- Αλήθεια, πότε καταλάβατε ότι η μουσική θα γίνει η ζωή σας;
Για να ακριβολογήσω θα πω ότι ο Ήχος είναι η ζωή μου. Στην αρχή -σε πολύ μικρή ηλικία- νόμιζα ότι η μουσική θα ήταν η ζωή μου. Όταν όμως άρχισα τις σπουδές μου στα ηλεκτρονικά, κατάλαβα ότι ο "Ήχος", με μια γενικότερη θεώρηση και χωρίς συγκεκριμένη μορφή (μουσικής ή απλού ήχου), που μπορούσε να προέρχεται από ένα ?φυσικό' μουσικό όργανο, από μια γεννήτρια απλών ή σύνθετων ήχων, ή ακόμη κι από την ίδια τη φύση, με εντυπωσίαζε και ήθελα να τον αναλύσω, να τον καταλάβω, να επικοινωνήσω μαζί του και να μου πει τα μυστικά του.
Έτσι κάποια στιγμή εξειδικεύτηκα στον ήχο και άρχισα ένα ονειρεμένο ταξίδι στη μουσική δημιουργία, της οποίας τώρα πλέον την πολυπλοκότητα, ένοιωθα σαν μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με τον αγαπημένο ('οπως σας είπα και προηγουμένως) φίλο μου. Είναι υπέροχο να γνωρίζεις απόλυτα την πρώτη ύλη που χρησιμοποιείς για να φτιάξεις το δημιούργημά σου και αν στην προκειμένη περίπτωση δεχθούμε ότι η «Μουσική είναι η τέχνη των ήχων», νομίζω ότι δικαιολογείται η άποψη μου.
Απαντώντας λοιπόν στο αρχικό σας ερώτημα θα έλεγα ότι τις πρώτες υποψίες, για τον ρόλο που θα έπαιζε ο ήχος -υπό μορφή μουσικής στη ζωή μου- τις είχα πολύ νωρίς.
Την βεβαιότητα όμως την απόκτησα αργότερα όταν συναντήθηκε μέσα μου η Δημιουργική Μουσική Τέχνη με την ωριμότητα της Επιστημονικής Γνώσης.
- Σε επίπεδο ακαδημαϊκών σπουδών μάλλον αργήσατε να ξεκινήσετε. Να δώσουμε ελπίδα σε όσους πιστεύουν ότι ειναι αργά να ασχοληθούν με την μουσική;
Θα σας έλεγα στο « αν είναι αργά -προφανώς λόγω ηλικίας- να ασχοληθεί κάποιος με την μουσική», με μια γενική θεώρηση, ότι ποτέ δεν είναι αργά. Ειδικεύοντας όμως θα τροποποιούσα την απάντησή μου λέγοντας ότι εξαρτάται από το πόσο ''σοβαρά'' θα ασχοληθούμε και με τί στόχους. Είναι κάτι σαν τον αθλητισμό... Ο πρωταθλητισμός είναι απαιτητικός και θέτει πολλές προϋποθέσεις ενώ ο αθλητισμός είναι μια εξαιρετική διέξοδος από την καθημερινότητα, προσφέρει υγεία και είναι για όλους, όλες τις ηλικίες, αλλά με διαφορετικού επιπέδου δυσκολίες για τον καθ΄ ένα.
Έτσι είναι και η «ενασχόληση» με την μουσική. Άλλο να την δεις σαν σοβαρός επαγγελματίας και άλλο σαν μια επιμόρφωση ή διασκέδαση. Για την δεύτερη περίπτωση, ποτέ δεν είναι αργά.
- Αυτή την περίοδο εκτός απο την Λυρική σκηνή διδάσκετε και διευθύνετε δύο χορωδίες. Η νεολαία συμμετέχει σε αυτές;
Σήμερα οι συνθήκες διαβίωσης έχουν αναγκάσει τους ανθρώπους να εργάζονται περισσότερο και να ψυχαγωγούνται πολύ λίγο, ως και καθόλου. Αυτό δεν θα μπορούσε να μην πλήξει και τις ''ερασιτεχνικές'' χορωδίες. Έτσι παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια -ιδιαίτερα στα μεγάλα οικιστικά κέντρα- μια αριθμητική αποδυνάμωση των χορωδιών αυτών και δυστυχώς να λιγοστεύουν πάρα πολύ οι νεώτεροι άνθρωποι, όχι γιατί δεν υπάρχουν ή δεν ενδιαφέρονται, αλλά γιατί οι απαιτήσεις της ζωής τους αναγκάζουν να διαθέτουν το χρόνο τους σε άλλες - κυρίως προσοδοφόρες- εργασίες.
- Κάνετε κάτι για να προσεγγίσετε νέο κόσμο;
Αυτή είναι μια ερώτηση που θα μπορούσε να καλύψει μια ολόκληρη συνέντευξη από μόνη της. Κατά την προσωπική μου άποψη, θα έλεγα με πόνο ψυχής, πως Ο Χ Ι ή αν θα ήθελα να είμαι επιεικής ΠΟΛΥ ΛΙΓΑ και γι αυτό, στο μέτρο που μου αναλογεί, αισθάνομαι τύψεις. Ασχολούμαι με τις "ερασιτεχνικές" χορωδίες 50 χρόνια από τα οποία σχεδόν τα 30 ως μαέστρος. Σ' αυτά, τα 30 χρόνια, δεν αντιλήφτηκα καμία σοβαρή προσπάθεια προσέγγισης των νέων (με ελάχιστες εξαιρέσεις), παρ ότι σε οποιοδήποτε έντυπο αυτών των χρόνων βρείτε συνεντεύξεις συναδέλφων, θα βρείτε υπερτονισμό της αναγκαιότητας να στραφούμε προς τις παιδικές χορωδίες που είναι το μέλλον.
Σήμερα νομίζω ότι έχουμε συμβιβαστεί με την σκέψη ότι οι νέοι σε ''ερασιτεχνικά'' πλαίσια -δηλαδή χωρίς να πληρώνονται- δεν θα ασχοληθούν με τις χορωδίες τουλάχιστον στα μεγάλα αστικά κέντρα. Έτσι αρκούμαστε να τους προσελκύσουμε με μουσικά προγράμματα που θα τα έβρισκαν ενδιαφέροντα. Ευτυχώς που τα πράγματα είναι κάπως καλύτερα στην περιφέρεια.
Νομίζω πως αργήσαμε να γνωρίσουμε στους νέους μας αυτά, που για άλλες χώρες είναι αυτονόητα, διδάσκονται από τα νηπιαγωγεία τους και δυστυχώς είναι πράγματα που διαμορφώνουν και χαρακτήρα ανθρώπων και κατ' επέκταση ''πολιτών''.
- Αν κάποιος είναι αυτό που λέμε φάλτσος, πως το αντιμετωπίζετε; Μερικές φορές δεν φτάνει η καλή θέληση! Είναι αναστρέψιμο το φάλτσο;
Ο όρος "φάλτσος" συνοδεύει κάθε άτομο που δεν εναρμονίζεται με το κοινώς παραδεκτό - τονικά- σωστό.
Αυτή η περιγραφή είναι πολύ γενική και αρκετά αόριστη. Πολύ απλά θα σας έλεγα ότι μπορεί να έχουμε κάποιον να τραγουδάει τονικά σωστά μόνος του, αλλά να μη μπορεί να κάνει μια διαφορετική από άλλους φωνή μέσα σ' ένα σύνολο. Αυτό βελτιώνεται με άσκηση. Αν όμως κάποιος ακούει ένα μουσικό φθόγγο, δεν μπορεί να τον μιμηθεί τραγουδιστά και δεν είναι κακή ψυχολογική αντίδραση της στιγμής, αυτό δεν θα φτιάξει. Το αξιοπερίεργο είναι ότι οι αποκαλούμενοι ''φάλτσοι'' διακατέχονται από φοβερή επιθυμία να τραγουδούν.
- Η χώρα μας έχει μόνο μια Λυρική Σκηνή ενώ χώρες φαινομενικά χαμηλότερου πολιτισμικού επιπέδου έχουν πάνω απο πέντε. Πως το εξηγείτε αυτό;
Νομίζω ότι την απάντηση την δώσατε με την ερώτηση μαζί. Κάποιες χώρες «φαινομενικά χαμηλότερου πολιτισμικού επιπέδου» μου λέτε. Μήπως λοιπόν πρέπει κάποτε να εξετάσουμε αν το πολιτισμικό μας επίπεδο βρίσκεται εκεί που νομίζουμε;
Βέβαια αυτό ίσως εξηγεί ένα μέρος του προβλήματος. Ένα άλλο είναι σίγουρα η παιδεία μας. Ένας ακόμα λόγος είναι το κόστος συντήρησης ενός Λυρικού Θεάτρου. Βέβαια σε πρώτη φάση πρέπει να υπολογίζουμε και το Μέγαρο Μουσικής, στην Θεσσαλονίκη, που κάνει κάποιες παραστάσεις Λυρικού Θεάτρου και υπάρχουν και βάσιμες ελπίδες να ενεργοποιηθεί ένα πρόγραμμα ίδρυσης λυρικών θεάτρων στην περιφέρεια. Το πρόγραμμα επεξεργάζεται στην Ε.Λ.Σ, που θα έχει αρχικά την καθοδήγηση και την εποπτεία του εγχειρήματος με την οικονομική συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- Ειναι δικαιολογία το ότι σολίστες μας κάνουν καριέρα στο εξωτερικό γιατί στην Ελλάδα θα έπρεπε να έχουν μπάρμπα στην Κορώνη;
Την ανάμειξη του «Μπάρμπα» και όχι απαραίτητα με την κορώνη, την έχουμε σαν φαινόμενο που είναι φυσικό επακόλουθο της αμέσως προηγούμενης ερώτησής σας. Δεν είναι όμως ο κανόνας. Στο εξωτερικό οι σολίστες μας κάνουν καριέρα αφ' ενός, γιατί πραγματικά τους αξίζει -παρά τον έντονο ανταγωνισμό- αφ' ετέρου, γιατί υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες αφού και τα θέατρα είναι περισσότερα και η μουσική παιδεία του κοινού άλλη.
- Παρόλα αυτά όμως συχνά πυκνά βλέπουμε "ξένους συντελεστές" στις παραγωγές σας. Δεν μας κάνουν οι δικοί μας; Δεν θα ξεχάσω την υπερπαραγωγή της οπερας Turandot πέρσι το καλοκαίρι στο Ηρώδειο!
Στην Όπερα οι σολίστες "ειδικεύονται" σ' ένα ρεπερτόριο και αν είναι πολύ καλοί δημιουργούν ένα ''όνομα'' σε συγκεκριμένους ρόλους. Αυτή η αναγνωρισιμότητά τους στον ρόλο, τους κάνουν περιζήτητους όταν παίζεται η συγκεκριμένη παραγωγή και προτιμούνται. Εδώ στην Ελλάδα -κακά τα ψέματα- μας αρέσουν τα ξένα ονόματα περισσότερο από τα δικά μας. Βέβαια στην παραγωγή της Turandot, που δικαιολογημένα σας ευχαρίστησε, υπήρχαν αρκετά και σημαντικά ελληνικά ονόματα που διαπρέπουν στην Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό.
Κατά την χειμερινή περίοδο στο θέατρο ΟΛΥΜΠΙΑ μετακαλούνται μεν ξένοι καλλιτέχνες στις παραγωγές αλλά συνήθως για ένα μέρος του αριθμού παραστάσεων. Ένα άλλο μέρος των παραστάσεων της ίδιας παραγωγής γίνεται με Έλληνες καλλιτέχνες.
- Ηλικιακά που τοποθετείτε το κοινό σας; Φαντάζομαι ότι δεν σφύζει από νιάτα αν εξαιρέσουμε φυσικά την παιδική σκηνή!
Ηλικιακά το κοινό της Ε.Λ.Σ ποικίλει ανάλογα με την σκηνή και την παραγωγή. Στην παιδική σκηνή π.χ. έχουμε ηλικίες Δημοτικού-Γυμνασίου. Στην σκηνή της Οπερέτας έχουμε -κατά βάση- μέση και μεγαλύτερη ηλικία, ενώ ποσοστιαία αυξάνει σταθερά η νεότερη (15-35 ετών). Στα Μπαλέτα έχουμε- στην συντριπτική πλειοψηφία- ηλικίες νέων, ενώ στην Όπερα οι νεώτερες ηλικίες έχουν σημαντική παρουσία.
Σ΄ εκείνο που θα ήθελα να σταθώ είναι το εξής. Η ηλικιακή κατανομή είναι μια φυσιολογική ''συμπεριφορά'' απέναντι σ' ένα θέαμα. Είναι φυσικό το παιδί να πάει στο παιδικό, η μέση και μεγαλύτερη ηλικία σ' ένα είδος θεάματος που μ' αυτό μεγάλωσε -την Οπερέτα- κ.τ.λ. Το θέμα είναι αν ένα κρατικό θέατρο όπως είναι η Ε.Λ.Σ, με τις σκηνές του, καλύπτει ψυχαγωγικά αλλά και πολιτιστικά - στοχεύοντας στην βελτίωση της αισθητικής και της παιδείας του - τον θεατή. Αν αυτοί οι στόχοι επιτυγχάνονται τότε να είστε σίγουροι ότι σ' όλες τις σκηνές θα πληθαίνουν οι νεότερες ηλικίες γιατί είναι, εκτός από ''θέμα γούστου'' και θέμα Παιδείας, με την ευρύτερη έννοια.
- Απ όσο γνωρίζω είχατε την τύχη να συνεργαστείτε στενά με διάσημα καλλιτεχνικά πρόσωπα. Πως είναι αλήθεια να δουλεύεις με "φίρμες"; Έχετε συχνά πυκνά τους γνωστούς καλλιτεχνικούς βεντετισμούς;
Πιστεύω ότι σε κάθε κοινωνικό σύνολο υπάρχουν συμπεριφορές που τις χαρακτηρίζουμε καλές, κακές, παράξενες, λογικές, ανόητες κ.λ.π. Οι λόγοι που αυτές εμφανίζονται είναι διαφορετικοί σε κάθε περίπτωση και πολύ συχνά οφείλονται στην προσωπικότητα του ατόμου, στον τρόπο που σκέπτεται και στις επιδράσεις που έχει από τον περιβάλλοντα -με την ευρύτερη έννοια- χώρο (Γενική μόρφωση, αρχές, εμπειρίες καλές- κακές κ.λ.π).
Στην κοινωνία των ''καλλιτεχνών'' δεν θα μπορούσε να ισχύσει κάτι διαφορετικό. Η διαφορά είναι ότι με τα ''γνωστά'' πρόσωπα της επικαιρότητας ασχολούνται πολλοί και μάλιστα πολλές φορές διογκώνουν τα ''ελαττώματά'' τους για να έχουν «θέμα» ή υπερβάλουν προβάλλοντας την ανύπαρκτη αξία τους. Έτσι δημιουργούνται καλλιτέχνες ''θύματα'' της διαφημιστικής σκοπιμότητας, άνευ αξίας, τα «ψώνια» όπως τους αποκαλούν.
Αν λοιπόν συνεργάζεσαι με "φίρμες" - «ψώνια» που συνεχώς προσπαθούν να αποδείξουν αυτό που δεν είναι, έχεις ατυχήσει και το μόνο που μπορείς να κάνεις- αμυνόμενος- είναι να καταλάβουν πως δεν ανήκεις στο Fan club των «ψώνιων».
Γενικά θα σας έλεγα ότι ο ''καλλιτεχνικός βεντετισμός'' μοιάζει με συμπεριφορά κακομαθημένου ή παραχαϊδεμένου παιδιού. Άρα για να εκφραστεί χρειάζεται και την ''ανοχή'' του περιβάλλοντός του. Αν τους ''κόψεις'' έγκαιρα τον αέρα, κέρδισες το επικοινωνιακό παιγνίδι μαζί τους και όλα στη συνέχεια πάνε καλά.
- Να κλείσουμε με μια συμβουλή προς τους νέους που θέλουν να ασχοληθούν με την κλασσική μουσική; Έχουν ελπίδες ή θα πεθάνουν στην ψάθα;
Εγώ θα πω το εξής: Φυσιολογικά, τα περισσότερα, δημιουργικότερα και καλύτερα χρόνια της ζωής μας θα τα περάσουμε εργαζόμενοι. Πρέπει λοιπόν να δουλέψουμε πάνω σε κάτι που θα το αγαπάμε πολύ. Κάποιος που επιλέγει την Τέχνη σαν επάγγελμα πιστεύω πως δεν την επιλέγει σαν επάγγελμα αλλά ότι αναγκάζεται να την χρησιμοποιήσει σαν επάγγελμα για να ζήσει. Άρα το κίνητρο δεν είναι η εργασιακή εξασφάλιση -που θα μπορούσε να ήταν και καλύτερη με μια άλλη επιλογή- αλλά η επιθυμία του ατόμου να εκφραστεί μέσα από την Τέχνη. Εκείνο λοιπόν που θα πρότεινα σ ένα νέο άνθρωπο δεν θα ήταν το «τί να επιλέξει» αλλά «ό,τι κι αν επιλέξει, να το στηρίξει πάνω σε γερά θεμέλια γνώσης». Ο ερασιτεχνισμός -σαν τελικό αποτέλεσμα στην οποιαδήποτε δουλειά μας- έχει στενά όρια εξέλιξης και περιορισμένο ορίζοντα στο μέλλον μας.
Για την ενασχόληση ειδικά με την κλασσική μουσική, θα πω ότι, μετά από πολλά και δαπανηρά χρόνια σπουδών, ακολουθεί ένας σκληρός -και όχι πάντα αξιοκρατικός- ανταγωνισμός που οδηγεί σ ένα χώρο αρκετά περιορισμένο για να χωρέσει πολλούς. Ακούγεται λίγο αποκαρδιωτικό όμως δεν θα πρέπει να λειτουργήσει και σαν αποτρεπτικό στο "όνειρο".
Εγώ, θα εύχομαι πάντα καλή τύχη σ' όλους αυτούς που θα το κυνηγούν.
Για περισσότερες πληροφορίες για τον Κώστα Δρακάκη απευθυνθείτε στην προσωπική ιστοσελίδα του