Από πού όμως προέρχονται αυτά τα βιβλία; Οι συγγραφείς υπάρχουν από αμνημονεύτων χρόνων. Και πάντα προσπαθούσαν να γράψουν βιβλία. Αυτό έγινε πολύ ευκολότερο με την ανακάλυψη της τυπογραφίας πριν από μερικούς αιώνες. Από τότε οι συγγραφείς κατάφεραν, σε 129 εκ. ξεχωριστές περιπτώσεις, να εκδώσουν βιβλία. Αν τώρα, αυτά τα βιβλία δεν χάθηκαν κάπου μέσα στην ιστορία, τότε είναι σε κάποια βιβλιοθήκη και πολλά από αυτά τα βιβλία η Google τα πήρε από τη βιβλιοθήκη και τα ψηφιοποίησε, σαρώνοντας μέχρι τον Απρίλιο του 2013 30 εκατομμύρια βιβλία.

Η ιδέα του να συγκεντρωθεί όλος αυτός ο πλούτος σε ένα μέρος δεν είναι καινούρια. Βασικά η αλήθεια είναι ότι ήταν οι Αιγύπτιοι που το προσπάθησαν πρώτοι με τη διάσημη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας. Η διαφορά είναι ότι με τα Google Books δε θα χρειάζεται κανείς να ταξιδέψει σε κάποια μακρινή βιβλιοθήκη για να βρει το βιβλίο που αναζητά ή τις πηγές που θέλει. Η γνώση είναι μερικά κλικ μακρυά.

Και δεν είναι μόνο το πλήθος των βιβλίων που κάνουν το Google Books Project συναρπαστικό. Παίξατε ποτέ με τον "προβολέα ν-ακολουθιών" (n-gram viewer) της Google; Είναι ένα εθιστικό εργαλείο που σου επιτρέπει να ψάχνεις για λέξεις και ιδέες σε μία βάση δεδομένων 5 εκατομμυρίων βιβλίων ανά τους αιώνες ένας τρόπος που όπως λένε οι ειδικοί που το έφτιαξαν να για να δούμε μία συνολική εικόνα του ανθρώπινου πολιτισμού και της ανθρώπινης ιστορίας: αλλά και την αλλαγή μέσα στο χρόνο.

Οπότε ποιο είναι το πρόβλημα με όλα αυτά;

Συγγραφείς, εκδότες και σκεπτικιστές γενικά ανησυχούν για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων για το ότι η Google ως εταιρεία δεν έχει μόνο στόχο να δημιουργήσει τη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη (άλλωστε δε δίνει για όλα τα βιβλία διαθέσιμο όλο το περιεχόμενο)αλλά και το μεγαλύτερο βιβλιοπωλείο του κόσμου κερδίζοντας από δουλειά άλλων. Υποστηρίζουν ότι με κάλυμμα το σύνθημα «Δωρεάν και προσβάσιμη γνώση σε όλους» αλλά και την πρόσβαση σε σπάνια χειρόγραφα και επιστημονικές μελέτες στους ερευνητές σε όλο τον κόσμο η Google απλά θέλει απλά να αυξήσει τα κέρδη της. 

Πέρα από τον κίνδυνο του μονοπώλιου, σε φιλοσοφικό επίπεδο, ανησυχίες εκφράζονται και για το ότι δεν είναι σοφό να επιτρέπεις σε έναν εμπορικό οργανισμό να ελέγχει τόσο μεγάλο κομμάτι πληροφορίας. Ποιος μπορεί να διαφυλάξει ότι η Google δε θα λογοκρίνει στο μέλλον το περιεχόμενο που δημοσιεύεται; Ποιος μπορεί ξέρει αν τελικά θα γίνουν μονόδρομος τα Google Books για έναν συγγραφέα; Ο απλός χρήστης μπορεί να πιστέψει ότι αν ένα βιβλίο δεν υπάρχει στα Google Books δεν υπάρχει καν.

Η πλευρά της Google

Στις ανησυχίες αυτές η Google απαντά ότι συμπεριλαμβάνοντας τους συγγραφείς στη βάση της και δίνοντας αποσπάσματα από τα βιβλία προωθεί τη δουλειά τους και βοηθά στο να γίνουν γνωστοί και αυξάνει την πιθανότητα κάποιος να αγοράσει αυτό το βιβλίο. Ισχυρίζεται ότι αυτό που θέλει είναι να δημιουργήσει μια βιβλιοθήκη που θα αντέξει στο πέρασμα του χρόνου και ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι προξενείται οικονομική ζημιά στους κατόχους πνευματικών δικαιωμάτων αλλά το αντίθετο αλλά και ότι αυτός που τελικά κερδίζει είναι ο τελικός αναγνώστης που αποκτά πρόσβαση σε μια διευρυμένη βάση βιβλίων.

Σημείο κλειδί της υπερασπιστικής γραμμής της Google αποτελεί το αν η χρήση αυτών των βιβλίων είναι μετασχηματιστική ή όχι. Πολύ απλοϊκά, η Google υποστηρίζει ότι παρέχοντας το περιεχόμενο των βιβλίων online για αναζητήσεις δίνει νέο σκοπό σε μια δουλειά – σε ένα βιβλίο και έτσι η χρήση του νομιμοποιείται και είναι δίκαιη. Οι συγγραφείς βέβαια διαφωνούν καταλήγοντας σε μια δικαστική διαμάχη που μετράει ήδη 8 χρόνια.

Τελικά...

Πρόσφατα όπως διαβάσαμε στο Lifo, αυτή η μάχη έλαβε τέλος. Ο εισαγγελέας του Μανχάταν, Denny Chin, απεφάνθη ότι η ενέργεια της Google να σκανάρει και να αρχειοθετήσει πάνω από 20 εκατομμύρια βιβλία για την ηλεκτρονική βάση δεδομένων, διαθέτοντας online μικρά αποσπάσματα, συνιστά 'δίκαιη χρήση'. "Η υπηρεσία Google Books, κατά τη γνώμη μου, συνεισφέρει στο κοινό καλό" ήταν η δήλωση του Chin. Ενώ, πρόσθεσε ότι "η δυνατότητα των ερευνητών να αναζητήσουν online αλληλουχίες λέξεων, συντακτικά πρότυπα και θεματικούς πυλώνες, βοηθάει στη μελέτη της εξέλιξης των λογοτεχνικών ειδών".

Υπάρχουν πολλές χρήσεις για αυτά τα δεδομένα, αλλά η ουσία είναι ότι ψηφιοποιείται το ιστορικό μητρώο. Η Google έχει ψηφιοποιήσει περισσότερα από 30 εκ. βιβλία. Αυτό είναι ένα σημαντικό ποσοστό όλων των βιβλίων που έχουν ποτέ εκδοθεί. Είναι ένα μεγάλο κομμάτι του ανθρώπινου πολιτισμού. Υπάρχουν πολλά περισσότερα στον πολιτισμό: υπάρχουν χειρόγραφα, εφημερίδες, υπάρχουν πράγματα που δεν είναι κείμενο, όπως τέχνη και πίνακες. Όλα αυτά τυχαίνει να είναι στους υπολογιστές μας, σε υπολογιστές σε όλο το κόσμο. Και όταν αυτό συμβεί, θα αλλάξει το τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το παρελθόν μας, το παρόν μας και τον ανθρώπινο πολιτισμό.

Για περισσότερα για τα Ν-grams: Tι μάθαμε από 5 εκατομμύρια βιβλία