Η Ελλάδα είναι μια χώρα με ιδανική γεωμορφολογία για κρουαζιέρες, περιβρεχόμενη από θάλασσα, με χιλιάδες νησιά, με μεγάλη ναυτική παράδοση και εμπειρία. Ταυτόχρονα, η σύγχρονη Ελλάδα είναι ο κληρονόμος χιλιάδων χρόνων παράδοσης, Ιστορίας και Πολιτισμού, είναι ο τόπος όπου γεννήθηκαν έννοιες που μεταλαμπαδεύτηκαν και αποτελέσαν τη βάση του σύγχρονου δυτικού Πολιτισμού, όπως Φιλοσοφία, Πολιτική, Δημοκρατία, Θέατρο, Διεθνείς Σχέσεις (Θουκυδίδης), αλλά και Οικονομία, Ιστοριογραφία, Στρατιωτική Επιστήμη, Επιστημονική Ιατρική, Φυσική και πολλές ακόμα συνιστώσες της σημερινής μας πραγματικότητας. Είναι επίσης μια χώρα που έχει ευρεία παράδοση στον Τουρισμό και που έχει ανάγκη τώρα περισσότερο από ποτέ την εισερχόμενο Τουρισμό, όχι μόνο για λόγους εσόδων αλλά και για την αντιμετώπιση της πρωτοφανούς κρίσης Δημοσίων Σχέσεων και Διεθνούς Εικόνας που την έχει πλήξει από την αρχή της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης.
Πώς θα μπορούσαν αυτά τα στοιχεία να συνδυαστούν για την παραγωγή τουριστικού προϊόντος που θα εκμεταλλεύεται τόσο τις υπηρεσίες κρουαζιέρας που η χώρα μπορεί δυνητικά να προσφέρει όσο και την τεράστια πολιτιστική της παρακαταθήκη;
Η ιδέα του εκπαιδευτικού τουρισμού εν πλω
Η ιδέα είναι απλή. Γιατί να μην υπάρχουν κατά τους θερινούς μήνες ξενόγλωσσα τμήματα Πολιτικής Φιλοσοφίας και Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, Διεθνών Σχέσεων και Πολιτικής Επιστήμης με χιλιάδες φοιτητές από όλο τον κόσμο να τα παρακολουθούν και όλα αυτά εν πλω; Γιατί όχι και Αστρονομίας, Ιατρικής, Φυσικής, Μαθηματικών, Μηχανικής, Πολεοδομίας, Αρχιτεκτονικής και τόσων άλλων Επιστημών και Τεχνών που καλλιεργήθηκαν στην Ελλάδα στο πέρασμα των αιώνων;
Η ιδέα δεν είναι καινούργια καθώς πολλά κορυφαία Πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο όχι μόνο έδειξαν τον δρόμο της καινοτομίας μέσω της διαδραστικότητας εξωτερικού περιβάλλοντος και εκπαίδευσης, αλλά συνεχίζουν να διοργανώνουν τέτοια άκρως επιτυχημένα εκπαιδευτικά σεμινάρια (τα επονομαζόμενα summer schools) σε όλη την Υφήλιο.
Θα περίμενε κανείς ότι μια χώρα με αξιοζήλευτο φυσικό περιβάλλον, εξαιρετικό κλίμα, φιλόξενους ανθρώπους και μοναδικό πολιτιστικό πλεόνασμα, θα ήταν πρωτοστάτης, φυτώριο γνώσης και επιστήμης, Κέντρο Πολιτισμού και εκπαίδευσης για όποιον θέλει να συνδυάσει όλα τα παραπάνω. Αμέσως έρχεται στον νου μας η Ελλάδα, καθώς διαθέτει όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις προκειμένου να καταστεί διεπιστημονικός κόμβος γνώσης, παράδειγμα προς μίμηση για όλες τις υπόλοιπες χώρες.
Δυστυχώς όμως τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Η Πολιτιστική Διπλωματία στον τόπο μας ακούγεται ως κάτι το εξωπραγματικό, το άνευ σημασίας που δεν έχει να προσφέρει τίποτα το απτό στην εθνική οικονομία και την Κοινωνία γενικότερα. Ο συνδυασμός οικονομικού, πολιτιστικού, πολιτικού και φυσικά κοινωνικού οφέλους δια μέσου του Πολιτισμού ποτέ δεν συγκίνησε όσο θα έπρεπε και αυτούς που θα έπρεπε. Το τουριστικό μοντέλο που ακολουθείται διαχρονικά από την δεκαετία του 50' σε αυτόν τον τόπο στηρίζεται στο τρίπτυχο «ήλιος-θάλασσα-νυχτερινή διασκέδαση» ή στον αγγλικό όρο 4S, την στιγμή που πεδία όπως η εκπαίδευση θα μπορούσαν να αποτελέσουν το βασικό πυλώνα του λεγόμενου «υψηλού και ακριβού τουρισμού».
Η Ελληνική Πολιτεία προτιμά να εμμένει σε ρητορικές μεγαλαυχίες περί ένδοξου παρελθόντος και Ιστορίας, Πολιτισμού ως «η βαριά βιομηχανία της πατρίδας μας», εκχυδαΐζοντας παράλληλα κάθε έννοια σεβασμού στο πολιτιστικό προϊόν που απλόχερα κληρονομήσαμε και καλούμαστε να διαχειριστούμε αναλόγως.
Σκεφτείτε χιλιάδες φοιτητές από όλα τα μήκη και πλάτη της Οικουμένης, με δίψα για γνώση και επαφή με την Αρχαία Ελλάδα και τις διδαχές των Ελλήνων κλασικών σε κάθε τομέα ενδιαφέροντος με το οποίο αυτοί ασχολήθηκαν, να κλείνουν κάθε χρόνο τις διακοπές τους στην πατρίδα μας συνδυάζοντας αναψυχή και γνώση, επαφή με την Ιστορία και το φυσικό περιβάλλον, αλλαγή παραστάσεων και εκπαιδευτική κατάρτιση και όλα αυτά ενώ ταξιδεύεις με ένα πολυτελές πλοίο που σου παρέχει όλες τις σύγχρονες ανέσεις στις ομορφότερες θάλασσες της Ευρώπης.
Εκπαιδευτικός τουρισμός εν πλω ακούγεται σαν εξωτικό φρούτο για την Ελληνική Πολιτεία και όμως ακούγεται τόσο λογικός και τόσο σύμφυτος με την ιδέα που εμείς και κυρίως οι ξένοι έχουν για την Ελλάδα. Για να οδηγηθούμε προς αυτήν την κατεύθυνση απαιτείται πολιτικό πρόταγμα, νέα νοοτροπία στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τον κλάδο του Τουρισμού συνολικά: Στην συγκεκριμένη περίπτωση, το Υπουργείο Παιδείας θα πρέπει να αναλάβει το κομμάτι της προσέλκυσης και της ενημέρωσης των ξένων φοιτητών που θα επιθυμούσαν να περάσουν 15 ημέρες των διακοπών τους στο Αιγαίο ή το Ιόνιο Πέλαγος διαβάζοντας φιλοσοφία του Αριστοτέλη και Πλάτωνα, αστρονομία του Αρίσταρχου, Φυσική του Δημόκριτου και του Αρχιμήδη, Ιατρική του Ιπποκράτη και του Γαληνού και τόσες άλλες επιστήμες και disciplines. Στην συνέχεια, και αφού έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της συγκρότησης των απαραίτητων τμημάτων διδασκαλίας, το Υπουργείο Εξωτερικών θα πρέπει να αναλάβει το κομμάτι της εύκολης εισόδου στην χώρα μας μέσω της γρήγορης έκδοσης των απαραίτητων θεωρήσεων και αδειών. Από εκεί και πέρα η όλη διαδικασία ακολουθεί τον δρόμο της. Ο ιδιωτικός τομέας αναλαμβάνει την μεταφορά των φοιτητών με τους καθηγητές τους καθώς και το σύνολο των μετακινήσεων εντός της Ελλάδας. Έλληνες Καθηγητές (που τους θερινούς μήνες υποαπασχολούνται ενώ πληρώνονται κανονικά) θα μπορούν να διδάσκουν και αυτοί στα εν λόγω σεμινάρια, κάνοντας παράλληλα τις διακοπές τους. Κάθε κρουαζιέρα φοιτητών θα κάνει στάσεις σε νησιά με αποτέλεσμα της τόνωση των τοπικών οικονομιών. Θα επισκέπτονται Μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, θα έρχονται σε επαφή με αυτά που διδάσκονται στα βιβλία, θα έχουν μια επιτόπια εκπαίδευση και την μοναδική εμπειρία να κάνουν μάθημα εν πλω ενώ μετά από λίγο να επισκέπτονται μέρη και τοπία μοναδικής ιστορικής και πολιτιστικής σημασίας.
Τα έσοδα από τα δίδακτρα θα ήταν αρκετά προκειμένου και τα ξένα πανεπιστήμια να μπουν στον κόπο να διοργανώσουν ένα τέτοιο ταξίδι και οι ελληνικές αρχές να συνδράμουν με τον καλύτερο τρόπο για την απλοποίηση των διαδικασιών. Ποιός δεν θα ήθελε υψηλής ποιότητας τουρισμό στην χώρα του; Που να συνδυάζει αγορές, επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους, επαφή με την πρωτογενή πηγή που ονομάζεται ελληνικός Πολιτισμός; Ποιός δε θα ήθελε τα έσοδα του Τουρισμού αλλά και την καλή δημοσιότητα που μπορούν να προσφέρουν οι εν λόγω φοιτητές ως ευχαριστημένοι τουρίστες που βλέπουν μια Ελλάδα όπως τη φαντάστηκαν και όχι όπως τους την παρουσιάζουν στα διεθνή Μέσα, με βανδαλισμούς και φωτιές; Ποιός αξιωματούχος του Τουρισμού δεν θα ήθελε να επενδύσει σε μια ολόκληρη γενιά μελλοντικών τουριστών, που θα έχουν γνωρίσει την χώρα στην ηλικία της διαμόρφωσής της προσωπικότητάς τους και έχουν μπροστά τους μια ολόκληρη παραγωγική ζωή, μια μελλοντική οικογένεια και αρκετές ευκαιρίες να έρθουν ξανά ως τουρίστες; Ποιός δεν θα ήθελε να μπουν στο παιχνίδι του Τουρισμού της Ελλάδας διεθνούς φήμης εκπαιδευτικά ιδρύματα που παράγουν τα μελλοντικά καλοπληρωμένα στελέχη, τους opinion leaders και όλα τα μελλοντικά «αξιοσέβαστα» πρόσωπα που μπορούν να επηρεάσουν την κοινή γνώμη; Τα οφέλη από μια τέτοια ιδέα θα είναι πολλά για όλους τους εμπλεκομένους φορείς, κρατικούς και ιδιωτικούς, τόσα που μια απαρίθμησή τους εδώ απλά θα τα αδικούσε...
Η οργάνωση εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης εν πλω (summer schools on ships) είναι μόνο μια από τις πολλές εκφάνσεις που το γενικότερο πεδίο των εκδηλώσεων εν πλω μπορεί να πάρει στην Ελλάδα. Όλα όσα έχει να προσφέρει η χώρα στα πεδία της φυσικής ομορφιάς, των υποδομών φιλοξενίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς, την καθιστούν έναν ιδανικό τόπο για αυτού του είδους τον Τουρισμό. Σε μια χώρα που έχουμε για χρόνια φροντίσει να προβάλλουμε τα αρνητικά μας σημεία και να αποσιωπούμε τα καλά, μήπως είναι η ώρα να εκμεταλλευτούμε συνδυαστικά όσα έχουμε, χωρίς να γκρινιάζουμε «για τους ξένους-μπαμπούλες που δεν μας αφήνουν να ανασάνουμε και που μας παίρνουν τον πλούτο μέσα απο τα χέρια», θέτοντας παράλληλα τις βάσεις της δικής μας, αποκλειστικά δικής μας, ελληνικής ανάπτυξης, του δικού μας νέου και καινοτόμου τουριστικού προιόντος;
*Το παρόν άρθρο συνυπογράφεται από τους Γιάννη Παπαδημητρόπουλο, MBA in Tourism και Όμηρο Δ. Τσάπαλο, MSc in Politics and Communication.
