Σε συνεργασία με το Ωδείο Αθηνών δημιουργεί την παιδική χορωδία παραδοσιακού τραγουδιού (η 1η παιδική χορωδία παραδοσιακού τραγουδιού, απ' την ίδρυσή του, το 1871). Εκδίδει παιδικούς δίσκους με παραδοσιακά παιχνιδοτράγουδα και δίνει παραστάσεις για παιδιά με το έργο «Η Γοργόνα ταξιδεύει τον μικρό Αλέξανδρο».

Με την πρόσφατη εργασία της το 2010 «Με τη Μαρίζα τραγουδώ, Ελληνικά μαθαίνω», απευθύνεται σε παιδιά που ασκούνται στην εκμάθηση της Ελληνικής γλώσσας. Φέτος ξαναπαρουσιάζει τo μουσικό παραμύθι το 'Πάπλωμα με τα χρυσά κουδούνια' και έρχεται να γεμίσει τα κυριακάτικα απογεύματα των παιδιών στο κινηματοθέατρο Τριανόν, από τις 6 Νοεμβρίου 2011 και για 20 παραστάσεις. Μια αλλιώτικη μουσική παράσταση που κάνει τον γύρο της Ελλάδας μέσα από το τραγούδι.

Μας καλωσόρισε στο Κέντρο Βιωματικής Μουσικής, όπου είχαμε την τιμή να τη γνωρίσουμε από κοντά. Παρακολουθήσαμε την παιδική χορωδία, ακούσαμε παραδοσιακά τραγούδια όπως τα 'Μαύρα μάτια' και 'Ένα νερό κυρά Βαγγελιώ΄ και θυμηθήκαμε πώς είναι να είσαι παιδί. Τα μελίσματα της φωνής του Ηλία Βαμβακούση και του Γιάννη Νόνη, που τραγουδούν και παίζουν ούτι και κιθάρα, συνοδεύοντας τη χορωδία, βοηθούν τα παιδιά να νιώσουν σε βάθος τη μουσική. Ο ζωντανός ήχος διαπερνά τον άνθρωπο, με το cd τα παιδιά δεν αντιδρούν το ίδιο.
Κέντρο Βιωματικής Μουσικής με την Μαρίζα Κωχ από την φωτογράφο Μάρω ΚουρήΣτο τέλος της δραστηριότητας, όταν η μουσική παύει, γίνονται μια ζεστή αγκαλιά, όπου λεν ένα ποίημα και μετά όλοι μαζί, με μια πνοή, σβήνουν ένα κερί. Πριν φύγουν, η Μαρίζα έχει να πει σε όλα τα παιδιά κι από ένα μυστικό...
Έτσι εκμυστηρεύτηκε και σε εμάς, πώς σκαρφίζεται τις ιστορίες της και πως συνεχώς σκαρώνει καινούρια πράγματα, όπως μια συνεργασία - έκπληξη με τη Λένα Πλάτωνος. Την Τετάρτη 28 Δεκεμβρίου 2011 στο Κινηματοθέατρο Τριανόν θα κάνει συναυλία μαζί της.
Παρακάτω ακολουθεί η συζήτησή μας.

- Πώς προέκυψε το 'Πάπλωμα με τα χρυσά κουδούνια'; Μπορείτε να μας περιγράψετε την παράσταση;

Σκέφτομαι τώρα, αν θα πω την αλήθεια ή αν θα πω ένα ψέμα... (γέλια). Η ιστορία του παπλώματος ξεκινά από πολύ παλιά. Ξεκίνησε το '99. Ήταν Σεπτέμβρης νομίζω, όταν έγινε εκείνος ο μεγάλος σεισμός στην Αθήνα. Αμέσως μετά το σεισμό δεν αισθανόμασταν ασφαλείς να συνεχίσουμε στο κτίριο του θεάτρου που παίζαμε έως τότε τη 'Γοργόνα που ταξιδεύει τον μικρό Αλέξανδρο' (παιδική παράσταση κι αυτή), καθώς είχαν δημιουργηθεί αρκετές ρωγμές στους τοίχους. Τα παιδιά όμως είχαν ανάγκη να βγαίνουν για ασφάλεια σε ανοιχτούς χώρους και έτσι αναζήτησα μια αίθουσα και βρήκα αυτήν εδώ στην Διονυσίου Αρεοπαγίτου, που λέγεται 'Μερόπειο'. Μας την παραχώρησαν με ευχαρίστηση και άρχισαν να έρχονται τα σχολειά. Όμως η θεατρική παράσταση (η Γοργόνα που ταξιδεύει τον μικρό Αλέξανδρο) δεν μπορούσε να ανέβει στον χώρο αυτό, έτσι όπως ήταν σκηνοθετημένη, γιατί είχε ανέβει και στο Ηρώδειο σε σκηνοθεσία Νίκου Κούνδουρου με μεγαλεπήβολη μορφή (με σκηνή, κουίντες κοκ). Ωστόσο ήθελα να συνεχίσω να συναντώ τα παιδιά κάθε πρωί, ενώ μάλιστα η απαίτηση των σχολείων ήταν μεγάλη για να μην σταματήσουν οι παραστάσεις. Και έτσι μέσα σε ένα βράδυ σκαρφίστηκα, να φτιάξω ένα χρυσό πάπλωμα. Φώναξα όλες τις μουσικοπαιδαγωγούς που έχω γύρω μου και ράψαμε γρήγορα γρήγορα μέσα σε ένα πρωινό, όσα περισσότερα κουδούνια μπορέσαμε και έτσι 'στήσαμε' το έργο, χωρίς καν κείμενο ή σκηνικά.
Εκείνο τον καιρό είχαμε βγάλει και ένα cd 'Τα χρωματιστά τραγούδια'. Μας είχε φτιάξει λοιπόν ο Γιάννης Ψυχοπαίδης με τους ζωγράφους φοιτητές του, έναν μεγάλο κύβο με ζωγραφιές τον οποίο διαλύσαμε και απλώσαμε μέσα στον χώρο, δημιουργώντας έτσι την ατμόσφαιρα μέσα στην οποία 'έστεκε' απόλυτα το 'Πάπλωμα με τα χρυσά κουδούνια'. Είχαν ανάγκη τα παιδιά να παραμυθιαστούν. Το 'Πάπλωμα με τα χρυσά κουδούνια', φανερώνει παιχνιδοτράγουδα από όλη την Ελλάδα.
Τάχα μου, ένας δράκος βγήκε από το πηγάδι του μουσείου Μπενάκη και είδε ένα πάπλωμα να γυαλίζει γεμάτο αστραφτερά κουδούνια στον τοίχο. Επειδή κρύωνε και ήτανε νύχτα, το πήρε και σκεπάστηκε, αλλά τον τρόμαξαν τα βήματα των τσολιάδων του Άγνωστου Στρατιώτη (έξω απ' το παλιό μουσείο Μπενάκη), και έτσι ξαναβούτηξε στο πηγάδι. Ευτυχώς όμως το ξαναπήρανε το πάπλωμα οι φύλακες και μας το εμπιστεύτηκε ο διευθυντής του μουσείου, Άγγελος Δεληβορριάς, παρακαλώντας μας να φανερώσουμε ποιά τραγούδια υπάρχουν μέσα στο πάπλωμα. Γιατί εκεί, είναι κρυμμένα όλα τα παιδικά τραγούδια, τα οποία φύλαξαν οι μουσικοί του περασμένου αιώνα για να μη χαθούν, αφού τα παιδιά είχαν ξεχάσει πώς να τα τραγουδούν. Και εμείς ψάχνουμε, τα βρίσκουμε και συμφωνούμε να μην του το επιστρέψουμε, αλλά να το στείλουμε στον Άη Γιώργη τον Κουδουνά στην Πρίγκηπο, για να το φυλά με το κοντάρι του από κάθε δράκο...
Στα χρόνια που μεσολάβησαν έως σήμερα, παρόλο που κάνω πάντα παραστάσεις με τη 'Γοργόνα που ταξιδεύει τον μικρό Αλέξανδρο', αλλά και αρκετούς δίσκους για παιδιά, έγραψα και ένα βιβλίο με τίτλο 'Με τη Μαρίζα τραγουδώ, Ελληνικά μαθαίνω', για να βοηθήσω τα παιδιά με τα φαινόμενα της ελληνικής γραμματικής. Μέσω της μουσικής μαθαίνει κανείς τα πάντα πιο εύκολα. Προσπαθούμε να φέρουμε σε επαφή τα παιδιά με την ελληνική γλώσσα δίνοντας λέξεις κλειδιά για τη γραμματική, π.χ. αντωνυμίες, ρήματα κοκ, μέσω του τραγουδιού και του παιχνιδιού. Σκηνοθετώντας παιχνιδοτράγουδα, που έχουν ρίζες και αναφορές στη γραμματική της ελληνικής γλώσσας. Ο εκδοτικός οίκος που εξέδωσε αυτό το βιβλίο, μου ζήτησε να γράψω κι ένα παραμύθι και τότε θυμήθηκα ότι το είχα σκαρώσει ήδη (το 'Πάπλωμα με τα χρυσά κουδούνια'). Μπορώ να γράψω 15 σύλλαβο πολύ εύκολα (όπως είναι η 'Γοργόνα που ταξιδεύει τον μικρό Αλέξανδρο') γιατί τραγούδια γράφω, στον πεζό λόγο δεν είμαι πάρα πολύ καλή. Αλλά αυτό το έργο επί σκηνής είχε πολύ δράση, πολύ εικόνα και λίγα λόγια. Και έτσι το ξανάπιασα, το ολοκλήρωσα και το παρουσίασα στο αίθριο του μουσείου Μπενάκη το περασμένο καλοκαίρι. Όταν είδα πόσο πολύ το χάρηκαν μικροί και μεγάλοι, σκέφτηκα μήπως αξίζει τον κόπο να το έχουν και στα χέρια τους υπό τη μορφή βιβλίου και έτσι το έδωσα στον εκδοτικό οίκο. Η μια παράσταση έφερε την άλλη και να που τώρα το ξανανεβάζουμε στο Τριανόν. Είμαστε μεγάλο συγκρότημα επί σκηνής(10 μουσικοί), για να βγει το πάπλωμα ένδοξο!

- Η σχέση σας με τα παιδιά κρατά από το 1977, με δίσκους, παραστάσεις, παιδικά εργαστήρια κοκ. Τι σας ώθησε να αφιερωθείτε σε αυτή τη σχέση;

Νιώθω ότι αξίζει η προσπάθεια. Πιστεύω σε αυτό που κάνω με τα παιδιά. Η Σαπφώ είπε κάποτε σε ένα ποίημά της: 'Υπηρέτησα την ομορφιά. Ήταν το καλύτερο που μπορούσα να κάνω.' Και για εμένα η ύψιστη ομορφιά είναι τα παιδιά. Θέλω να τους μεταδώσω την αγάπη μου για τη μουσική και ιδιαίτερα την μητρική μουσική μας γλώσσα. Ο τόπος που γεννηθήκαμε, η Ελλάδα, είναι το σταυροδρόμι που συναντιούνται η δυτική μουσική με τους ανατολίτικους ήχους. Αυτό το πάντρεμα μας έκανε 'τα λαγωνικά της μουσικής', δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό, πιάνουμε πουλιά στον αέρα! Δεν με κουράζει καθόλου να διδάσκω τα παιδιά, έτσι ώστε να τα φέρνω στην κατεύθυνση εκείνη, όπου αντιλαμβάνονται 'μουσικά' τα πράγματα. Είναι έτοιμα από μικρή ηλικία άλλωστε, γεννιούνται έτοιμα. Μακάρι να είχα πιο πολλά! (γέλια) Για μένα είναι παιχνίδι όλη αυτή η διαδικασία, δεν μπορώ να πάψω να παίζω. Οι μεγάλοι δεν παίζουν, τα παιδιά παίζουν. Έχω ανάγκη να παίζω με τα παιδιά, γιατί διδάσκομαι από αυτά. Είναι πολύ ευτυχισμένες οι ώρες που περνώ μαζί τους. Και εύχομαι να τους είμαι και εγώ χρήσιμη. Θέλω, ό,τι ξέρω, να τους το μεταδώσω.
Μαρίζα Κωχ - Παράσταση "Πάπλωμα με τα χρυσά κουδούνια", Τριανόν 2011-2012- Τι μαθαίνουν τα παιδιά στο βιωματικό εργαστήρι; Τι θέση έχουν τα παραδοσιακά όργανα και τραγούδια στα μαθήματα;

Εδώ δεν μαθαίνουμε μουσικά όργανα. Μαθαίνουμε ότι μουσικό όργανο, είναι το σώμα μας. Αυτό χρησιμοποιούμε, και μας δίνει ό,τι του ζητήσουμε. Εδώ τα παιδιά μαθαίνουν τους διαφορετικούς ρυθμούς και ήχους από πολύ νωρίς, από τα 4 έως τα 6 χρόνια τους, αυτό που λέμε μουσική προπαιδεία και μετά αρχίζουμε και μπαίνουμε λίγο στα θεωρητικά. Αυτά τα 2 πρώτα χρόνια χρησιμοποιούμε στοιχεία από τη μέθοδο του Kodály για τα μουσικά διαστήματα. Οδηγήθηκα στο να γράψω υλικό, για να το χρησιμοποιήσουν και άλλοι παιδαγωγοί. Το οποίο όμως δεν έχω εκδώσει ακόμα, γιατί πρέπει κάποιος να γνωρίζει για να το διδάξει. Αν πάρει κάτι στραβά το παιδί, πρέπει να του 'βγάλεις' το λάθος και να του 'φέρεις' το σωστό. Όταν τα παιδιά είναι 4-6 ετών, διατηρούν ακόμα δυνατή διαφραγματική αναπνοή και κάνουμε ασκήσεις για να τη σώσουμε. Γιατί στη συνέχεια μπορεί να τη χάσουν ή από λάθος στάση σώματος στο θρανίο, ή στον ύπνο τους ή ακόμα και από άγχος. Με τον σωστό τρόπο μπορούν να εστιάζουν την ακοή τους και να μιμούνται ήχους που εμείς τους δίνουμε, χωρίς να χρειάζεται να τους διορθώσουμε την αναπνοή για να αποδώσουν ή την προφορά των φωνηέντων. Με στήριξη της φωνής, υπάρχει τρόπος να μάθουν να χρησιμοποιούν τα 'σωστά ηχεία', όχι μόνο της κεφαλής αλλά όλου του σώματος και να ταξιδεύει η φωνή τους μακριά στο χώρο. Αλλά δεν χρειάζεται να κάνει κάποιος ανάλυση σε αυτά, τα μαθαίνει στην πράξη, για αυτό προτιμώ το υλικό που έχω να διδάσκεται μόνο εδώ. Τώρα έχω προγραμματίσει να κάνω ημερίδες σε εκπαιδευτικούς, έτσι ώστε όταν παραδώσω αυτό το υλικό να υπάρχουν άνθρωποι που θα μπορέσουν να το διδάξουν.

- Ποια ήταν τα πρώτα παιδικά έργα που κάνατε;

Το '77 που αναφέραμε και πριν, έκανα μέσα σε μια χρονιά, 3 δίσκους με παραδοσιακά παιδικά τραγούδια. Γιατί ακόμα και τότε, κι ας φαίνεται περίεργο, ήταν μια εποχή που τα παιδιά δεν τραγουδούσαν. Θυμάμαι ότι είχαν μανία με τις διαφημίσεις του ραδιόφωνου και της τηλεόρασης και μόνο αυτά τα στιχάκια τραγουδούσαν.

H Μαρίζα Κωχ στην παράσταση "Πάπλωμα με τα χρυσά κουδούνια"
από την φωτογράφο Μάρω Κουρή- Τι θα θέλατε να αλλάξει στη μουσική παιδεία σήμερα;

Είμαι στην καλλιτεχνική επιτροπή για τα μουσικά γυμνάσια και βλέπω από μέσα πώς είναι τα πράγματα. Είναι ανάγκη να ξεκινήσει η μουσική παιδεία από πολύ μικρή ηλικία. Μέχρι την ηλικία των 8 χρόνων, μπορούμε ακόμα να αποκτήσουμε την μητρική μας μουσική γλώσσα. Μετά γινόμαστε ...Ευρωπαίοι! (γέλια), και τότε μιλάμε για πολυφωνία και για εντυπωσιασμούς.
Επίσης σημαντικό γεγονός είναι ότι η ISME (International Society for Music Education) θα κάνει το 30ό συνέδριό της στην Αθήνα στο Μέγαρο Μουσικής, στις 20 Ιουλίου 2012. Το συνέδριό τους γίνεται κάθε δύο χρόνια, όπου πέρυσι συναντηθήκαμε 72 χώρες στο Πεκίνο και συμμετείχαν 5.000 σύνεδροι. Είναι το μεγαλύτερο γεγονός για τη μουσική εκπαίδευση. Την ευθύνη της διοργάνωσης στην Ελλάδα θα έχει η Ένωση Ελλήνων Μουσικών για την Εκπαίδευση.

- Πώς βιώνετε την κρίση που περνάμε,; Υπάρχει χρόνος για να ασχοληθεί ο κόσμος με τη μουσική και τις άλλες τέχνες ή είναι πλέον πολυτέλεια;

Πιστεύω ότι για εμάς τους Έλληνες η μουσική δεν είναι πολυτέλεια, είναι οξυγόνο. Είμαστε όλοι λίγο ή πολύ μουδιασμένοι, αλλά δεν νομίζω να κρατήσει για πολύ ακόμα αυτή η σιωπή. Οι σημερινοί γονείς κάνουν μεγάλες θυσίες για τα παιδιά τους, όπως έκαναν ανέκαθεν και οι δικοί τους γονείς, οι οποίοι τα έδωσαν όλα για αυτή την γενιά που έχει τώρα μικρά παιδιά. Έτσι ορκισμένοι είναι και τούτοι οι νέοι γονείς, να δώσουν ότι παραπάνω μπορούν στα παιδιά τους. Η γενιά που θα στερηθεί πολλά πράγματα, είναι αυτή που είναι τώρα 15-16 χρονών. Στα μικρότερα παιδιά δεν περιορίζει κανείς τίποτα. Αυτό βλέπω δηλαδή μέσα από την προσέλευση του κόσμου στις παραστάσεις.

H Μαρίζα Κωχ από την φωτογράφο Μάρω Κουρή-- Πόσο διαφορετική ήταν η δική σας παιδική ηλικία σε σχέση με των σημερινών παιδιών; Υπήρχε μεγαλύτερη αθωότητα εκείνη την εποχή;

Ήταν πολύ δύσκολη εποχή, πιο δύσκολη και από αυτήν που περνάμε τώρα. Τούτα τα χρόνια τα βρίσκω πιο ξεκάθαρα, πιο ελεύθερα, τότε ήταν όλα καλυμμένα, με μισόλογα και ταμπού. Μου αρέσει το θάρρος. Να έχουν το δικαίωμα τα παιδιά να λεν αυτό που θέλουν. Δεν μιλώ για ασυδοσία. Άλλωστε εκπαιδευόμαστε, διδασκόμαστε και μαθαίνουμε τα όρια μέσα από από τον περίγυρό μας. Υπάρχει το θάρρος της έκφρασης μεγαλύτερο τώρα και στα παιδιά αλλά και στους μεγάλους, στα ζευγάρια. Είναι πιο δίκαια τα πράγματα. Μακάρι να κρατηθεί αυτή η ισότητα. Γιατί μια δύσκολη εποχή, μπορεί να θολώσει τα νερά και να χάσουμε την ισορροπία μας, πράγμα που είναι μια προϋπόθεση για να συνυπάρξουμε ισότιμα.

Εξώφυλλο Βιβλίου Με τη Μαριζα "Τραγουδώ, ελληνικά μαθαίνω"- Πολύς κόσμος είναι αρνητικός όσον αφορά την ύπαρξη πολιτισμού στην Ελλάδα και θεωρεί ότι πλέον δεν υπάρχει σύγχρονη δημιουργία. Εσείς τι λέτε;

Η πολιτική θέση είναι ήδη δημιουργία, σε αναγκάζει να ανοίγεις ορίζοντες για να μπορείς να αρθρώνεις λόγο. Ότι κάνουμε είναι πολιτική θέση και βλέπω ότι ο κόσμος είναι αφυπνισμένος. Δεν υπάρχουν όμως 'αυτιά', για να ακούσουν τη φωνή του κόσμου. Είναι ένα πείραμα όλο αυτό που γίνεται τόσο καιρό, κατά πόσο μπορεί να αντέξει την πίεση που δέχεται, ο ελληνικός λαός. Παλεύουν με τα όρια των ανθρώπων. Για ένα διάστημα, ο κόσμος είχε ναρκωθεί, μέσα από την ευμάρεια την οποία ζήσαμε και πια το παραδεχόμαστε. Αλλά ο ύπνος ήταν ελαφρός, ο κόσμος έχει μνήμη. Πιστεύω δυνατά, ότι θα δούμε όμορφες μέρες στον πολιτισμό. Και αυτό γιατί έχει ανάγκη ο κόσμος να δηλώσει την πολιτική του θέση. Ό,τι κάνουμε, είναι πολιτική.

- Υπάρχουν άνθρωποι που σας εμπνέουν και σας ενέπνευσαν και που σας δίνουν ελπίδα για το μέλλον και ποιοί είναι αυτοί;

Όλο το περιβάλλον των συνεργατών μου έχει μια θέση στα πράγματα. Είναι νέοι άνθρωποι αλλά και μεγαλύτεροι σε ηλικία. Είναι μουσικοί, μουσικοπαιδαγωγοί με τους οποίους δουλεύω, συνομιλώ, ζω μαζί τους. Είναι άνθρωποι που έχουν όραμα και μου το μεταδίδουν.

- Ποια είναι η 'ανταμοιβή' σας, όσον αφορά την ενασχόλησή σας με τους νέους ανθρώπους και τα παιδιά;

Είναι ότι δεν παραιτούμαι, αυτή είναι η μεγαλύτερη μου ανταμοιβή. Και πώς, ότι ώρα κι αν με επισκεφτεί ένα τραγούδι, το τσακώνω στον αέρα με ενθουσιασμό! Είμαι μέσα στη ζωή με πάθος και ευχαριστία...
Θεατρική Παράσταση: 'Πάπλωμα με τα χρυσά κουδούνια'
Κάθε Κυριακή στις 16:00
Cine ΤΡΙΑΝΟΝ, Κοδριγκτώνος 21 & Πατησίων, metro στάση Βικτώρια
Πληροφορίες: 210 8215469
Γενική είσοδος: 10 ευρώ