- Αναρωτιέμαι εάν ένας συγγραφέας γράφει από την ανάγκη του να μεταφέρει - μέσω των ηρώων του - απόψεις του στο αναγνωστικό κοινό, τις οποίες ως φυσικό πρόσωπο θα δίσταζε να εκφράσει ελεύθερα σε άλλους ανθρώπους. Θα θέλατε να μας καταθέσετε τις σκέψεις σας;
Δεν προσπαθώ να μεταφέρω απόψεις μέσα από τα βιβλία μου. Εκείνο που μ? ενδιαφέρει είναι το αναποδογύρισμα του κόσμου, αυτό που συμβαίνει κάτω από την επιφάνεια των πραγμάτων, τα διαφορετικά επίπεδα αλήθειας? αυτό που είναι και ταυτόχρονα δεν είναι.
- Το γεγονός ότι είστε γυναίκα έχει επηρεάσει και σε ποιο βαθμό τη θεματολογία σας και το ύφος της γραφής σας;
Τη θεματολογία οπωσδήποτε. Το ύφος μου δεν νομίζω. Δεν αισθάνομαι γυναίκα όταν γράφω.
- Μιλήστε μας για τον έρωτα και το θάνατο, θεματικά μοτίβα που ενυπάρχουν στο έργο σας. Είναι ο έρωτας μια άλλη, πιθανόν και πιο οδυνηρή, εμπειρία θανάτου;
Λένε ότι ο έρωτας είναι ένας μικρός θάνατος. Δεν ξέρω. Εκείνο που ξέρω, είναι το αυτονόητο: ότι όλοι κάποια στιγμή θα πεθάνουμε και ότι είναι πιο συναρπαστικό να ζεις μια ερωτική ιστορία παρά να τη γράφεις. Ανάμεσα στο πρώτο, το γενικό και το δεύτερο, υπάρχει ελεύθερος χώρος, ένα πεδίο άγραφο που με ελκύει.
- Με ποιον από τους ήρωες των έργων σας θεωρείτε ότι συγγενεύετε ιδιοσυγκρασιακά και θα επιθυμούσατε να συνομιλήσετε μαζί του;
Με τη Ρένα από τη «Φάρσα».
- Η Ψυχανάλυση υποστηρίζει ότι στην παιδική ηλικία εντοπίζεται το τραύμα, ως επακόλουθο μιας απώλειας, αλλά και τα πρωτόγνωρα ευχάριστα συναισθήματα. Ποια σχέση συντηρείτε με την παιδική σας ηλικία; Έχετε συμπεριλάβει παιδικές μνήμες στα έργα σας;
Δεν νοσταλγώ την παιδική ηλικία. Ανατριχιάζω στην ιδέα ότι θα μπορούσα να ξαναγίνω παιδί. Για μένα είναι η εποχή της μεγάλης διάψευσης. Υπάρχουν παιδικές μνήμες στα βιβλία μου, όχι μόνο δικές μου, αλλά και άλλων ή φανταστικές. Η μνήμη κατασκευάζεται.
- Υπήρξαν στιγμές στη διαδρομή σας που νιώσατε ως βάρος την έκθεσή σας «μες στην πολλήν συνάφειαν του κόσμου» ή σας γοητεύει η συναναστροφή με τους ανθρώπους, προκαλώντας σας σε νέες συγγραφικές περιπέτειες;
Μ? αρέσει να μπορώ ν? απομονώνομαι για μεγάλα διαστήματα. Ταυτόχρονα οι φίλοι, οι άνθρωποι γύρω μου, είναι απαραίτητοι. Προσπαθώ να κρατήσω μια ισορροπία.
- Πώς νιώθετε μόλις ολοκληρώνετε ένα μυθιστόρημά σας; Λύτρωση μετά από πνευματικό μόχθο ή αγωνία για την απήχηση που θα έχει στο αναγνωστικό κοινό;
Τίποτα από τα δυο. Συνήθως είμαι κουρασμένη, θέλω να βγω έξω και να πιω ένα ποτήρι κρασί. Άλλες φορές, αν το γράψιμο του βιβλίου έχει κρατήσει χρόνια, όταν τελειώνει, με πιάνει κατάθλιψη.
- Πιστεύετε ότι η λογοτεχνία μπορεί να μας απελευθερώσει από τα δεσμά των βεβαιοτήτων μας για τη ζωή, αποκαλύπτοντας μας άλλες οπτικές γωνίες υπό τις οποίες είναι εφικτό να αντικρίζουμε τον κόσμο;
Η λογοτεχνία ξαναχτίζει τον κόσμο, διευρύνει την προσωπική φυλακή μας, φωτίζει τις σκοτεινές γωνίες.
- Μιλήστε μας για την αναγνωστική σας εμπειρία. Είστε απαιτητική ως αναγνώστης, ή λόγω της συγγραφικής σας ιδιότητας, παραβλέπετε όποιες «αδυναμίες» τυχόν εντοπίζετε στα έργα των συναδέλφων σας;
Δεν είμαι κριτικός, δεν διαβάζω από υποχρέωση. Διαβάζω μόνο ό,τι μ? αρέσει. Όταν βαριέμαι ένα βιβλίο το παρατάω. Από αυτή την άποψη δεν είμαι καθόλου ανεκτική.
- Θεωρείτε ότι η σύγχρονη γενιά των Ελλήνων λογοτεχνών έχει αποκρυσταλλώσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του συγγραφικού ύφους της; Αν ναι, ποια από αυτά είναι αναγνωρίσιμα με την πρώτη ματιά;
Έχω την εντύπωση ότι τα χαρακτηριστικά αυτά είναι συγκεχυμένα. Αλλά χρειάζεται μια απόσταση, είναι νωρίς για αποτίμηση.
- Για ποιο λόγο θεωρείτε ότι οι διανοούμενοι έχουν σιωπήσει σήμερα απέναντι στα καίρια κοινωνικά και υπαρξιακά αδιέξοδα των ανθρώπων και μάλιστα σε μια εποχή που υπάρχει - όσο ποτέ πριν - η δυνατότητα να μεταδοθεί η φωνή τους από τα μέσα ενημέρωσης;
Μα δεν νομίζω να σιωπούν. Πολλοί είναι εκείνοι που εκφράζουν τις απόψεις τους. Υπάρχει ένας όγκος πληροφόρησης, τόσο ισοπεδωτικός, που καταλήγει συχνά σε παραπληροφόρηση και άγνοια. Η φωνή του διανοούμενου είναι μια ανάμεσα στις άλλες και χάνεται.
- Αν αναγκαζόσασταν να μετοικήσετε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα σ? ένα μακρινό μέρος, ποια βιβλία θα υπήρχαν οπωσδήποτε στις αποσκευές σας;
Τα ποιήματα του Πάουντ, του Έλιοτ και του Κάμμινγκς.
Η τελευταία συλλογή διηγημάτων της Έρσης Σωτηροπούλου με τίτλο «Αχτίδα στο σκοτάδι» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κέδρος. Περισσότερες πληροφορίες για τη συγγραφέα θα βρείτε στον σχετικό δικτυακό τόπο.
Δεν προσπαθώ να μεταφέρω απόψεις μέσα από τα βιβλία μου. Εκείνο που μ? ενδιαφέρει είναι το αναποδογύρισμα του κόσμου, αυτό που συμβαίνει κάτω από την επιφάνεια των πραγμάτων, τα διαφορετικά επίπεδα αλήθειας? αυτό που είναι και ταυτόχρονα δεν είναι.
- Το γεγονός ότι είστε γυναίκα έχει επηρεάσει και σε ποιο βαθμό τη θεματολογία σας και το ύφος της γραφής σας;
Τη θεματολογία οπωσδήποτε. Το ύφος μου δεν νομίζω. Δεν αισθάνομαι γυναίκα όταν γράφω.
- Μιλήστε μας για τον έρωτα και το θάνατο, θεματικά μοτίβα που ενυπάρχουν στο έργο σας. Είναι ο έρωτας μια άλλη, πιθανόν και πιο οδυνηρή, εμπειρία θανάτου;
Λένε ότι ο έρωτας είναι ένας μικρός θάνατος. Δεν ξέρω. Εκείνο που ξέρω, είναι το αυτονόητο: ότι όλοι κάποια στιγμή θα πεθάνουμε και ότι είναι πιο συναρπαστικό να ζεις μια ερωτική ιστορία παρά να τη γράφεις. Ανάμεσα στο πρώτο, το γενικό και το δεύτερο, υπάρχει ελεύθερος χώρος, ένα πεδίο άγραφο που με ελκύει.
- Με ποιον από τους ήρωες των έργων σας θεωρείτε ότι συγγενεύετε ιδιοσυγκρασιακά και θα επιθυμούσατε να συνομιλήσετε μαζί του;
Με τη Ρένα από τη «Φάρσα».
- Η Ψυχανάλυση υποστηρίζει ότι στην παιδική ηλικία εντοπίζεται το τραύμα, ως επακόλουθο μιας απώλειας, αλλά και τα πρωτόγνωρα ευχάριστα συναισθήματα. Ποια σχέση συντηρείτε με την παιδική σας ηλικία; Έχετε συμπεριλάβει παιδικές μνήμες στα έργα σας;
Δεν νοσταλγώ την παιδική ηλικία. Ανατριχιάζω στην ιδέα ότι θα μπορούσα να ξαναγίνω παιδί. Για μένα είναι η εποχή της μεγάλης διάψευσης. Υπάρχουν παιδικές μνήμες στα βιβλία μου, όχι μόνο δικές μου, αλλά και άλλων ή φανταστικές. Η μνήμη κατασκευάζεται.
- Υπήρξαν στιγμές στη διαδρομή σας που νιώσατε ως βάρος την έκθεσή σας «μες στην πολλήν συνάφειαν του κόσμου» ή σας γοητεύει η συναναστροφή με τους ανθρώπους, προκαλώντας σας σε νέες συγγραφικές περιπέτειες;
Μ? αρέσει να μπορώ ν? απομονώνομαι για μεγάλα διαστήματα. Ταυτόχρονα οι φίλοι, οι άνθρωποι γύρω μου, είναι απαραίτητοι. Προσπαθώ να κρατήσω μια ισορροπία.
- Πώς νιώθετε μόλις ολοκληρώνετε ένα μυθιστόρημά σας; Λύτρωση μετά από πνευματικό μόχθο ή αγωνία για την απήχηση που θα έχει στο αναγνωστικό κοινό;
Τίποτα από τα δυο. Συνήθως είμαι κουρασμένη, θέλω να βγω έξω και να πιω ένα ποτήρι κρασί. Άλλες φορές, αν το γράψιμο του βιβλίου έχει κρατήσει χρόνια, όταν τελειώνει, με πιάνει κατάθλιψη.
- Πιστεύετε ότι η λογοτεχνία μπορεί να μας απελευθερώσει από τα δεσμά των βεβαιοτήτων μας για τη ζωή, αποκαλύπτοντας μας άλλες οπτικές γωνίες υπό τις οποίες είναι εφικτό να αντικρίζουμε τον κόσμο;
Η λογοτεχνία ξαναχτίζει τον κόσμο, διευρύνει την προσωπική φυλακή μας, φωτίζει τις σκοτεινές γωνίες.
- Μιλήστε μας για την αναγνωστική σας εμπειρία. Είστε απαιτητική ως αναγνώστης, ή λόγω της συγγραφικής σας ιδιότητας, παραβλέπετε όποιες «αδυναμίες» τυχόν εντοπίζετε στα έργα των συναδέλφων σας;
Δεν είμαι κριτικός, δεν διαβάζω από υποχρέωση. Διαβάζω μόνο ό,τι μ? αρέσει. Όταν βαριέμαι ένα βιβλίο το παρατάω. Από αυτή την άποψη δεν είμαι καθόλου ανεκτική.
- Θεωρείτε ότι η σύγχρονη γενιά των Ελλήνων λογοτεχνών έχει αποκρυσταλλώσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του συγγραφικού ύφους της; Αν ναι, ποια από αυτά είναι αναγνωρίσιμα με την πρώτη ματιά;
Έχω την εντύπωση ότι τα χαρακτηριστικά αυτά είναι συγκεχυμένα. Αλλά χρειάζεται μια απόσταση, είναι νωρίς για αποτίμηση.
- Για ποιο λόγο θεωρείτε ότι οι διανοούμενοι έχουν σιωπήσει σήμερα απέναντι στα καίρια κοινωνικά και υπαρξιακά αδιέξοδα των ανθρώπων και μάλιστα σε μια εποχή που υπάρχει - όσο ποτέ πριν - η δυνατότητα να μεταδοθεί η φωνή τους από τα μέσα ενημέρωσης;
Μα δεν νομίζω να σιωπούν. Πολλοί είναι εκείνοι που εκφράζουν τις απόψεις τους. Υπάρχει ένας όγκος πληροφόρησης, τόσο ισοπεδωτικός, που καταλήγει συχνά σε παραπληροφόρηση και άγνοια. Η φωνή του διανοούμενου είναι μια ανάμεσα στις άλλες και χάνεται.
- Αν αναγκαζόσασταν να μετοικήσετε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα σ? ένα μακρινό μέρος, ποια βιβλία θα υπήρχαν οπωσδήποτε στις αποσκευές σας;
Τα ποιήματα του Πάουντ, του Έλιοτ και του Κάμμινγκς.
Η τελευταία συλλογή διηγημάτων της Έρσης Σωτηροπούλου με τίτλο «Αχτίδα στο σκοτάδι» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κέδρος. Περισσότερες πληροφορίες για τη συγγραφέα θα βρείτε στον σχετικό δικτυακό τόπο.
