.

- Έχετε δηλώσει στο παρελθόν: «Σε ό,τι με αφορά ως ερμηνεύτρια, αισθάνομαι πως είναι ωραίο να αφήνεσαι στη μουσική που από τη φύση της είναι ακραία και καθολική ώστε να ταυτίζεται με τη ζωή και την ψυχή του ανθρώπου». Προσδιορίστε μας τι σημαίνει για εσάς «ακραία και καθολική μουσική».
Μα ακριβώς ό,τι και η ζωή απαιτεί απ? τον καθένα, την ακραία και καθολική του ύπαρξη. Όπως η φύση και η ζωή δοκιμάζει τις αντοχές σου ακραία κι ολοκληρωτικά, έτσι και στη μουσική δεν επιβιώνεις με μισόλογα, ούτε με συμβιβασμούς. Αργά η γρήγορα, θα προδοθείς.

- Η μητέρα σας, μουσικός και διευθύντρια της Χορωδίας Τρικάλων, ήταν ο άνθρωπος που σας μύησε στο μαγικό κόσμο της μουσικής. Πώς η συμβολή της επηρέασε την εξέλιξη και την προσωπικότητά σας;
Η μητέρα μου, εν ζωή πάντα, είναι η ίδια μεγάλη προσωπικότητα που είχε την αυτόνομη δημιουργική της πορεία στη μουσική. Η επιρροή της πάνω μου υπήρξε μάλλον υπόγεια και ο κόσμος της, η προσωπικότητά της ήταν πολύ διαφορετική απ? τη δική μου. Όμως το σπίτι μας ήταν τότε γεμάτο μουσική, το παράρτημα του Εθνικού Ωδείου που διηύθυνε στεγαζόταν μέσα στο σπίτι που μεγάλωνα, έτσι αυτόματα όλα τα κομμάτια που έπαιζαν οι μαθητές αποτυπώθηκαν από πολύ νωρίς μέσα μου, καθώς και οι μελωδίες απ? τα τραγούδια της Χορωδίας. Μάλλον γι? αυτό κι έχω πάντα τέτοια αγάπη κι επιρρέπεια στο τραγούδι! Μ? αρέσει ν? ακούω ωραία τραγούδια. Και να γράφω δικά μου τραγούδια μου αρέσει και το κάνω συνέχεια - ελπίζω όχι σαν κάτι κακομαθημένα τεμπέλικα πλάσματα που νομίζουν πως γράφοντας τραγουδάκια ερμηνεύουν τον κόσμο και υπηρετούν την Τέχνη!

- Ποιες είναι οι αναμνήσεις σας από την παιδική σας ηλικία, όταν επιχειρήσατε για πρώτη φορά να αγγίξετε τα πλήκτρα του πιάνου;
Δεν τη θυμάμαι αυτή τη στιγμή, έγινε πολύ νωρίς. Μου λένε πως ήμουν 3,5 χρονών, αλλά ό,τι πιο αξιόπιστο θυμάμαι, είναι κάτι σαν μουσική συναισθησία: η διάλυση μέσα σε μια υπέροχη σχέση χρωμάτων, τοπίων φανταστικών και μελωδιών που μ? άρεσε να σκαρώνω μόνη μου και που τις έχω ηχογραφημένες σε παλιά ταινία μαγνητοφώνου. Ίσως να μην ήρθε ακόμα η ώρα να αποτιμήσω την παιδική μου ηλικία, εξ άλλου όλοι γνωρίζουμε με ποιους τρόπους η πραγματικότητα ξέρει να αποδεκατίζει τις αναμνήσεις, αλλά γυρνώντας στα παιδικά μου χρόνια ανιχνεύω μέσα μου μαγικές εικόνες από μια άλλη εποχή που η μουσική ήταν μια υπέροχη υπόσχεση ζωής, πίσω απ? τα πράσινα νερά του Ληθαίου ποταμού και τις κορυφογραμμές της Πίνδου που κοίταζα ώρες ολόκληρες απ? το παράθυρό μου.

- Έχετε σπουδάσει στο εξωτερικό και έχετε αποσπάσει διακρίσεις, παρουσιάζοντας σε αρκετές χώρες το έργο σας. Αναρωτιέμαι πώς σας φαίνεται το μουσικό περιβάλλον της σύγχρονης Ελλάδας.
Θέμα δύσκολο που πάντα θέλω να αποφεύγω. Δύσκολο κι εξουθενωτικό, με λίγα λόγια.

- Ποιες στιγμές καταγράφονται εντονότερα μέσα σας: Οι ώρες της μοναχικής σύνθεσης ή τα φορτισμένα λεπτά του χειροκροτήματος μετά από μια συναυλία;
Η ευτυχία που δοκιμάζει κανείς, συμβιώνοντας με τη μουσική, είναι πέρα από τα χειροκροτήματα και προϋπάρχει της μελέτης. Είναι μια σχέση κρυστάλλινη και συμπαγής μαζί, σχεδόν μυθική, όπου ζεις όπως ακριβώς δεν μπορείς στην αληθινή ζωή: Κοιτώντας κάποιον συνεχώς στα μάτια! Και παράλληλα, με μια υπέροχη αίσθηση αυτονομίας! Μπορείς να επιλέξεις την πιο απλή στιγμή που καταγράφεται μέσα σου σαν ευτυχία, χωρίς κανένα όριο.

---

- Δεξιοτεχνία, μουσικότητα, εργατικότητα. Ιεραρχήστε τα ανάλογα με εκείνο που θεωρείτε ως το σημαντικότερο προσόν για ένα μουσικό.
Την πρώτη θέση φυσικά κι έχει η μουσικότητα, με τη έννοια τής έμφυτης σχέσης με τον κόσμο των ήχων. Αυτή, είτε υπάρχει είτε όχι, βελτιώνεται, αλλά δεν εμφυτεύεται. Είναι αυτή η σχεδόν ερωτική σχέση με τον κόσμο των ήχων, ένα ωστικό κύμα που δε σ? αφήνει σε ησυχία. Κατά κάποιο τρόπο και η δεξιοτεχνία, δεύτερη στη σειρά, κατά τη γνώμη μου, ως ένα βαθμό πρέπει να είναι έμφυτη, με την έννοια τής γρήγορης αντίληψης και των αντανακλαστικών. Η εργατικότητα είναι αυτή που γονιμοποιεί τα άλλα δύο. Πρέπει να ξέρεις να προσηλώνεσαι στη Μουσική με τον ίδιο τρόπο είτε βρέχει είτε χιονίζει! Και η Μουσική, όπως και κάθε αγάπη, χρειάζεται την αφοσίωσή μας

- Ποιοι συνθέτες του κλασικού και του σύγχρονου ρεπερτορίου σας συγκινούν;
Πολλοί κατά καιρούς, ίσως και όλοι. Θέλω να πιστεύω πως πέρα από την αγάπη μου στον Bach στο Schumann, στον Ravel ή στον Bartok που σηματοδότησαν περιόδους στη ζωή μου, δεν κάνω πια διακρίσεις.

- Πιστεύετε ότι ο ερμηνευτής οφείλει να μένει πιστός στο ιστορικά ορθό στυλ των μουσικών έργων ή είναι θεμιτό να ερμηνεύει το κάθε έργο με όποιον τρόπο τον εκφράζει, ξεφεύγοντας από το στυλ της εποχής όπου εκείνο γράφτηκε;
Ξέρετε, υπάρχουν σαφώς στυλ, εποχές και σχολές στην Τέχνη, που αντιστοιχούν σε ιστορικές περιόδους, τις οποίες δεν μπορούμε να καταστρατηγήσουμε. Όποιος τρέφει σεβασμό στην ανθρώπινη ιστορία, στον τρόπο που οι άνθρωποι κατά καιρούς σκέφτονταν, αισθανόντουσαν, έβλεπαν ή άκουγαν τον κόσμο, δεν μπορεί παρά να αφουγκραστεί και τον κώδικα και την ιδιαίτερη αυτή γλώσσα που λέγεται ύφος ή στυλ. Όμως, ας τονίσω εδώ τον κίνδυνο να παγιδευτούμε -με την ίδια την αυτοπεποίθηση του νεκρού που δεν γίνεται να διαψευσθεί πια! - στην αυταρέσκεια απόψεων που καταντά νεκροφιλία. Για να μπορέσει κανείς ν? αντιμετωπίσει με επιτυχία αυτό το δίλημμα που θέτετε, δηλαδή να μπολιάσει σωστά την εποχή που εκπροσωπεί ο συνθέτης με το δικό του ζωντανό κόσμο, από τον οποίο προέρχεται και στον οποίο απευθύνεται, το μυστικό είναι πολύ απλό: Χρειάζεται νά ?ναι κανείς πραγματικά ζωντανός!

- Ο καλός ερμηνευτής θα πρέπει απαραιτήτως να διαθέτει επαρκείς ιστορικές και θεωρητικές γνώσεις;
Μα φυσικά, όπως και κάθε σοβαρά κατηρτισμένος επαγγελματίας σε οποιονδήποτε τομέα.

- Υπάρχει ταλαντούχο κοινό; Ποια είναι, αλήθεια, η γνώμη σας για το ελληνικό κοινό;
Γιατί ταλαντούχο; Κατηρτισμένο, καλλιεργημένο περισσότερο ή λιγότερο. Κάθε κοινό αφήνεται, όταν μπορείς και ξέρεις να το χειριστείς! Έστω κι ένα χαμόγελο ή ένας άνθρωπος για λίγο λυτρωμένος από τις απελπισίες του, είναι κέρδος. Το ελληνικό κοινό έχει όλο και περισσότερες ευκαιρίες τα τελευταία χρόνια ν? ανακαλύψει και να μειώσει την απόσταση από τη αληθινή τέχνη... Ο κίνδυνος βρίσκεται καμιά φορά σε κάποιους νεόκοπους πεφωτισμένους που με ξεχωριστή βιάση και φιλαρέσκεια σπεύδουν να κρίνουν, να καταχωρήσουν, να αποφανθούν. Ξέρετε, νομίζω πως αυτό συμβαίνει λιγότερο σε χώρες με παράδοση και παιδεία στην κλασσική μουσική.

- Θεωρείτε ότι η αναγνωρισιμότητα παρέχει το κίνητρο σ? έναν καλλιτέχνη να εξελίσσεται ή μήπως συνιστά παγίδα;
Η αλαζονεία είναι η παγίδα. Ο αληθινός καλλιτέχνης ζει αναζητώντας, ετοιμάζεται πάντα για μιαν επόμενη, πιο καθοριστική συναυλία, έστω κι αν αυτή δε δοθεί ποτέ, για μια άλλη πιο οριστική, πιο κατασταλαγμένη εκδοχή. Δεν αρκείται στις αυτάρεσκες και τις γρήγορες λύσεις επιτυχίας. Το μυστικό είναι να μη φοβάσαι ν? αλλάζεις, να διασχίζεις άγονα μέρη, να δοκιμάζεις καινούργιες ισορροπίες. Αυτό θέλει κότσια κι αληθινή αγάπη γι? αυτό που κάνεις, και να μην επιδίδεσαι στο κυνήγι της επιτυχίας και της αναγνώρισης που οδηγεί συχνά σε παραμορφώσεις: Μουσική λιπόθυμη, αρωματισμένη και ξεφτισμένη, ωραιοπαθής που καμώνεται όσα δεν είναι, γεμάτη από δήθεν...

- Ο Νίτσε έλεγε: «Το δημιουργείν. Να τι κάνει τη ζωή ανάλαφρη». Συμμερίζεστε τη θέση αυτή;
Μα τι πιο ωραίο θα μπορούσε να ειπωθεί?; Μισώ την κουραστική και κουρασμένη σχέση με την οποιαδήποτε μορφή τέχνης που οδηγεί σε στερητικά σύνδρομα, σε γεροντοκορισμούς, σε αγκυλώσεις. Ειδικά στη Μουσική, αυτό συνιστά μια υπέροχη δυνατότητα: Αν είναι να πιστεύουμε πως στον τελικό απολογισμό η Τέχνη θα παραμένει πιο δυνατή κι απ? την ίδια την πραγματικότητα, τότε ας είναι η Μουσική ένα υπέροχο μαγικό ταξίδι στο άπειρο, εκεί που όλα χάνουν το βάρος τους. Εξ άλλου τι βάρος μπορεί νά ?χει μια μελωδία;


Περισσότερες πληροφορίες για τη ζωή και το έργο της Αλεξάνδρας Παπαστεφάνου είναι διαθέσιμες στο δικτυακό τόπο http://www.alexandrapapastefanou.webs.com