Μία επίσης σίγουρη υποψηφιότητα αλλά και νίκη που είχε καταγραφεί από το ξεκίνημα της νέας σεζόν το περασμένο Σεπτέμβρη ήταν αυτή για την κατηγορία του καλύτερου κινουμένου σχεδίου. Η Pixar είχε μεγαλουργήσει φτιάχνοντας το πιο ώριμο κινούμενο σχέδιο που είχε φτιαχτεί μέχρι ποτέ στην Αμερική (σημ. οι Ιάπωνες έχουν ολόκληρη «σχολή» που φτιάχνει animated ταινίες με μηνύματα και συμβολισμούς), υπό την έννοια του οικολογικού κόνσεπτ και των μηνυμάτων που ήθελαν να περάσουν. Το «Wall-E» ήταν ένα κομψοτέχνημα από κάθε άποψη και ο πιο σίγουρος πρόωρος νικητής στην κατηγορία του.

Δύο μήνες μετά κυκλοφόρησε το Changelling (Η Ανταλλαγή), η αναμενόμενη δραματική ταινία του Κλιντ Ήστγουντ με την Αντζελίνα Τζολί σε έναν σοβαρό και απαιτητικό ρόλο. Θαυμάσαμε την αναπαράσταση της εποχής, με την άψογη φωτογραφία και τα σκηνικά, αλλά βλέπαμε πως είναι νωρίς για προβλέψεις παρά την αδιαμφισβήτητα Οσκαρική συνταγή που είχε το φιλμ. Έτσι με την αλλαγή του χρόνου οι αίθουσες ξαφνικά μέσα σε 3 εβδομάδες κατακλύστηκαν από ακόμα καλύτερες Οσκαρικές συνταγές, αποδεικνύοντας πως το θαυμάσια γυρισμένο παλιομοδίτικο στόρυ του «Αυστραλία» του Μπαζ Λούρμαν (Moulin Rouge) δεν θα μπορούσε να έχει την αποδοχή που ίσως του άξιζε καθώς δεν θα μπορούσε να σταθεί επάξια απέναντι σε ταινίες όπως «Ο Δρόμος της Επανάστασης», «Σφραγισμένα Χείλη», «Ο Παλαιστής», «Milk», «Αμφιβολία». 

Όλα αυτά τα φιλμ υπερείχαν παρασάγγας από οτιδήποτε άλλο είχε κυκλοφορήσει προηγουμένως (το Dark Knight ήταν ήδη στις καρδιές μας σε μια τελείως δική του γωνιά και κατεταγμένο σε άλλη κατηγορία) στον τομέα των χαρακτήρων και των ερμηνειών. Τα «Σφραγισμένα Χείλη» και η «Αμφιβολία» ήταν δύο εν γένει τραγικά αδύναμες ως προς την αφήγηση τους ιστορίες, που όμως βάσισαν αποκλειστικά την δυναμή τους στους χαρακτήρες και τις ερμηνείες τους! Άξιες οι υποψηφιότητες των Κέητ Γουίνσλετ για το ρόλο της Χάνας στα «Σφραγισμένα Χείλη», και των Μέρυλ Στρηπ και Φίλιπ Σέυμουρ Χόφμαν στην «Αμφιβολία». Τελείως άκυρες και άνευ λογικής υποστήριξης οι υποψηφιότητες των Έυμυ Άνταμς και Βαιόλα Ντέηβις για τους ρόλους τους στην ίδια ταινία και στην κατηγορία Β? Γυναικείου. Δίχως να υποστηρίζουμε πως ήταν κακές οι ερμηνείες τους, κάθε άλλο, αναρωτιόμαστε απλά τι το τόσο εξαιρετικό είχαν που να την άξιζαν. Όμως όλα έχουν την εξηγησή τους όταν από πίσω κρύβεται η Ακαδημία...

...γιατί διαφορετικά κανείς δεν θα μπορούσε να εξηγήσει εύκολα την απουσία από την κατηγορία του Α? Γυναικείου της Κέητ Γουίνσλετ για την ερμηνεία της στο «Δρόμο της Επανάστασης». Στα «Σφραγισμένα Χείλη» απολαύσαμε μία καθαρά θεατρική ερμηνεία που βασίστηκε κατά 80% στις κινήσεις του σωματός της και τις εκφράσεις του προσώπου και 20% στο πως έλεγε-ερμήνευε τα λόγια της. Όμως στον «Δρόμο της Επανάστασης» η ερμηνεία της ήταν πιο «γεμάτη», σε έναν ρόλο κατά πολύ πιο απαιτητικό από αυτόν της Χάνα. Παρόλα αυτά η Ακαδημία αποφάσισε διαφορετικά από τα BAFTA και τις Χρυσές Σφαίρες, που είχαν προηγηθεί χρονικά σαν βραβεία, και την απέκλεισε από την λίστα του Α? Γυναικείου.

Στο Α? Ανδρικού ήταν τα πράγματα ξεκάθαρα. Δύο σπουδαίες ταινίες με δύο σπουδαίους χαρακτήρες θα κονταροχτυπιόντουσαν με το φαβορί να ξεχωρίζει για λίγο και το αουτσάιντερ να το θέλει ο περισσότερος κόσμος. Ο Μιλκ εναντίον του Παλαιστή σε μια αρένα όπου μόνο ένας εκ των Σον Πεν ? Μίκυ Ρουρκ θα έβγαινε νικητής. Αντικειμενικά η ερμηνεία του Σον Πεν ως Χάρβευ Μιλκ στην ομώνυμη βιογραφική ταινία του Γκας Βας Σαντ, ήταν πιο πολυεπίπεδη και δύσκολη. Ομοφυλόφιλος, χίπης, μετά ακτιβιστής και μετά κουστουμαρισμένος δημοτικός σύμβουλος. Πολλά προσωπεία σε έναν εξελίξιμο χαρακτήρα δίωρου κινηματογραφικού χρόνου αλλά μίας δεκαετίας βιογραφικού. Από την άλλη ο Ράντυ δε Ραμ, ο τραγικός μεσήλικας που γνωρίζει μονο το ρινγκ και την αποδοχή του κόσμου γύρω από αυτό και τίποτα παραπάνω. Ο απόλυτα μοναχικός ήρωας, και με διαφορά ο μοναδικός που μας «άγγιξε» και μας συγκίνησε τόσο πολύ τη χρονιά που μας πέρασε. Όμως ήταν απλός και άμεσος και ο,τι απέδωσε το απέδωσε χάρη στο συνδυασμένο ταλέντο του ίδιου και του σκηνοθέτη που τον καθοδήγησε, Ντάρεν Αρονόφσκυ. Δίκαια κατά την προσωπική μου γνώμη το Όσκαρ πήγε στον Σον Πεν και όχι στον Μίκυ Ρουρκ παρότι λατρέψαμε τον «Παλαιστή» και την σπουδαία κινηματογραφική επιστροφή αυτού του ηθοποιού.

---

Επίσης δίκαια τα μόλις 3 από τα 13 αγαλματίδια που απέσπασε η «Απίστευτη Ιστορία του Μπέντζαμιν Μπάτον» του σκηνοθέτη Ντέηβιντ Φίντσερ, για Μακιγιάζ, Σκηνογραφία και Οπτικά Εφέ. Παρότι ένα υπέροχο παραμύθι που μας ταξίδεψε για τρεις ώρες η απουσία «ψυχούλας», που λέμε, ήταν τόσο προφανής που έκανε αυτό το τεχνικά άρτιο εγχείρημα να μοιάζει σαν κάτι άοσμο, άγευστο και ανούσιο. Ακόμα και η υποψηφιότητα του Μπραντ Πητ για Α? Ανδρικού φάνταζε περίεργη, και αν δεν ήταν άδικα στη λίστα όπως ήταν, ήμασταν έτσι κι αλλιώς βέβαιοι πως δεν είχε καμμιά ελπίδα δίπλα στα ονόματα των άλλων υποψηφίων.

Αντίθετα η Μαρίζα Τομέυ είχε ελπίδες απέναντι στην Πενέλοπε Κρουζ για το Β? Γυναικείου, την ίδια στιγμή που οι δυο κυρίες από την «Αμφιβολία» δεν είχαν καμμία γιατί τα 15 λεπτά συνολικής παρουσίας ενός ηθοποιού σε ταινία δεν συνιστούν «υλικό» προς βράβευση! Η Τομέυ πάντως, χωρίς να κάνει τίποτα παραπάνω από το να μας θαμπώνει με τα κάλη της παρά τα 45 έτη της, αποτελούσε σίγουρα στο πίσω μέρος του μυαλού των σινεφίλ τον μοναδικό αξιόμαχο αντίπαλο της υστερικής γυναίκας του Γούντυ Άλεν στο «Βίκυ Κριστίνα Μπαρτσελόνα», δηλαδή της Πενέλοπε Κρουζ. Η αλήθεια είναι πως δεν υπήρχαν αξιόλογες ερμηνείες για Β? Γυναικείου την χρονιά αυτή και έτσι η πεντάδα μετά βίας μάλλον συμπληρώθηκε. Όπως και να?χει η Κρουζ το απέσπασε δίκαια όχι γιατί έκανε την ερμηνεία της καριέρας της αλλά απλούστατα γιατί ο ανταγωνισμός ήταν σχεδόν ανύπαρκτος.

Και ο μεγάλος νικητής; Αυτός που βγήκε πρόσφατα στις κινηματογραφικές αίθουσες στη χώρα μας; Ο «Τρωγλοδύτης Εκατομμυριούχος»; Μια ταινία του Βρετανού Ντάνυ Μπόυλ που μας έχει δώσει μόνο ενδιαφέρουσες ταινίες; (Trainspotting, Η Παραλία, 28 Μέρες Μετά, Sunshine) Εδώ σηκώνουμε τα χέρια ψηλά γιατί η ταινία του Ντάνυ Μπόυλ και ο ίδιος δίκαια βραβεύτηκαν στις κατηγορίες που βραβεύτηκαν γιατί το συγκεκριμένο έργο ήταν μακράν το αριστούργημα-έργο τέχνης της χρονιάς. Η σεναριακή ιδέα ασύλληπτα καλή και η εκτελεσή της ασύλληπτα τέλεια. Είχα την τύχη να δω το Slumdog Millionaire αμέσως μετά τον Μπέντζαμιν Μπάτον. Η διαφορά ήταν προφανής. Το απλό κι άψυχο παραμύθι από τα χέρια του ενός ήταν ένα έργο τέχνης από τα χέρια του άλλου. Σημασία όμως έχει πάντα το όραμα του καπετάνιου για τον τελικό προορισμό του καραβιού. Η αγάπη του για την εικόνα που θέλει να μεταφέρει στα μάτια μας και την ψυχή μας. Κι όχι η χρήση των νέων τεχνολογιών που θα μας κάνουν να απορούμε «πως έκαναν τον Μπραντ Πητ να φαίνεται τόσο γέρος ή τόσο νέος»; Το Χόλυγουντ ανέκαθεν δεχόταν συγκαταβατικά τις τρικλοποδιές της τεχνολογίας νομίζοντας πως έτσι δεν θυσιαζόταν το καλλιτεχνικό κομμάτι μιας και όλοι θα καμάρωναν την αρτιότητα του τεχνικού. Και ο «Σκοτεινός Ιππότης» ήταν άψογος από κάθε τεχνική άποψη (μεγάλο μέρος του γυρίστηκε σε IMAX format) αλλά πήρε το βραβείο καλύτερου ήχου μόνο, απλούστατα γιατί ακόμα και στα τεχνικά το Slumdog Millionaire ήταν επίσης άψογο. Και για να μην ξεχνιόμαστε: η πεμπτουσία στην κατασκευή μιας ταινίας είναι το ιδανικό πάντρεμα μέσα σε αυτή την διαδικασία των στοιχείων, καλλιτεχνικών και τεχνικών, που απαιτούνται για τη συνθεσή της. Και για αυτό κέρδισε το στοίχημα το Slumdog Millionaire του σοκαριστικά μικρότερου προυπολογισμού σε σχέση με τον Μπέντζαμιν Μπάτον και τον Σκοτεινό Ιππότη.

Και αυτό εξηγεί επίσης την, για πολλούς άδικη, κατ?εμέ δίκαιη, διπλή βράβευση του Α. Ρ. Ράχμαν για την σύνθεση πρωτότυπης μουσικής όπως και για το καλύτερο τραγούδι. Γιατί άδικη; Ο ρυθμός του σεναρίου μετετρεπόταν με άψογο τρόπο σε σκηνοθετικό ρυθμό, που έπαιρνε σάρκα και οστά μέσω του υποδειγματικού μοντάζ, και απογειωνόταν με την κατάλληλη χρήση της μουσικής στα κατάλληλα χρονικά σημεία. Οι ορχηστρικές συνθέσεις (original scores) που γράφονται για να επενδύσουν μουσικά μια ταινία δεν πρέπει να κρίνονται από το άκουσμα τους στο... δισκάκι, αλλά από το ακουσμά τους μέσα στην ροή της ταινίας. Τελείως δίκαιη η διπλή βράβευση του Ινδού συνθέτη εδώ.

Η έκπληξη της βραδιάς πάντως ήταν η μη βράβευση στην κατηγορία καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας του «Βαλς με τον Μπασίρ», αυτού του πρωτοποριακού animation Ισραηλινής προελεύσεως και με θέμα την εισβολή στο Λίβανο. Το αγαλματάκι τελικά δεν πήρε αυτό το μεγάλο φαβορί, με δεύτερο το απερίγραπτα κάκιστο, κατά την ταπεινή μου γνώμη, αν και βραβευμένο με τον Χρυσό Φοίνικα «Ανάμεσα στους Τοίχους», αλλά το «Αναχωρήσεις» του Ιάπωνα Γιοτζίρο Τακίτα, που θα βγει στις ελληνικές αίθουσες πολύ σύντομα.

Μεγάλοι χαμένοι; η «Αμφιβολία» και το «Frost/Nixon» και μάλιστα εντελώς δίκαια, παρά τις 5 υποψηφιοτητές που είχαν και οι δύο ταινίες, πραγματικά ήταν έτσι κι αλλιώς αξιοθαύμαστο κι αξιοπερίεργο το γεγονός ότι είχαν τόσες! Και οπωσδήποτε ο «Μπέντζαμιν Μπάτον» που είχε 13 υποψηφιότητες και δεν κέρδισε κανένα από τα σημαντικά βραβεία. Αδικημένοι από τα αποδυτήρια «Ο Δρόμος της Επανάστασης», που έπρεπε να είναι υποψήφιοι οι δύο πρωταγωνιστές, ο «Παλαιστής», που έπρεπε να είναι υποψήφιος ο Ντάρεν Αρονόφσκυ, και ο Κρίστοφερ Νόλαν γιατί ο «Σκοτεινός Ιππότης» του σκαρφάλωσε σε άνευ προηγουμένου ποιοτικά ύψη το είδος των ταινιών με κόμικ υπερήρωες.

Εκτενώς για τις «αδικίες και τις απορίες» αναφερόμαστε στο άρθρο «In Oscars We Trust ? Η Φιλοσοφία πίσως από τα Βραβεία Όσκαρ», μιας και είναι αρκετές. Για παράδειγμα, που είναι το εκπληκτικό Gran Torino του Κλιντ Ήστγουντ στις υποψηφιότητες και γιατί αντ? αυτού υπάρχει το Frost/Nixon στις κατηγορίες Καλύτερης Ταινίας και Σκηνοθεσίας; Γιατί η Κέητ Γουίνσλετ βραβεύτηκε σε ταινία με εβραικό στοιχείο και δεν ήταν καν υποψήφια σε ταινία που στραπάτσαρε το American dream; Γιατί η μέχρι πρότινος δευτεροκλασάτη Αν Χαθαγουέη αρχίζει να προωθείται τόσο πολύ; Όλα αυτά αποτελούν έναν σοβαρό λόγο συζήτησης και σχολιασμού πάνω στην φιλοσοφία την οποία έχει η Ακαδημία και την προστάζει όταν έρχεται η ώρα να θέσει τις υποψηφιότητες και να δώσει τελικώς τα βραβεία. Τουλάχιστον έτσι πιστεύουμε. Γιατί στις αρχές κάθε χρόνου όταν ανακοινώνονται οι υποψηφιότητες οι απορίες που δημιουργούνται μπορούν να λυθούν εύκολα όσο και ταυτόχρονα με την εξίσωση «ποιος θα πάρει τελικά το βραβείο». Γιατί στο φινάλε... όλα στην βιομηχανία του κινηματογράφου πλέον μετριούνται σε χρήμα. Ξεχάστε τα πετροδολάρια και αρχίστε να σκέφτεστε τα φιλμοδολάρια. Όλα συμβαίνουν κι όλα βραβεύονται για πολύ συγκεκριμένους λόγους...

Καλή αντάμωση λοιπόν, με τους λόγους του 2010, σε ένα χρόνο από τώρα.