Με την άδεια των οθωμανικών αρχών ο Γάλλος επιγραφολόγος Εμμανουέλ Μιλέρ, το 1862, κατάφερε και τα αφαίρεσε με σκοπό να τα μεταφέρει στο Λούβρο όπου βρίσκονται μέχρι και σήμερα. (Φωτογραφία: Τα τέσσερα πανέμορφα αγάλματα των "Μαγεμένων" επανέρχονται στην Θεσσαλονίκη δια της...αντιγραφικής οδού.)

Αυτό που ο Γιάννης Μπουτάρης προσπαθεί να το επικοινωνήσει ως πολιτιστικό επίτευγμα δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια πρόχειρη και επιφανειακή ικανοποίηση ενός πάγιου αιτήματος των Θεσσαλονικέων να δουν επιτέλους ένα μέρος της πολιτιστικής τους κληρονομιάς να επαναπατρίζεται. Και αυτό γιατί ο Δήμαρχος της Θεσσαλονίκης το μόνο που κατάφερε ήταν να εξασφαλίσει τα χρήματα για την παραγωγή πιστών αντιγράφων των τεσσάρων αυτών αγαλμάτων και όχι της πραγματικής και τελεσίδικης επιστροφής τους στον τόπο στον οποίο γεννήθηκαν και από τον οποίο αφαιρέθηκαν με τρόπο παράνομο και αυθαίρετο. Πρόκειται επομένως όχι για «επιστροφή των Μαγεμένων», όπως εγράφη, αλλά για μια προμήθεια των αντιγράφων των «Μαγεμένων» και μάλιστα με κόστος 180.000 ευρώ!
Τα "Ελγίνεια" Μάρμαρα περιμένουν τον επαναπατρισμό τους. Αν αυτό ποτέ επιτευχθεί...
Το ζήτημα το οποίο γεννάται μέσα από αυτήν την σαθρή, κατά τη γνώμη μου, «επιτυχία», είναι ότι πλέον η πρακτική που προτάσσει την παραγωγή πιστών αντιγράφων υπερισχύει της κοπιώδους και μακροχρόνιας διεκδίκησης των πρωτότυπων απαχθέντων στοιχείων της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Η σταθερή και διαχρονική μας επιθυμία για επαναπατρισμό και εγκόλπωση μέρους του πολιτιστικού μας πλούτου φαίνεται να ικανοποιείται απο πρόσκαιρους επικοινωνιακούς πειραματισμούς και τυμπανοκρουσίες. Δεν μπορώ να θεωρήσω ως επιτυχία της Θεσσαλονίκης το γεγονός ότι κατάφερε ο Δήμαρχος της πόλης να εξασφαλίσει αυτά τα χρήματα όχι για την διενέργεια και προετοιμασία μιας διαφημιστικής καμπάνιας ή μιας σοβαρής νομικής προεργασίας αλλά για την παραγωγή αντιγράφων από το Λούβρο! Και μάλιστα για αγάλματα τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτιστικού μας θησαυρού, που άδικα βρίσκονται σε ένα ξένο Μουσείο και που αποτελούν λάβαρο μιας παρωχημένης αποικιοκρατικής αντίληψης περασμένων αιώνων.

Το σημαντικότερο όμως είναι το εξής: Η απόφαση αυτή μπορεί να δημιουργήσει προηγούμενο για άλλες διεκδικήσεις επαναπατρισμού της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, με κυριότερη αυτή της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα. Με ποιο νομικό επιχείρημα μπορούμε να διεκδικήσουμε την τελεσίδικη επιστροφή των Μαρμάρων στην χώρα μας όταν ο ίδιος ο Δήμαρχος της συμπρωτεύουσας αποδέχεται την μεσοβέζικη λύση της παραγωγής αντιγράφων παρά την διεκδίκησης των πρωτότυπων; Με ποιο πολιτικό ή άλλο πλεονέκτημα θα μπορέσει ο μελλοντικός Υπουργός Πολιτισμού να διαπραγματευτεί μια έντιμη και πάνω απόλα δίκαιη επιστροφή των απαχθέντων, των εξορισθέντων, των παρανόμως απολεσθέντων κτημάτων του εθνικού μας πλούτου; Δεν θα έπρεπε να είχε ενημερωθεί προηγουμένως η αρμόδια διεύθυνση του Υπουργείου Εξωτερικών προκειμένου να προειδοποιήσει ότι κάτι τέτοιο αντίκειται στην επιχειρηματολογία της χώρας αναφορικά με τον επαναπατρισμό της πολιτιστικής μας κληρονομιάς; Πόσο ικανοποιημένοι μπορούν να νιώθουν άραγε οι Θεσσαλονικείς με την επιστροφή των «Μαγεμένων» στην πόλη δια της... αντιγραφικής οδού; Και τέλος, τι παραπάνω προσφέρει μια πιστή αντιγραφή βιαίως διαμελισθέντων τμημάτων της ιστορίας και του Πολιτισμού μας και η έκθεση τους σε ένα τοπικό εγχώριο Μουσείο; Τι είδους αγαλλίαση και μεταφυσική διάδραση προκαλεί στον επισκέπτη η θέαση ενός ψεύτικου αγάλματος, την στιγμή που γνωρίζεις οτι το αληθινό βρίσκεται χιλιάδες μίλια μακριά και δεν πρόκειται ποτέ να επιστρέψει πίσω;
Η επιστροφή των Μαρμάρων απαιτεί εθνική πολιτική. Κάτι που απουσιάζει μέχρι σήμερα...
Ο Δήμαρχος της Θεσσαλονίκης έχει την δυνατότητα έστω και τώρα να ανακαλέσει την απόφαση αυτή και να προχωρήσει σε δηλώσεις επανόρθωσης της πάγιας εθνικής πολιτικής της χώρας μας που προτάσσει τον επαναπατρισμό της πολιτιστικής μας κληρονομιάς αντί της λογικής που θέλει το ημίμετρο και την προχειρότητα να κυριεύουν και στο τέλος να θυσιάζουν τις εθνικές μας επιδιώξεις. Είναι καιρός πλέον να καταλάβουμε οτι ζητήματα Πολιτισμού και εθνικής περιουσίας, όπως είναι η απαχθείσα πολιτιστική μας κληρονομιά, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται απο όλους τους κρατικούς αξιωματούχους με την ίδια σοβαρότητα και πάνω απόλα με την ίδια μεθοδικότητα και πολιτική. Γιατί διαφορετικά, τα αποτελέσματα θα είναι αντίθετα απο αυτά που θα θέλαμε και στο τέλος θα μας φταίει «ο ξένος δάκτυλος» ή «οι κουτόφραγκοι» που δεν καταφέραμε να επανακτήσουμε αυτά που δικαιωματικά μας ανήκουν...