Έφτασα στο στούντιο του τη στιγμή που τελείωνε τη φωτογράφιση μιας νέας ηθοποιού, της έφτιαχνε το "book" όπως συνηθίζεται να λέγεται.
- Αλήθεια, πότε πρέπει να φτιάξει ένας ηθοποιός το "book" του;
Καλό θα ήταν να το κάνουν από την πρώτη χρονιά της φοίτησης τους. Όλοι οι δάσκαλοι επιμένουν βέβαια από το τρίτο έτος και μετά , εγώ πιστεύω ότι είναι καλύτερα από το πρώτο ώστε να ""χαλαρώσει", να αποκτήσει εμπειρία, οικειότητα με την φωτογραφία και από κει και πέρα κάθε επόμενη χρονιά θα είναι πιο έτοιμος και θα έχει τα απαραίτητα εφόδια για να ξέρει πως να στήνεται στον φακό.
- Μήπως οι δάσκαλοι το λένε γιατί θεωρητικά είναι πιο έτοιμοι εκφραστικά και κινησιολογικά;
Μπα δεν το πιστεύω. Έχει τύχει πολλές φορές να φωτογραφίσω τριτοετείς που δεν ήξεραν πως να στηθούν.
- Καλά εκεί ίσως και να παίζει η πρώτη ανασφάλεια με τον φακό, όταν δεν το έχεις ξανακάνει μπορεί και να συμβεί.
Να έχεις ανασφάλεια για το πως βγαίνεις, και να είσαι ηθοποιός;
- Ναι έχετε δίκιο, θα ήταν λίγο κρίμα. Η συγκεκριμένη κοπέλα που φωτογραφίσατε πως τα πήγε;
Στην αρχή ήταν λίγο "μαγκωμένη", καταλήξαμε όμως στο τέλος να έχουμε εκπληκτικές εκφραστικές φωτογραφίες, νομίζω ότι έπαιξε τον ρόλο της ζωής της! Κατά την διάρκεια της φωτογράφισης ανεβαίνουν επίπεδα, τους βοηθώ να καταλάβουν πότε πόζαραν σωστά και κάθε επόμενη πόζα είναι και καλύτερη. Όταν φτάσουν το σημείο, ας το ονομάσουμε "G", το έχουν για πάντα και απέναντι σε οποιοδήποτε φακό φωτογραφικό, κινηματογραφικό ή τηλεοπτικό ξέρουν πως να στηθούν.
- Το "book" έχει συγκεκριμένη συνταγή;
Υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις ώς προς την δημιουργία ενός book νέου ηθοποιού. Εγώ επιλέγω να δείξω το καθαρό βλέμμα τους. Με ενδιαφέρει στο τέλος της φωτογράφισης να αδειάζουν και -με επιλεγμένη μουσική- να κινούνται ελεύθερα στον χώρο και να παίζουν. Το αποτέλεσμα είναι πολύ ιδιαίτερο και τελικά αποτελεί ένα εργαλείο για αυτόν (για παράδειγμα τον σκηνοθέτη) που θέλει να δει και να αξιολογήσει κάτι πιο αληθινό στο casting, προκειμένου να επιλέξει.
- Όλοι οι άνθρωποι που έχουν συνεργαστεί μαζί σας, έχουν να λένε ότι είστε ιδιαίτερα επικοινωνιακός. Πόσο ρόλο παίζει αλήθεια αυτό;
Κάθε φωτογράφος έχει τα δικά του. Ένας καταξιωμένος φωτογράφος μου είχε πει, "εσύ είσαι από αυτούς που μιλάνε;". Η ερώτηση του ήταν αυτή γιατί ο ίδιος φωτογράφιζε έπιπλα και ήταν πολύ μακριά από τον ίδιο αυτή η διαδικασία. Σε γενικές γραμμές μου αρέσει να επικοινωνώ με το θέμα μου, γι' αυτό και προτιμώ το έμψυχο υλικό.
- Νομίζω ότι μόλις απαντήσατε την επόμενη ερώτηση μου. Έχοντας φωτογραφίσει σχεδόν τα πάντα, τι προτιμάτε;
Τα πορτραίτα. Πάντα προτιμούσα τα πορτραίτα.
- Υπάρχει κάτι που αποφεύγετε να φωτογραφίσετε;
Τα κοσμήματα δεν με ενδιαφέρουν τόσο και τα τρόφιμα, δεν έχω φωτογραφίσει ποτέ τρόφιμα. Δεν μου κάνει τίποτα αυτό, να στήσω τα τρόφιμα και να τα φωτογραφίσω. Θέλω ζωή.
- Εκτός λοιπόν από το βιοποριστικό του πράγματος έχετε και την αμιγώς καλλιτεχνική ανησυχία. Έχετε κάνει έκθεση;
Παραλίγο να κάνω πέρσι αλλά τελικά αναβλήθηκε. Είναι πάντως στα σχέδιά μου, πιθανότατα όμως να την προλάβει κάποια έκδοση-λεύκωμα με κάποια project για τα οποία μαζεύω υλικό δεκαεννέα χρόνια τώρα. Πάντως, ως γνήσιος... τελειομανής θα σου πώ ότι την πιο ωραία φωτογραφία της ζωή μου δεν την έχω τραβήξει ακόμα! Οπότε και η έκθεση (την οποία ετοιμάζω) θα έρθει στην κατάλληλη στιγμή.
- Θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μια τέτοια έκθεση! Αλήθεια, πια είναι η γνώμη σας για την νέα ψηφιακή εποχή;
Το μεγάλο πλεονέκτημα είναι ότι μας δίνει τη δυνατότητα επιτόπου να βλέπουμε τι τραβήξαμε κερδίζοντας μας χρόνο, το μειονέκτημα είναι ότι ακόμα και μετά από τόσο χρόνια δεν έχει φτάσει ποιοτικά το φιλμ. Η αλήθεια είναι ότι η ποιότητα έχει πάει περίπατο λόγω της ψηφιακής εποχής. Έχει συνηθίσει το μάτι στην εύκολη εικόνα και οι περισσότεροι λόγω της ευκολίας του μέσου, αρκούνται σε αυτό. Από την άλλη στην Αμερική τραβούν σε slite και αρνητικό, ενώ εμείς εδώ έχουμε πέσει με τα μούτρα στο ψηφιακό. Θα έπρεπε να μας λέει κάτι αυτό. Είμαι από τους τελευταίους που απαρνήθηκαν το φιλμ.
- Μου θυμίζετε λίγο τους λάτρεις του βινυλίου (γέλια). Και άμα κάτι πάει στραβά; Ξανακάνουν την φωτογράφιση;
Ναι αμέ, μια ζωή έτσι κάναμε. Κάναμε το μυαλό μας φιλμ, προσέχαμε την εμφάνιση, την εκτύπωση και τελικά παίρναμε το αποτέλεσμα που θέλαμε.
- Αυτή η νέα εποχή έχει παρασύρει τις τιμές προς τα κάτω;
Οι τιμές στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλότερες από αυτές του εξωτερικού. Ο ανταγωνισμός είναι αθέμιτος. Πολλοί συνάδελφοι δίνουν πολύ χαμηλές τιμές και επιπλέον το cd της φωτογράφισης που στην ουσία είναι πνευματική μας ιδιοκτησία (όπως το παλιό φιλμ). Αυτό κάνει τον πελάτη ιδιαίτερα απαιτητικό, παράλογο μερικές φορές θα έλεγα αφού ζητά, αρχεία, επιπλέον ρετούς κ.α. σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές. Η φωτογραφία σήμερα είναι φθηνότερη και από την εποχή της δραχμής.
- Μιας και μιλήσαμε για πνευματικό δικαίωμα, τι γίνεται με αυτό στον χώρο σας;
Η πολιτεία δεν προστατεύει τον Έλληνα φωτογράφο δημιουργό. Στο εξωτερικό αντίθετα, υπάρχει προστασία των δικαιωμάτων του δημιουργού: αυτός που κάνει το «κλικ» είναι και ο «ιδιοκτήτης» της εικόνας. Στη χώρα μας βγήκε ένας νόμος το '93, αλλά στην πράξη υπάρχουν τα γνωστά παραθυράκια που - όπου μπορούν - τον αναιρούν! Ειλικρινά δεν ξέρω που θα πάει η φωτογραφία αν συνεχιστεί αυτό. Να σου δώσω ένα συγκεκριμένο παράδειγμα. Έχω δουλέψει πολλά χρόνια στην δισκογραφία. Τον χώρο της δισκογραφίας λοιπόν τον προστατεύει η Α.Ε.Π.Ι. Για κάθε κομμάτι που ακούγεται σε οποιοδήποτε μέσο, μέχρι και ringtone παίρνουν και μάλιστα αρκετά χρήματα οι δημιουργοί του κομματιού και καλά κάνουν βέβαια. Θεωρείται λοιπόν πνευματική ιδιοκτησία η σύνθεση και η εκτέλεση ενός τραγουδιού ενώ η φωτογραφία αμφισβητείται ακόμη. Το "κλικ" μου - γιατί για την φωτογραφία αυτός που παράγει αυτόν τον ήχο είναι ο δημιουργός - αμφισβητείται ακόμη!
- Έχετε υποστεί κάτι τέτοιο;
Πολλές φορές. Χαρακτηριστικά να σου πώ, ότι σε μια από τις μεγαλύτερες δισκογραφικές εταιρείες μια ημέρα μου έβγαλαν ένα χαρτί και μου ζητήθηκε ή να το υπογράψω ή να σταματήσω την συνεργασία. Τι έλεγε αυτό το χαρτί; Είχε 20 δρακόντειους όρους, όλους με το μέρος τους. Με βάση αυτούς τους όρους λοιπόν, όταν τελείωνε η φωτογράφιση και αφού παρέδινα το cd, το ξεχνούσα κιόλας! Δηλαδή δεν είχα κανένα δικαίωμα πάνω στο υλικό εφ όρου ζωής και επιπλέον δεν μπορούσα να εκθέσω ή να δείξω την συγκεκριμένη δουλειά μου σε μια έκθεση ή σε ένα βιβλίο! Και να σκεφτείς ότι υπήρχαν - και υπάρχουν ακόμη - συνάδελφοι που το υπογράφουν! Αλήθεια υπογράφεις ένα χαρτί που αμφισβητεί το ίδιο σου το επάγγελμα; Την ίδια σου την δημιουργία; Προτίμησα να κοιμάμαι με καθαρή συνείδηση και δεν το υπέγραψα. Και κατά τη γνώμη μου, καλό για το ίδιο το επάγγελμα θα ήταν να μη το υπογράφει κανένας φωτογράφος!
- Είχατε την εμπειρία να δείτε δουλειά σας σε κάποιο μέσο χωρίς να το γνωρίζετε;
Πάρα πολλές φορές. Αφίσες σε δρόμους συναυλίας στο Λυκαβηττό που μάλιστα ήταν sold out για τρεις ημέρες, στο βιβλίο του Στέλιου Καζαντζίδη και σε όλα τα τηλεοπτικά κανάλια μετά το θάνατό του και πάρα πολλά ακόμα.
- Αυτά τα πρακτορεία- φωτογραφικές εταιρείες "Image banks" όπως έχουμε συνηθίσει να τα λέμε, δεν είναι ένα είδος προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων σας;
Απ όσο γνωρίζω χρησιμοποιούν θέματα από το εξωτερικό.
- Έχουν και δικούς τους φωτογράφους που συνεργάζονται, αυτό το ξέρω σίγουρα.
Κοίτα, αυτές οι εταιρείες προστατεύονται πάρα πολύ καλά, οπότε ναι είναι μια λύση καλή για όσους συνεργάζονται με αυτές. Προσωπικά πάντως το δικό μου το υλικό το προστάτεψα δημιουργώντας την ιστοσελίδα μου. Μπορεί να μου πήρε 2,5 χρόνια βέβαια αλλά τα κατάφερα.
- Ας αλλάξουμε θέμα..παρατήρησα ότι την ώρα της φωτογράφισης ακούτε μουσική. Γίνεται για το μοντέλο σας ή για εσάς;
Μην το πεις στην A.E.Π.Ι αυτό (γέλια). Με τη μουσική ο φωτογράφος παίρνει τις ανάσες του. Ο ρυθμός είναι πάρα πολύ σημαντικός, μπορεί να μεταφερθεί στην ίδια την φωτογράφιση. Μου αρέσει να ακούω συγκεκριμένη μουσική, δεν αντέχω την ώρα της δουλειάς να ακούω ραδιόφωνο και να ακούω και διαφημίσεις. Θέλω να ακούσω rock, ambient, drum&base ανάλογα την περίσταση.
- Υπάρχει "κλικ" που να έχετε μετανιώσει;
Χμ... ναι υπάρχει. Είχα πάει στο σπίτι του Μίκι Θεοδωράκη για μια φωτογράφιση. Με κάλεσε στον προσωπικό του χώρο, όπου υπήρχε ένα πιάνο και από το παράθυρο έβλεπες την Ακρόπολη πιάτο! Νέος και άπειρος τότε, του είπα "να σας δώ και λίγο στο πιάνο...να καθίσετε να παίξετε...". Κάθισε λοιπόν, και μου είπε ότι θα ακούσω κομμάτια από ένα καινούργιο έργο του, που θα παρουσιαζόταν με την Συμφωνική Ορχήστρα της Μόσχας την επόμενη σεζόν. Ξεκίνησε να παίζει, μόνο για μένα! Δεν υπήρχε κανείς άλλος. Σήκωσα την μηχανή, κάδραρα, πάτησα το κουμπί... και ακούστηκε ένα "κλικ". Αυτό ήταν και το τελευταίο. Δεν συνέχισα γιατί αυτό που ζούσα ήταν μοναδικό και τίποτα δεν έπρεπε να το χαλάσει! Αυτό το "κλικ" το έχω μετανιώσει.
- Για το κλείσιμο , άφησα κάτι ιδιαίτερο. Στο περιοδικό μας έχουμε μια στήλη που λέγεται "Η ιστορία ενός έργου". Πείτε μας την καλύτερη σας!
Μου ήρθε μια...1987, Θεσσαλονίκη. Ήμουν με μια κοπελιά που γουστάριζα πάρα πολύ. Ήταν η πρώτη μου καψούρα. Ήμουν στο "ψήσιμο" και περπατούσαμε στην παραλία. Είχε ομίχλη και μπροστά μας περπατούσε ένας παππούς. Δεν έδωσα καμία σημασία, το κορίτσι κοιτούσα. Φυσικά είχα πάντα κρεμασμένη στον ώμο μου την φωτογραφική μου μηχανή. Μια που το ανέφερα αυτό, για να καταλάβεις, από τα 17 μου μέχρι που έγινα 22, η μηχανή ήταν απαραίτητο αξεσουάρ. Πως βγαίνει κάποιος και έχει το τσαντάκι και τα κλειδιά του; Εγώ είχα την μηχανή κρεμασμένη στον ώμο. Έτσι θυμάμαι τον εαυτό μου και έτσι με θυμάται όλη η Βέροια. Όπως περπατούσαμε λοιπόν μου είπε η κοπέλα... " δεν βγάζεις καμία φωτογραφία; Να μια φωτογραφία, βγάλε". Λέω και γω από μέσα μου, ας της κάνω το χατίρι, και σήκωσα την μηχανή. Ακριβώς εκείνη τη στιγμή πέρναγε δίπλα από τον παππού και μέσα στην ομίχλη ένα παλιό φορτηγό γεμάτο με ξυλεία. Και ήταν ένα μόνο κλικ, τίποτε άλλο. Αυτή η φωτογραφία έχει γίνει έντεκα φορές εξώφυλλο στη δισκογραφική εταιρεία "ΛΥΡΑ" - Στου τραγουδιού την όχθη - και έχω πληρωθεί και τις έντεκα φορές!
Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στην πλούσια προσωπική του ιστοσελίδα http://www.velissaridis.com/
