Είναι αλήθεια ότι ένα γήπεδο ποδοσφαίρου αναπαριστά και μια μικρογραφία της κοινωνίας μας. Δεν χωρά αμφιβολία ότι ο φόβος, η οργή, τα νεύρα, η απέχθεια, η ένταση μιας Κοινωνίας εκφράζονται (και μάλιστα με ισχυρό πολλαπλασιαστή) εντός και πέριξ ενός ποδοσφαιρικού γηπέδου. Αυτός είναι ο κανόνας τις τελευταίες δεκαετίες στην χώρα μας, ειδικά στην περίοδο της τελευταίας κρίσης. Προτιμούμε να εκφράζουμε «το είναι μας» παρά να βλέπουμε ποδόσφαιρο, να βρίζουμε παρά να σεβόμαστε εμάς και τους διπλανούς μας, να καταστρέφουμε παρά να συντηρούμε αυτό που έχουμε πληρώσει και που θα ξαναπληρώσουμε αν καταστραφεί.
Μόνο ως δημόσιο χώρο πρέπει να εξετάζουμε το ποδοσφαιρικό γήπεδο για να μπορέσουμε να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα για την πηγή του κακού. Παρατηρήστε τους δρόμους γύρω σας, τις πλατείες και τα κτήρια. Παντού σκουπίδια, γκράφιτι, αφίσες, μικροκαταστροφές και λεηλασία. Η έννοια του δημόσιου χώρου για τον Έλληνα έχει εκλείψει προ πολλού, όχι τόσο γιατί ποτέ δεν τον ενδιέφερε (αυτό είναι ένα σκόπιμο ψέμα) αλλά κυρίως γιατί άρχισε να τον απασχολεί περισσότερο ο ιδιωτικός του, σε βαθμό που να θεωρεί αποκλειστικά δικό του τσιφλίκι ακόμη και τον πεζόδρομο ή το παρκάκι δίπλα από το σπίτι του. Αυτή η λογική της οικειοποίησης του δημοσίου χώρου παρατηρείται και στα ποδοσφαιρικά γήπεδα. Κανένας κανόνας, καμία αρχή, κανένας σεβασμός για το άτομο, το άθλημα, τους παίκτες που πληρώνεις για να δεις. Το στάδιο μετατρέπεται σε ένα ακόμα δρόμο γεμάτο γκράφιτι και μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να εκφραστείς με τέτοιον τρόπο που να μην μπορεί κανείς να σε στείλει στα δικαστήρια...Οι οπαδοί νιώθουν το γήπεδο «σαν το σπίτι τους» και αρχίζουν σιγά-σιγά να αφήνουν το δικό τους στίγμα στα καθίσματα και τους διαδρόμους...
Έχουμε βαρεθεί τις περιγραφές του προβλήματος. Καιρός για λύσεις. Λύσεις ρεαλιστικές που έχουν εφαρμοστεί και σε άλλες περιπτώσεις και έχουν αποδείξει ότι οι πολίτες μπορούν να μετατραπούν απο οπαδοί σε φίλαθλοι σε ορίζοντα πενταετίας. Το πρώτο που πρέπει να πράξει η Πολιτεία είναι να φερθεί ως τέτοια. Να μην δημιουργήσει ένα καινούργιο θεσμικό πλαίσιο αλλά να εφαρμόσει το ήδη υπάρχον. Να επιβάλλει στις ομάδες την εγκατάσταση μηχανημάτων ανίχνευσης αντικειμένων καθολικά και χωρίς εξαιρέσεις, να πωλούνται τα εισιτήρια με την επίδειξη ταυτότητας και να αποβάλλονται ισοβίως από τα γήπεδα οπαδοί που με τις πράξεις τους προσβάλλουν το άθλημα και την ομάδα τους. Όσες ομάδες δεν συμμορφώνονται με τις υποδείξεις αυτές τότε να αποκλείονται από το πρωτάθλημα μέχρις ότου αποφασίσουν να τις υιοθετήσουν. Είναι απλά τα πράγματα.
Η δεύτερη δέσμη πολιτικών θα πρέπει να εστιάζει στην διαπαιδαγώγηση των οπαδών. Με εισαγωγή διαλέξεων στα σχολεία και επίσκεψη μαθητών σε ποδοσφαιρικούς χώρους πριν αλλά κυρίως μετά από μια καταστροφή, η Πολιτεία μπορεί να δημιουργήσει μια κουλτούρα υγιούς φιλάθλου στον νέο που σε λίγα χρόνια θα αρχίσει να πηγαίνει στα γήπεδα. Η απαραίτητη ποδοσφαιρική κουλτούρα που απαιτείται για να παρακολουθήσεις έναν αγώνα θα αρχίσει να διαμορφώνεται ήδη από πολύ μικρή ηλικία και δεν θα χρειάζεται να πάθεις πρώτα για να μάθεις ύστερα...
Τρίτη δέσμη πολιτικών εστιάζει στις ίδιες τις ομάδες. Θα πρέπει να επιτευχθεί ένα consensus μεταξύ των μεγαλύτερων ποδοσφαιρικών ομάδων σχετικά με τον τρόπο που θα διεξάγεται ο ανταγωνισμός τους εντός και εκτός γηπέδων. Οι ακραίες ρητορικές, οι φραστικές επιθέσεις, τα υπονοούμενα και οι ανακοινώσεις Τύπου που προάγουν το μίσος και τον φανατισμό θα πρέπει να αποφεύγονται και την θέση τους να πάρει ένας ουσιαστικός διάλογος για το πώς το ελληνικό ποδόσφαιρο θα βγει από τις στάχτες γρήγορα και κυρίως ανώδυνα. Σε περίπτωση που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να πράξουν κάτι τέτοιο, τότε και πάλι η Ελληνική Πολιτεία θα πρέπει να παρέμβει και να καλέσει στην ελληνική Δικαιοσύνη όσες ομάδες με τις δηλώσεις και τις πράξεις τους συνεχίζουν να προκαλούν μίση και πάθη που δεν προάγουν το ευ αγωνίζεσθαι.
Τρεις δέσμες μέτρων με άμεσο και επιτακτικό χαρακτήρα που αν εφαρμοστούν από την επαύριο ενός αποτυχημένου πρωταθλήματος, όπως το τωρινό, τα αποτελέσματα θα είναι εντυπωσιακά σε λίγους μόλις μήνες. Και πρέπει επιτέλους να καταλάβουμε οτι πολιτιστικό είναι το ζήτημα παρά οικονομικό ή πολιτικό. Αν αποφασίσουμε ως Κοινωνία να σεβόμαστε την έννοια του δημοσίου χώρου, με την καταληκτική παρέμβαση της Πολιτείας αρχικά, τότε φαινόμενα όπως αυτά των ελληνικών γηπέδων θα σταματήσουν να κυριαρχούν. Και ο πολιτικός που θα τα πράξει, μπορεί να μείνει στην ιστορία ως "ένας ακραίος και ενδεχομένως συγκρουσιακός πολιτικός", θα έχει προσφέρει όμως την αναγκαία μεταρρύθμιση που χρειάζεται η χώρα. Η Θάτσερ το κατάφερε και σήμερα οι αγγλικές ομάδες διαπρέπουν εντός και εκτός Ηνωμένου Βασιλείου. Καιρός να το κάνουμε και εμείς, έστω και με καθυστέρηση 25 ετών...
