιμότερη, ιδίως όσο αυτοί οι εικαστικοί βρίσκονται στο peak της καριέρας τους.

Φωτογράφιση της κας.Λόλας Νικολάου με έργα του Μάριου Ελευθεριάδη, από την τελευταία ατομική του καλλιτέχνη που διαρκεί μέχρι τις 9 Οκτωβρίου.- Παρακολουθώντας κάθε έκθεση της γκαλερί σας τα τελευταία χρόνια, προσωπικά, εντύπωση μου έχει κάνει η υποστήριξη νέων δημιουργών και ιδιαίτερα street artists...

Υπάρχουν street artists που "λερώνουν" τοίχους κι άλλοι που τους μετατρέπουν σε υπαίθριους καμβάδες εκλεκτών έργων τέχνης. Αναμφίβολα οι δεύτεροι θα στραφούν στις γκαλερί τα επόμενα χρόνια. Προς τεκμηρίωση αυτής της άποψης μου δεν αρκούμαι μονάχα στην διεθνή τάση που δείχνει προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά, διαπιστώνω, ότι ανανεώνουν με ενδιαφέροντα τρόπο την Τέχνη, με μια φρέσκια γραμμή που αρέσει και δεν έχει να ζηλέψει τίποτα σε "εικαστικότητα" από άλλα ρεύματα της σύγχρονης τέχνης.

- Πως κρίνετε την "Ψηφιακή εποχή" στην Τέχνη;

Κακά τα ψέματα, ο βασιλιάς στην Τέχνη είναι η ζωγραφική. Το να αποτυπώνεις με το σώμα σου αυτό που αισθάνεσαι στο χαρτί, είναι μεγάλη υπόθεση. Η σύγχρονη τέχνη χωρά όλα τα είδη και όλους τους τρόπους προσέγγισης, κάθε εργαλείο και κάθε ιδιαιτερότητα. Οι άνθρωποι παρόλα αυτά προσδιορίζονται προς την τέχνη πρώτα και κύρια διαισθητικά, προτιμούν τη πινελιά, τη γραμμή που έχει τραβηχτεί με το χέρι. Ο καλλιτέχνης -όπως και ο φιλότεχνος- δεν είναι υποχρεωμένος να ακολουθεί κάθε είδος και ρεύμα της σύγχρονης τέχνης. Ο καλλιτέχνης θα πρέπει να επικεντρώνει τις προσπάθειες του ώστε το έργο να αντανακλά την ψυχή του. Σε ορισμένα είδη τέχνης, όπως η conceptual art, ή όταν η αποτύπωση αξιοποιεί ψηφιακά μέσα, η επαφή του αποδέκτη με τη ψυχή του καλλιτέχνη δυσχεραίνεται ή και εκλείπει...

- Λέγεται ότι στην Ελλάδα υπάρχει ένα κενό στην νεότερη γενιά δημιουργών, θα συμφωνούσατε;

Οχι, διαφωνώ. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει κανένα έλλειμμα δημιουργικότητας, ιδίως τώρα, σε καιρούς κρίσης, οπότε βλέπουμε ολοένα και πιο εκπληκτικές δουλειές.

- Τι θα δούμε στη γκαλερί της Λόλας Νικολάου αυτή τη σεζόν;

Ανοίξαμε με την εκπληκτική έκθεση του Μάριου Ελευθεριάδη, ενός καλλιτέχνη που δεν χρειάζεται συστάσεις, και η επόμενη έκθεση είναι η ατομική της Λήδας Βενιέρη. Κάτι που με χαροποιεί, με συγκινεί και με τιμά ιδιαίτερα είναι η έκθεση του Μίμη Κοντού που δρομολογείται με τη βοήθεια της κόρης του.

- Ποια είναι η συνταγή της επιτυχίας για μια γκαλερί;

Αντίθετα με άλλες επιχειρήσεις η γκαλερί δεν μπορεί να έχει ως αυτοσκοπό το κέρδος. Ο ρόλος του γκαλερίστα είναι να εκπαιδεύει κόσμο, να δημιουργεί κοινό, να χτίζει σχέσεις, όχι κέρδη. Αν ανταποκρίνεται σωστά στον ρόλο του, τα κέρδη θα έρθουν. Συγκινούμαι συχνά που έχω πελάτες τα παιδιά των παλιών μου πελατών, κι αν προσδοκώ κάτι είναι να αγοράζουν σύντομα τέχνη και οι φίλοι των εγγονιών μου...