Κυριακή, 21 Νοεμβρίου 2010 18:13

Νίκος Κατής: "Η μεγάλη απόφαση είναι να είσαι ηθοποιός για μια ζωή"

Γράφτηκε από την 

Ο Νίκος Κατής σπούδασε υποκριτική στη διεθνούς φήμης Royal Academy of Dramatic Arts στο Λονδίνο & σκηνοθεσία δίπλα στον πολυβραβευμένο Gene Feist, σκηνοθέτη & ιδρυτή του θεάτρου Roundabout του Broadway (Ν.Υόρκη). Έχει αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές για την ερμηνεία του στο θέατρο και έχει διδάξει υποκριτική σε σεμινάρια, workshops και δραματικές σχολές σε Νέα Υόρκη, Βοστώνη, Λονδίνο, Λιλ, Λάρνακα, Αλεξάνδρεια, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα κ.λπ. Ο ιδρυτής του New York Acting Studio μας μιλάει για τον εαυτό του αλλά και για τον επαγγελματικό του προσανατολισμό.

- Οι κύκλοι μαθημάτων/σεμιναρίων φέτος στο New York Acting Studio έχουν ξεκινήσει εδώ και δύο μήνες. Μιλήστε μας λίγο για το studio.

Το New York Acting Studio είναι νέο studio που ίδρυσα για ηθοποιούς και performers (αρχάριους, προχωρημένους και επαγγελματίες). Σ? αυτό οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αποκτήσουν στέρεες βάσεις και να διαμορφώσουν οι ίδιοι με την ευρηματικότητά τους το θέατρο της εποχής μας και να ενταχθούν σε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα. Είναι ένα studio που σκοπό έχει να διαμορφώσει ηθοποιούς-ερμηνευτές εφοδιασμένους με όλα τα δυνατά μέσα της δραματικής έκφρασης, ικανούς να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις ενός συνεχώς εξελισσόμενου θεάτρου. Ηθοποιούς ικανούς όχι μόνο να παρακολουθούν και να συμμετέχουν σ' αυτές τις αλλαγές, αλλά και να τις επηρεάζουν με την εφευρετικότητά τους.

Το New York Acting Studio έχει και εντατικό πρόγραμμα, αλλά και κύκλους σεμιναρίων. Για παράδειγμα, ξεκινάει από τέλος Νοεμβρίου στο ένας κύκλος με την κινησιολόγο Κατερίνα Φωτιάδη (FIND OUT YOUR PLACE IN SPACE: Το σώμα στη σκηνή: η ταυτότητα του performer), ενώ σύντομα θα ανακοινωθούν κύκλοι μαθημάτων και με άλλους σημαντικούς ανθρώπους του θεάτρου.

- Τι είναι αυτό που βρίσκουν τα νέα παιδιά στο New York Acting Studio;

Αυτό που κυριαρχεί στο studio είναι ότι ο κάθε μαθητής καταλαβαίνει ότι μόνο μέσα από τον αυτόν τον ίδιο μπορεί να αναδειχθεί η εκφραστικότητά του και η τέχνη του. Να αρχίσει να χρησιμοποιεί τη μεγάλη πηγή δημιουργικότητας που όλοι έχουμε μέσα μας, και στη να μπορεί με τη δική του προσωπική μέθοδο να παρουσιάζει τη δημιουργία του στη θεατρική σκηνή. Δε δίνουμε ένα εγχειρίδιο του καλού ηθοποιού. Αναδεικνύουμε την ιδιαιτερότητα και προσωπικότητα του καθενός. Η μέθοδος του studio δίνει έμφαση στη διαίσθηση και τον αυθορμητισμό, την φαντασία και την τεχνική, αλλά και την ανάληψη ρίσκων.
Επίσης, το studio πρωτοπορεί καθώς περιλαμβάνοντας μαθήματα υποκριτικής για θέατρο και κινηματογράφο στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα. Πιστεύω ότι ο έλληνας καλλιτέχνης δικαιούται και πρέπει να βγει έξω από τη χώρα του και να διευρύνει τα «σύνορά» του. Πιστεύω ακράδαντα ότι τα επόμενα χρόνια θα υπάρχουν έλληνες καλλιτέχνες που θα διαπρέπουν και εδώ και στο εξωτερικό.
Επιπλέον, κάθε 4 μήνες περίπου, η δουλειά των σπουδαστών, σκηνές και μονόλογοι, (αλλά και ολόκληρο θεατρικό έργο, όταν οι σπουδαστές θα είναι έτοιμοι), θα παρουσιάζεται σε κατάλληλο χώρο ενώπιον κοινού & καλεσμένων από το χώρο του θεάτρου & του κινηματογράφου. Πιστεύω πως αυτό θα είναι και το καλύτερο μάθημα.

- Πως προέκυψε να ασχοληθείτε με την διδασκαλία;

Στα μέρη και τα θέατρα που δούλεψα, μου ζητούσαν συχνά να κάνω κάποιο σεμινάριο ή workshop. Έτσι άρχισα. Η διδασκαλία είναι μια τεράστια ευθύνη, ο δάσκαλος πρέπει να αποφύγει το «εγώ» του. Δεν χρειάζεται να αποδείξει πόσο καλός είναι ο ίδιος, αλλά να «ξεκλειδώσει» κάθε σπουδαστή και να «βγάλει» την προσωπική του έκφραση.

- Γνωρίζουμε ότι έχετε εργαστεί ως ηθοποιός σε Ελλάδα και ΗΠΑ και έχετε αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές για την ερμηνεία σας στο θέατρο. Υπήρξε φορά που να θεωρήσατε άδικη κάποια κριτική; Πώς αντιδράσατε;

Όχι, δε θυμάμαι ποτέ κάτι τέτοιο, πιστεύω ότι οι απαιτητικές και αυστηρές κριτικές είναι σωστές κατά κανόνα. Δεν είναι δυνατόν να υπάρχει ένα ηθοποιός ή ένας σκηνοθέτης που θα κάνει πάντα καλές παραστάσεις, και ίσως να μην το ήθελε και κανείς αυτό γιατί δεν θα υπήρχε εξέλιξη. Αυτές για τις οποίες έχω επιφυλάξεις είναι οι «καλές» κριτικές, γιατί πολλές φορές γράφονται για να «πουλήσουν ένα προϊόν». Αλλά αυτό με το οποίο διαφωνώ ριζικά με τους κριτικούς είναι όταν αναλύουν το έργο με την δική τους προσωπική ματιά.

nikos_katis_small

- Αν έπρεπε να επιλέξετε το καλύτερο ρόλο που ερμηνεύσατε, ποιος θα ήταν; Ποιοι είναι οι λόγοι που τον κάνουν ξεχωριστό;

Ο κάθε ρόλος έχει ένα μοναδικό ταξίδι. Κάποιοι ρόλοι, όπως ο Μπομπ στον «Αμερικάνικο Βούβαλο», ή ο Πουκ στο «?Όνειρο Καλοκαιρινής Νυχτός», ή ο Τούζενμπαχ στις «Τρεις Αδελφές» διαμορφώθηκαν μέσα από κάποιες μαγικές συνθήκες, τις οποίες φυσικά δεν μπορώ να διατυπώσω και να εκλογικεύσω. Αλλιώς θα είχαμε βρει φόρμουλα και θα τις επαναλαμβάναμε κάθε φορά. Γι αυτό και η τέχνη είναι ένα ατέλειωτο άγνωστο ταξίδι. Όμως αυτοί οι ρόλοι, γι αυτό το λόγο, ξεχωρίζουν μέσα μου.
Ο «Αμερικάνικος Βούβαλος» μάλιστα, ήταν μια ιδιαίτερη περίπτωση: Τέσσερα άτομα, μετά από μια παράσταση που ακυρώθηκε στο off-Broadway, καθόμασταν άνεργοι στο σαλόνι του σπιτιού μου στη Ν.Υόρκη. Τότε διαλέξαμε τον «Αμερικάνικο Βούβαλο» και τον ανεβάσαμε με πολλή μεγάλη επιτυχία ταξιδεύοντας στο διάφορα μέρη της Αμερικής, το Λονδίνο και την Ελλάδα. Αυτό δείχνει ότι στο θέατρο και σε κάθε τέχνη, δεν προέχει να έχεις τη μεγάλη θεατρική σκηνή ή τα πολλά λεφτά για να δημιουργήσεις. Έτσι έχουν αρχίσει όλα τα σημαντικά θέατρα του κόσμου, μέσα από ανθρώπους που επικοινώνησαν κάποια στιγμή.

- Πιστεύετε ότι η εκπαίδευση του ηθοποιού σταματάει στις σπουδές του;

Όχι, καθόλου, θα έλεγα το αντίθετο. Στις σπουδές του ο ηθοποιός δεν έχει ένα από τα βασικά συστατικά για να κάνει θέατρο, και αυτό είναι το κοινό. Οι σπουδές του τού δίνουν μια σημαντική βάση για να ξεκινήσει την «έκφρασή» του. Γι? αυτό και η τρίτη χρονιά στο New York Acting Studio, όπως και στα πιο σημαντικά studios και δραματικές σχολές του εξωτερικού, ολόκληρη είναι παραστάσεις για το κοινό.

- Θεωρείτε ότι ο ηθοποιός γεννιέται ή γίνεται; Μέσα σε ποιες συνθήκες και υπό ποιες προϋποθέσεις πιστεύετε ότι διαμορφώνεται η υποκριτική του ταυτότητα;

Πιστεύω ότι γεννιέται. Και αυτό το λέω γιατί όλοι μας είμαστε ηθοποιοί. Η διαφορά είναι αν κάποιος αποφασίσει να το κάνει για 10 λεπτά ή να το κάνει για μια ζωή. Η υποκριτική είναι η μοναδική τέχνη που μπορεί κάποιος, για 10 λεπτά, να είναι ο καλύτερος ηθοποιός του κόσμου χωρίς να έχει εκπαιδευτεί. Σε όλες τις άλλες τέχνες, για να φθάσεις ένα πολύ υψηλό επίπεδο, πρέπει να εκπαιδευτείς οπωσδήποτε. Αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι ο ηθοποιός πρέπει σε όλη του τη ζωή να εκπαιδεύεται πάνω στην τέχνη του. Το να το κάνεις μια ζωή, αυτή είναι η μεγάλη απόφαση και αν δεν μπορείς να ζήσεις χωρίς αυτό τότε γίνεσαι ηθοποιός.
Ο ηθοποιός πρέπει να παρατηρεί τα πάντα. Στην ουσία είναι σα να βλέπει μέσα από ένα παράθυρο ό,τι γίνεται δίπλα του. Δεν πρέπει να μένει στην «καθημερινότητα», αλλά να κοιτάει πολύ μπροστά και πέρα από αυτήν.

- Έχετε σπουδάσει σκηνοθεσία δίπλα στον πολυβραβευμένο Gene Feist, σκηνοθέτη & ιδρυτή του θεάτρου Roundabout του Broadway (Ν. Υόρκη). Πείτε μας ποια/ποιες συμβουλές του ακολουθείτε μέχρι σήμερα.

Αν δεν είσαι αποφασισμένος να είσαι «μέσα στο θέατρο», να μην το κάνεις. Αυτή είναι η συμβουλή του που ακόμα ακολουθώ.

- Μεγάλη μερίδα του κοινού σπάνια αντιλαμβάνεται τον βαρυσήμαντο ρόλο του σκηνοθέτη στο Θέατρο. Περιγράψτε μας λίγο τον ρόλο ενός σκηνοθέτη στο θέατρο, θεωρούμε ότι αρκετοί θα το βρουν διαφωτιστικό.

Δεν θα έλεγα ούτε ότι είναι βαρυσήμαντος ο ρόλος του σκηνοθέτη, ούτε ότι δεν είναι. Ένας σκηνοθέτης είναι σαν τροχονόμος. Θα λέγαμε ότι αυτός ο ρόλος δεν είναι καθόλου σημαντικός ή κολακευτικός. Αλλά φανταστείτε ένα σταυροδρόμι χωρίς σηματοδότες ή τροχονόμο, σε τι σύγχυση θα βρισκόταν. Ο σκηνοθέτης είναι απαραίτητος γι? αυτή την τάξη, και η τάξη είναι σημαντικό πράγμα. Ο ρόλος μπορεί να ερμηνευθεί μόνο από τον ηθοποιό. Αλλά το έργο που έχει γράψει ένας συγγραφέας, αυτό το ταξίδι, είναι που πρέπει να το κρατήσει ο σκηνοθέτης στο σωστό δρόμο. Να θυμίζει στους ηθοποιούς ότι ξέχασαν μια στροφή, μια παύση, μια ματιά, μια κορύφωση.

nikos_katis2- Στο βιβλίο της πορείας σας, ποιους θα ευχαριστούσατε στην πρώτη του σελίδα;

Τις ράγες τρένου και το σταθμό που ήταν δίπλα στη φάρμα μας στα 7 μου χρόνια. Πήγαινα εκεί και αναρωτιόμουν που πάνε όλα αυτά τα τραίνα και όλος αυτός ο κόσμος. Μετά από αυτό, χιλιάδες κόσμο ?

- Όλα δείχνουν ότι η χρονιά που διανύουμε θα είναι πολύ δύσκολη και η κρίση που επικρατεί στην Ελλάδα έχει αντίκτυπο στα πολιτιστικά και καλλιτεχνικά δρώμενα. Πιστεύετε ότι το έργο του εκάστοτε καλλιτέχνη επιβαρύνεται ή αναδεικνύεται σε μια τέτοια περίοδο;

Πιστεύω ότι αναδεικνύεται. Είναι μια μεγάλη ευκαιρία να αποδειχθεί ότι η τέχνη δεν είναι ελιτίστικη. Ειδικά το θέατρο πρέπει να βρει πάλι τη δύναμή του, που είναι αδιαμφισβήτητη στην ιστορία. Αυτό που πρέπει να προσέξουμε στο θέατρο αυτή την εποχή είναι ότι οι καλλιτέχνες τώρα μετατρέπονται ευκολότερα σε κομμάτι του συστήματος. Πιστεύω πως για το αληθινό θέατρο, τώρα είναι η ευκαιρία του.

- Η Αθήνα είναι η πρωτεύουσα με τα περισσότερα θέατρα στην Ευρώπη. Πως το εξηγείτε αυτό; Υπάρχει χώρος για όλους;

Πρώτα απ? όλα, υπάρχει χώρος για όλους. Η τέχνη δε σκότωσε κανέναν και, παρά τη σκληρή μας κριτική πολλές φορές, η «καλή» και η «κακή» τέχνη είναι πολύ καλύτερα από όσα μπορώ να σκεφτώ. Το ότι έχουμε τα περισσότερα θέατρα στην Ευρώπη, πιστεύω ότι είναι ένας μύθος. Μετράμε βασικά τις παραστάσεις που γίνονται στην Ελλάδα, και αν το κάναμε αυτό (τηρώντας τις αναλογίες) π.χ. στην Αγγλία ή στην Αμερική, οι παραστάσεις εκεί είναι πολλαπλάσιες.
Αυτό που λείπει από την Ελλάδα, ειδικά την Αθήνα, είναι ότι δεν έχουμε αρκετούς θιάσους ρεπερτορίου. Λειτουργούν ελάχιστα θέατρα ρεπερτορίου εδώ. Λείπουν οι θίασοι που θα μπορέσουν να έχουν την υπομονή και την αντοχή να δημιουργήσουν και να δώσουν το δικό τους στίγμα στη θεατρική σκηνή της πόλης. Το ενθαρρυντικό είναι ότι αρχίζουμε και το βλέπουμε σιγά-σιγά αυτό τα τελευταία 5 χρόνια.

- Γνωρίζουμε ότι έχετε ζήσει για μεγάλα χρονικά διαστήματα στο εξωτερικό και σε πολλές διαφορετικές πόλεις, καθώς και το ότι έχετε ταξιδέψει εξίσου πολύ για επαγγελματικούς λόγους. Ποιες είναι οι 5 αγαπημένες συνήθειές σας που «κουβαλάτε» σε όποιο μέρος και να πάτε;

Στα ταξίδια μου, μου αρέσει να ΜΗΝ κάνω τουρισμό. Μου αρέσει να πίνω τον καφέ μου σε μια καθημερινή γειτονιά, να πάω στο τοπικό μπαράκι, το πρωί να πάω στο φούρνο, να καλημερίσω τους γείτονες σα να ζω από πάντα εκεί.

- Πέρα από το New York Acting Studio κάνετε ή προετοιμάζετε κάτι άλλο παράλληλα;

Έχω γράψει ένα σενάριο για τον κινηματογράφο και είμαι σε συζητήσεις για την παραγωγή. Δεν ξεχνάω ότι θέλω να παίξω ή να σκηνοθετήσω για το θέατρο, αλλά προς το παρόν είμαι πολύ απορροφημένος από την καταπληκτική ομάδα ηθοποιών και performer που έχει αρχίσει να δημιουργείται στο New York Acting Studio και βλέπω ότι στην Ελλάδα υπάρχουν πραγματικά εξαιρετικά ταλέντα. Αλλά δυστυχώς, οι φόβοι του συστήματος ?πού γίνονται και δικοί τους φόβοι- τους «κρατάνε πίσω». Αυτά τα δεσμά πρέπει να σπάσουν. Θα κάνω, λοιπόν, θέατρο μαζί τους.

Περισσότερες πληροφορίες για το New York Acting Studio δείτε το σχετικό άρθρο εδώ.

Ανδριανή Αμπάβη

Είμαι απόφοιτος της Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ και έχω συμμετάσχει σε διεθνείς και πανελλήνιες ομαδικές εκθέσεις. Για εφτά χρόνια εργάστηκα στον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την παραγωγή events, ενώ από το 2009 διδάσκω εικαστικά σε Ι.Ε.Κ. και δημόσια σχολεία. Είμαι μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος και της Εταιρίας Γραμμάτων & Τεχνών στον Πειραιά και υπεύθυνη για την ύλη του περιοδικού.