Το 1788, επί της βασιλείας του Καρόλου IV σταμάτησε να ζωγραφίζει και έφυγε για το Cadiz για να μείνει με το φίλο του Sebastian Martinez. Στο Cadiz ανέφερε ότι δε μπορούσε να δει, να μιλήσει, να ακούσει, να καταπιεί φαγητό ή να πιει. Σύμφωνα με το βιογράφο του, Blackburn (2002), υπέφερε από «γενικευμένες κράμπες που συνοδεύονταν από ολική παράλυση, η οποία τον ακινητοποιούσε σε έναν παρατεταμένο σπασμό απόγνωσης». Παρουσίαζε, επίσης, υψηλό πυρετό, παραισθήσεις, σύγχυση, αποπροσανατολισμό και απώλεια μνήμης. Δε μπορούσε να θυμηθεί ποιος ήταν, πως τον έλεγαν, πού είχε γεννηθεί. Μετά από μήνες, κάποια από τα συμπτώματα υποχώρησαν, όχι όμως και η βλάβη της ακοής.

Ο ίδιος ο Goya έγραψε στο φίλο του Zapater : «Είμαι στα πόδια μου, αλλά δεν ξέρω αν το κεφάλι μου είναι στους ώμους μου, χωρίς καμία επιθυμία να φάω ή κάτι άλλο?» Πολλοί γιατροί επισκέφτηκαν το μεγάλο καλλιτέχνη, αλλά κανείς δε μπορούσε να φτάσει σε μια τελική διάγνωση. Παράλληλα με τις κύριες εκδηλώσεις της ασθένειάς του, ο Goya εμφάνιζε συνοδά συμπτώματα: άκουγε έντονους θορύβους, βόμβους, τριγμούς, αλλά μετά βίας μπορούσε να ακούσει ήχους του εξωτερικού κόσμου και να ξεχωρίσει τις συλλαβές της καθημερινής ομιλίας. Παρουσίαζε επίσης διαταραχές της ισορροπίας. Δε μπορούσε να ανέβει σκάλες χωρίς να φοβάται ότι θα πέσει. Σημείωσε επεισόδια λιποθυμίας και ημιτύφλωσης και υπέφερε από ναυτία , τάση για εμετό , γενική αδυναμία και παραλήρημα.

Το Νοέμβριο του 1794 δήλωσε στην Ακαδημία του San Fernando τη δημιουργία 11-12 πινάκων. Οι σκηνές cartoon είχαν αντικατασταθεί με σκηνές βίας, τρόμου και επιθετικότητας. Η θεματολογία του περιλάμβανε πλέον φυλακές, φόνους, άσυλα, ναυάγια, ταυρομαχίες. Τότε ο Goya δημιούργησε τα περίφημα Caprichos του που απεικόνιζαν δαίμονες , μάγισσες, ανθρώπους με κεφάλια ζώων. Το 1796 αποσύρθηκε στα Νότια της Ισπανίας παρουσιάζοντας έντονη αδυναμία βάδισης. «Κρατιέμαι από τους τοίχους», έγραφε. Το 1797 παραιτήθηκε λόγω κώφωσης, αποξενωμένος και αποτραβηγμένος.

Σήμερα, με βάση τα σύγχρονα ιατρικά δεδομένα, πιστεύουμε ότι ο Goya έπασχε από το σύνδρομο Vogt-Koyanagi. Πρόκειται για μια αυτοάνοση διαταραχή που επηρεάζει τα:

-Έσω ους: ζάλη, εμβοές, κώφωση

-Ραγοειδή χιτώνα : θολή όραση

-Δέρμα: λεύκη ή αποχρωματισμός

-Μαλλιά: Πολίωση

Συνδυάζεται με μηνιγγοεγκεφαλίτιδα (σημαντικότητα νόσου, εμετοί, κρίσεις, παραισθήσεις).

Ο Goya πέρασε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του νοσηλευόμενος από γιατρούς που δε μπορούσαν να θεραπεύσουν την ασθένειά του. Ο Goya είχε σε ανυποληψία το ιατρικό επάγγελμα λόγω της πολύχρονης, μη ιαθείσας ασθένειάς του. Σε αρκετούς πίνακές του ειρωνευόταν και εκφραζόταν με πικρία για την αναλγησία των ιατρών του. Ο πιο αντιπροσωπευτικός του είναι ο πίνακας με τίτλο «De que mal morira?? , όπου ο γιατρός απεικονίζεται ως γάιδαρος να κρατάει το χέρι του εξαντλημένου ασθενή του.
Εξαίρεση αποτελεί ο Dr. Eugenio Garcia Arrieta, ο τελευταίος γιατρός του μεγάλου καλλιτέχνη, ο οποίος υπήρξε ιδιαίτερα στοργικός μαζί του. Μάλιστα στον πίνακα που του αφιέρωσε, τον απεικονίζει να του προσφέρει ένα ποτήρι νερό, ενώ ο ίδιος έχει ήδη παραδοθεί στην ασθένειά του.

Συντάκτρια: Ιωάννα-Μαρία Αθανασοπούλου

Πηγή: Περιοδικό ?Intermedica?