ΣΠΟΥΔΕΣ ΥΠΟΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Υπάρχουν περίπου 20 δραματικές σχολές στην Αθήνα, 4 στη Θεσσαλονίκη και 1 στο Βολο. Απ'αυτές οι 2 είναι κρατικές και οι υπόλοιπες ιδιωτικές. Ας πάρουμε ένα τυχαίο δείγμα ενός wannabe ηθοποιού που μένει στην Αθήνα. Δύο επιλογές έχει. Πρώτη, να δώσει εισαγωγικές εξετάσεις,εφόσον είναι κάτω από 25, στην κρατική δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου όπου έχει 0,012% πιθανότητα να περάσει αφού το Εθνικό παίρνει κάθε χρόνο 12 στους 1000 που δίνουν εξετάσεις. Αν -όλως περιέργως- δεν τα καταφέρει θα πρέπει να...ξηλωθεί. Οι υπόλοιπες δραματικές σχολές έχουν δίδακτρα,που κυμαίνονται από 1500 έως 4000 ευρώ το χρόνο περίπου.
'Εστω λοιπόν ότι ο φίλος υποψήφιος ηθοποιός είναι από Β.Π και έχει μια οικονομική άνεση, θα πρέπει να δώσει εξετάσεις στο Υπουργείο Πολιτισμού, προκειμένου να είναι αναγνωρισμένο το πτυχίο που θα πάρει μετά από τριετή φοίτηση στην ιδιωτική δραματική σχολή που θα επιλέξει και στην οποία θα χρειαστεί επίσης να δώσει εισαγωγικές εξετάσεις, γιατί οι εξετάσεις του Υπουργείου δεν αρκούν. Η διαδικασία έχει τυπικά τη λογική διαδοχή που προανέφερα, δηλαδή πρώτα εξετάσεις Υπουργείου και ύστερα εξετάσεις δραματικών σχολών. Επειδή όμως η λογική σπανίως χρησιμοποιείται για τη διαμόρφωση ενός εκπαιδευτικού συστήματος αυτό που συμβαίνει είναι ότι ο ενδιαφερόμενος δίνει πρώτα εξετάσεις σε κάποια ιδιωτική δραματική σχολή-και συνήθως σε περισσότερες από μια- αν περάσει κάνει εγγραφή και ύστερα από 1 μήνα δίνει στο Υπουργείο Πολιτισμού. Η απορία που πιθανότατα σου δημιουργήθηκε είναι εύλογη, τί γίνεται αν κάποιος περάσει στις εξετάσεις τις δραματικής και δεν περάσει σ'αυτές του Υπουργείου;
Σε αυτή την περίπτωση παρακολουθεί κανονικά στο πρώτο έτος της δραματικής αλλά ως "ακροατής"(βλέπε παρακάτω). Εχει βέβαια την επιλογή να μην παρακολουθήσει και να περιμένει τις επόμενες εξετάσεις του Υπουργείου αλλά θα το κάνει; Εκ πείρας μπορώ να σου πω, όχι δε θα το κάνει. Θα πάει,όμως, τον επόμενο χρόνο, μετά από παρότρυνση της ίδιας της σχολής του, να ξαναδώσει στο Υπουργείο. Αν αυτή τη φορά σταθεί πιο τυχερός και περάσει θα πρέπει να κάνει άλλα 3 έτη σπουδών,όπως τυπικά ορίζει το Υπουργείο, δηλαδή συνολικά 4 έτη. Τί καλύτερο; Η σχολή θα δίνει τα φώτα της στο σπουδαστή για ένα παραπάνω έτος .Επί πληρωμής φυσικά. Οι "ακροατές", δηλαδή οι σπουδαστές που επιλέγουν να μη δώσουν εξετάσεις στο Υπουργείο, μπορούν να κάνουν κανονικά 3 έτη σπουδών σε μια ιδιωτική δραματική σχολή με το πέρας όμως των σπουδών τους θα πάρουν μια Βεβαίωση Σπουδών και όχι Πτυχίο.
Οχι ότι το Πτυχίο παίζει και τόσο σπουδαίο ρόλο αφού πρώτον, δεν είναι καν πτυχίο ανώτατης εκπαίδευσης και δεύτερον, δεν έχει ισχύ στην αγορά εργασίας. Η επιλογή του ηθοποιού για μια δουλειά δε θα γίνει με κριτήριο το πτυχίο. Αλλά σ'αυτό θα αναφερθώ παρακάτω.
ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ
Για τις εξετάσεις,τόσο του Υπουργείου όσο και των ιδιωτικών δραματικών σχολών, ο υποψήφιος θα πρέπει να προετοιμάσει και να παρουσιάσει 1 μονόλογο, 1 ποίημα και 1 τραγούδι της επιλογής του και να είναι σε θέση να εκτελέσει έναν αυτοσχεδιασμό που θα του ζητηθεί επί τόπου. Κι εδώ τίθεται ένα άλλο σοβαρό ζήτημα. Είναι ο υποψήφιος ηθοποιός σε θέση να επιλέξει ο ίδιος κατάλληλα κομμάτια και να τα προετοιμάσει μόνος του;Κι ας υποθέσουμε ότι είναι, θα το διακινδυνεύσει; Η συντριπτική πλειοψηφία ζητάει τη βοήθεια ενός ειδικού. Εν ολίγοις, κάνει ιδιαίτερα! Οι εξεταστές θα πρέπει, συνεπώς, να ξεχωρίσουν τον ικανό απ'τον ανίκανο για να γίνει ηθοποιός υποψήφιο, βλέποντας άρτια σκηνοθετημένα κομμάτια. Οι ευφάνταστοι δε αυτοσχεδιασμοί που ζητούνται απ'τα παιδιά όπως- το κλασικό πια- "είσαι η μπλε μελαγχολία" ή "είσαι ποντίκι που κάνει προεκλογική εκστρατεία" ή "είσαι σφουγγαρίστρα που κουράστηκε να καθαρίζει", μόνο να βοηθήσουν τους ήδη αγχωμένους υποψήφιους δε μπορούν.
ΕΠΙΛΟΓΗ ΔΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ
Το βασικό πρόγραμμα σπουδών που επιβάλλει το Υπουργείο Πολιτισμού στις δραματικές σχολές περιλαμβάνει τα εξής μαθήματα:Υποκριτική-Αυτοσχεδιασμός, Ορθοφωνία, Κίνηση-Χορός, Μουσική-Τραγούδι, Δραματολογία, Ιστορία Θεάτρου, Ιστορία Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Ιστορία και Πρακτική Κινηματογράφου, Σκηνογραφία-Ενδυματολογία-Διασκευή προσώπου και Οπλομαχητική-Ξιφασκία. Σπανίως όμως ακολουθείται πιστά. Οι σχολές προσθέτουν ή αντικαθιστούν κάποια μαθήματα με άλλα που θεωρούν απαραίτητα. Ετσι υπάρχουν σχολές με έξτρα μαθήματα όπως μιούζικαλ, σωματικό θέατρο, τσίρκο, Yoga, τεχνική Alexander, μέχρι και marketing. Δεν είναι όμως το πρόγραμμα σπουδών το μόνο ανομοιογενές στοιχείο των σχολών.
Διαφορετικοί καθηγητές, διαφορετικής ποιότητας εγκαταστάσεις, διαφορετικός αριθμός μαθητών ανά τάξη,διαφορετικό ωρολόγιο πρόγραμμα,διαφορετική φήμη στην αγορά και βέβαια διαφορετικά δίδακτρα συνθέτουν την εικόνα του κατακερματισμένου συστήματος εκπαίδευσης του ηθοποιού στην Ελλάδα.
Θα πρέπει κανείς να λάβει υπόψιν του όλους τους παραπάνω παράγοντες προκειμένου να επιλέξει τη δραματική σχολή που του ταιριάζει.
ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΤΩΝ ΔΡΑΜΑΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ
Ενας καλός επαγγελματίας δεν είναι απαραίτητα και καλός δάσκαλος. Καμιά αντίρρηση ως προς αυτό; Πολύ περισσότερο όταν μιλάμε για επαγγελματίες καλλιτέχνες. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία διαδικασία ή επιτροπή αξιολόγησης της καταλληλότητας των καθηγητών των δραματικών σχολών και πιστοποίησής τους. Ο διευθυντής σπουδών της κάθε σχολής είναι ελεύθερος να επιλέξει οποιονδήποτε επιθυμεί για καθηγητή της σχολής του με κριτήρια απολύτως υποκειμενικά. Έτσι έχουν οι σχολές δασκάλους οποιασδήποτε ηλικίας, διάσημους ή άσημους, από ηθοποιούς τηλεόρασης μέχρι σκηνοθέτες όπερας, που διδάσκουν όπως και ό,τι εκείνοι επιθυμούν.
ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΟΙ ΣΠΟΥΔΕΣ;
Εδώ είναι σκόπιμο να θίξουμε το ζήτημα της Άδειας Ασκήσεως Επαγγέλματος του ηθοποιού. Το 1933 θεσπίζεται με νόμο μετά από αίτημα του ΣΕΗ (Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών) η Άδεια Ασκήσεως Επαγγέλματος. Το 1981 η Άδεια καταργείται καθώς θεωρείται αναχρονιστικό στοιχείο και τροχοπέδη στην εξέλιξη του επαγγέλματος του ηθοποιού. Η κατάργηση συνοδεύτηκε, όπως είναι φυσικό, από μια σειρά θετικών και αρνητικών συνεπειών. Καταρχάς,ο αριθμός των σχολών μειώθηκε στο 1/3 αφού οι σπουδές δεν αποτελούσαν πια απαραίτητη προυπόθεση για την εξάσκηση του επαγγέλματος. Καθιερώθηκε, επιπλέον, ο θεσμός των οντισιόν. Οποιοσδήποτε μπορεί πλέον να διεκδικήσει έναν ρόλο σε ανοιχτή οντισιόν. Όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς ο θεσμός αυτός έχει ευνοήσει και αυξήσει τον ανταγωνισμό κι έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη ενός ολόκληρου συστήματος παράπλευρων σπουδών. Δεκάδες εξειδικευμένα σεμινάρια και workshops πραγματοποιούνται κάθε μήνα από Έλληνες και ξένους δασκάλους και οι συμμετοχή των νέων ηθοποιών είναι μαζική.
Ο ηθοποιός που θα επιλέξει να σπουδάσει χρυσοπληρώνει τις σπουδές του κι ύστερα βγαίνει στην αγορά που μαστίζεται από ανεργία και ανταγωνίζεται μεταξύ των άλλων και ανθρώπους που δεν έχουν περάσει ούτε έξω από σχολή αλλά τυχαίνει να έχουν περισσότερο "ταλέντο",τουτ'έστιν γνωριμίες,ωραία εμφάνιση κλπ.
ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΤΕΧΝΩΝ;;
Το καλύτερο όμως το κράτησα για το τέλος. Θυμάστε εκείνη την περιβόητη Ακαδημία Τεχνών την ίδρυση της οποίας είχε ανακοινώσει η κυβέρνηση το 2007 και η οποία θα έλυνε κάποια από τα προαναφερθέντα προβλήματα; Ε,προς το παρόν ξεχάστε τη. Κόλλησε στις γραφειοκρατίες. Μα να μη μου κάνει πλέον καμία εντύπωση! Για να δούμε τι μέλλει γενέσθαι...
Το άρθρο όμως αυτό δεν έχει σκοπό να αποθαρρύνει κανέναν! Εδώ αναφερθήκαμε στα κακώς κείμενα της εκπαίδευσης του ηθοποιού στην Ελλάδα, αυτό όμως δε σημαίνει ότι υπάρχουν μόνο δυσκολίες. Ο πνευματικός πλούτος και η ψυχική ικανοποίηση που απολαμβάνει ένας σπουδαστής δραματικής σχολής σε καθημερινή βάση είναι τέτοια που μπορούν να αντισταθμίσουν τις αδυναμίες και τα παρατράγουδα του συστήματος. Δε μας αρέσουν εμάς οι άνθρωποι που μεμψιμοιρούν και παραιτούνται πριν αγωνιστούν.
Αν το όνειρό σου είναι να γίνεις ηθοποιός τότε κυνήγησέ το, αξίζει τον κόπο,άκου με που σου λέω...
