- Κύριε Κακαβά καθώς έχετε διατελέσει πρόεδρος της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδος επί σειρά ετών (2005- 2007, 2013-2015) και τώρα είστε εκ νέου πρόεδρος, θα ήθελα να μου μιλήσετε για την Ένωση Σεναριογράφων Ελλάδος.

Η Ένωση Σεναριογράφων Ελλάδος είναι ένα πνευματικό πολιτιστικό σωματείο, το οποίο προάγει κυρίως το σενάριο, αλλά και τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Και επειδή πολλά μέλη μας δεν μπορούσαν να επιβιώσουν γράφοντας μόνο σενάρια έγιναν και θεατρικοί συγγράφεις ή και σκηνοθέτες ή και παραγωγοί. Δηλαδή είναι πολυτάλαντα άτομα. Πολλοί από μας, σε νεαρή ακόμη ηλικία τότε, και ενώ ξεκινήσαμε από τη δημόσια τηλεόραση, δεχτήκαμε πρόσκληση συνεργασίας από τα ιδιωτικά κανάλια και δουλέψαμε και εκεί.

- Τα δύο τελευταία χρόνια έχετε θεσπίσει το θεσμό των βραβείων σεναρίου. Πείτε μας λίγα λόγια για το θεσμό αυτό.

Ο θεσμός θεσπίστηκε καθώς η Ένωση είχε ανάγκη να προβάλει πρώτον την ίδια την ένωση και δεύτερον αυτό που εκείνη αγαπά, δηλαδή το σενάριο. Επειδή λοιπόν οι περισσότεροι επαγγελματίες σεναριογράφοι κατά τα τελευταία αυτά δύο έτη δεν εργάζονται, καθώς τα περισσότερα ιδιωτικά κανάλια, ως γνωστόν, δεν παράγουν καινούριες σειρές, και επειδή στον κινηματογράφο έχουμε σκηνοθέτες που επιμένουν να γράφουν τα σενάρια μόνοι τους, σκέφτηκα ότι μέσω του διαγωνισμού, ίσως θα μπορούσα να προσελκύσω κάποιον κόσμο που θα ενδιαφερόταν να μάθει και να αγαπήσει το σενάριο. Όπερ και εγένετο. Ο διαγωνισμός γνωρίζει πολύ μεγάλη επιτυχία∙ ήδη από την πρώτη χρονιά, είχαμε διακόσες ογδόντα συμμετοχές˙ τη δεύτερη χρονιά, παρά τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις και το δημοψήφισμα, είχαμε πάλι διακόσες ογδόντα συμμετοχές. Και οφείλω να πω ότι σε γενικές γραμμές, τουλάχιστον οι διακριθέντες και μερικοί ακόμα, παρουσιάζουν παρά πολύ καλή δουλειά, ως επίδοξοι σεναριογράφοι.

- Το πρώτο από τα σενάρια που βραβεύεται εκδίδεται και στα αγγλικά. Πως προέκυψε αυτή η συνεργασία;

Έτσι και αλλιώς το πρώτο βραβείο πρωτότυπου σεναρίου μεγάλου μήκους και το πρώτο βραβείο πρωτότυπου σεναρίου μικρού μήκους, εκδίδονται στα Ελληνικά από τις εκδόσεις σεναριογράφων Ελλάδος. Την πρώτη χρονιά ήρθε και με βρήκε ο κύριος Γρηγορίου, ιδιοκτήτης της Akakia Publishing House, που εδρεύει στο Λονδίνο και είπε ότι θα εκδώσει το σενάριο, που θα κέρδιζε το πρώτο βραβείο μεγάλου μήκους, στην Αγγλική γλώσσα, τόσο σε χαρτόδετο, όσο και σε ebook. Και τα δύο θα μπορούσε να τα προωθήσει στην παγκόσμια αγορά, μέσω του Amazon. Όπερ και εγένετο.

- Παράλληλα διοργανώνετε μια σειρά σεμιναρίων στο New York College. Ποια είναι η ανταπόκριση του κόσμου στα σεμινάρια αυτά;

Να σημειώσω εδώ πως δεν συνεργαζόμαστε μόνο με το New York College, συνεργαζόμαστε με όποιον μας προτείνει συνεργασία. Τώρα βέβαια είμαστε στο New York College. Η ανταπόκριση του κοινού είναι μεγάλη, έχουμε στα σεμινάρια είκοσι επτά άτομα. Παρά το γεγονός ότι τα δίδακτρα είναι υψηλά, είναι 400 ευρώ περίπου, έχουμε είκοσι επτά άτομα, τα οποία παρακολουθούν ανελλιπώς.

- Τι μαθήματα γίνονται στα σεμινάρια αυτά;

Για τα σεμινάρια υπάρχει μια προϊστορία, τα ξεκίνησα προ ετών, όταν ήμουν πρόεδρος για πρώτη φορά, τότε με τη ΔΟΜΗ, η οποία δεν είχε κλείσει ακόμη. Την πρώτη φορά λοιπόν που κάναμε σεμινάρια, δεν θα πω υπερβολές, ήταν τουλάχιστον εκατό άτομα. Είχε τεράστια απήχηση. Όλοι ήθελαν να μάθουν να γράφουν σενάριο, αλλά ήταν πολύ φυσικό, γιατί ήταν η χρυσή εποχή της ιδιωτικής τηλεόρασης. Υπήρχαν σαράντα τηλεοπτικές σειρές που παράγονταν, οπότε ο καθένας ήλπιζε ή πίστευε ότι ήταν αρκούντως ικανός να γράψει ένα σενάριο για την τηλεόραση, γιατί η τηλεόραση απέφερε πάρα πολλά χρήματα. Η διδασκαλία τώρα των σεμιναρίων έχει ως εξής: έχουμε το σεμινάριο στο οποίο παρουσιάζεται η θεωρητική προσέγγιση του σεναρίου, από τις γενικές αρχές του μέχρι τα είδη του. Υπάρχει ακόμη το εργαστήριο, το οποίο χωρίζεται σε τμήματα, ώστε να μην είναι πολλά τα παιδιά, για να μπορούν να παρακολουθούν καλύτερα. Στο εργαστήριο γράφουν ένα σενάριο μιας ταινίας μικρού μήκους, το οποίο εμείς βοηθούμε να υλοποιηθεί, αν βέβαια αξίζει τον κόπο. Υπάρχουν βέβαια φορές που κανένα σενάριο δεν μπορεί να υλοποιηθεί. Αυτό δεν σημαίνει ότι το σενάριο δεν είναι καλό, αλλά είναι θέμα κόστους. Και υπάρχουν και τα master classes, όπως τα λένε οι ξένοι, τα οποία επιδιώκω να τα παρουσιάζουν άνθρωποι που έχουν μια καλή θητεία στο χώρο του σεναρίου, είτε τον τηλεοπτικό είτε τον κινηματογραφικό. Εκεί δεν παρεμβαίνουμε εμείς, αλλά ο κάθε ένας από τους εισηγητές παρουσιάζει, όπως θέλει εκείνος, το βίωμά του όσον αφορά την ιδιότητά του ως σεναριογράφος.

- Ποιοι είναι εκείνοι που μέχρι σήμερα έχουν κάνει master classes;

Είναι ο Πέτρος Μάρκαρης, είμαι εγώ, ο Χάρης Ρώμας, η Μιρέλλα Παπαϊκονόμου, η Άννα Χατζησοφιά, ο Βασίλης Νεμέας, η Ρένα Ρίγγα, ο Μανούσος Μανουσάκης, η Χριστίνα Κάλλας – Καλογεροπούλου, επίκουρη καθηγήτρια Καλών Τεχνών του τμήματος κινηματογράφου της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών της Θεσσαλονίκης. Αν δεν μου διαφεύγει κάποιος αυτή τη στιγμή, αυτοί είναι που έχουν παραστεί σε master classes.

- Από τα σενάρια που φτάνουν στα χέρια σας μέσω του διαγωνισμού, διαπιστώνετε ότι οι νέοι Έλληνες σεναριογράφοι γράφουν πρωτότυπο σενάριο ή διασκευάζουν βιβλία μεγάλων Ελλήνων και ξένων συγγραφέων;

Θα αποτολμήσω μια απάντηση, διαπιστώνουμε από αυτά τα πεντακόσια σενάρια που φτάνουν στα χέρια μας, ότι οι άνδρες προτιμούν το πρωτότυπο σενάριο ενώ οι γυναίκες τη διασκευή.

- Ποιο είδος θεωρείτε ότι είναι πιο δύσκολο; Το ρωτώ με την έννοια ότι από ένα λογοτεχνικό βιβλίο 300 σελίδων πρέπει να βγει μια ταινία δύο ωρών.

Οπωσδήποτε το πρωτότυπο. Η διασκευή δεν είναι καθόλου δύσκολη και θα εξηγήσω το γιατί. Όταν έχεις ένα τόσο μεγάλο υλικό είναι πολύ εύκολο να το περιορίσεις. Ενώ όταν δεν έχεις πολύ υλικό είναι πολύ δύσκολο να συμπληρώσεις λευκές σελίδες.

- Ένα ακόμα ερώτημα πάνω στη δυσκολία των ειδών, το ντοκιμαντέρ είναι πιο δύσκολο ή το σενάριο για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, η μυθοπλασία δηλαδή;

Πρόκειται για διαφορετικά είδη. Όταν μιλάμε για σεναριογράφο πάντα μιλάμε για σεναριογράφο μυθοπλασίας. Δεν υπάρχει σεναριογράφος στο ντοκιμαντέρ∙ δηλαδή υπάρχει, υπάρχει το δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ, αλλά και εκεί ενυπάρχει το στοιχείο της μυθοπλασίας. Το ντοκιμαντέρ ως ντοκιμαντέρ, αυτό που ξέρουμε όλοι, δεν παρουσιάζει κάποιο ενδιαφέρον, ακόμα και αν έχει ένα πολύ καλό σενάριο. Το σενάριο είναι ένα πάρα πολύ καλό μέσο, πάντα για το ντοκιμαντέρ μιλάμε, το οποίο βοηθάει το σκηνοθέτη να τακτοποιήσει τις σκέψεις του ώστε να παρουσιάσει το συγκεκριμένο θέμα που έχει επιλέξει. Στην Ελλάδα όμως επειδή δυστυχώς το ύψος του προϋπολογισμού είναι πάντα πολύ χαμηλό, χαμηλότερο από αυτό το οποίο απαιτείται, ο σκηνοθέτης εργάζεται κατά τρόπο που δεν μπορεί να θεωρηθεί σωστός. Δηλαδή πηγαίνει και κινηματογραφεί ό,τι βρίσκει επί του θέματος, και εν συνεχεία επί της εικόνας και αφού τη μοντάρει, ζητάει από ένα σεναριογράφο να του γράψει τα κείμενα ή το κάνει ο ίδιος πολλές φορές. Προσέξτε, αυτό το χαρακτηρίζουν σενάριο, όμως αυτό δεν είναι σενάριο, είναι κείμενα επί της εικόνας. Βέβαια όταν το βλέπει κάποιος δεν μπορεί να γνωρίζει, εκτός αν είναι ειδήμων ή επαΐων, ότι αυτό έχει γίνει εκ των υστέρων, μπορεί να θεωρεί ότι αυτό έχει γίνει εκ των προτέρων, αλλά κατά ενενήντα τοις εκατό έχει γίνει εκ των υστέρων. Σπανιότατα έχουμε ντοκιμαντέρ, τα οποία είχαν σενάριο.

- Και τώρα θα σας κάνω μερικές ερωτήσεις που αφορούν εσάς. Θα αρχίσω ζητώντας να μου πείτε λίγα λόγια για εσάς και τη δουλειά σας.

Επί σειρά ετών έχω υπηρετήσει τον ελληνικό κινηματογράφο και τον οπτικοακουστικό χώρο, θεωρώ ότι είμαι καλός σεναριογράφος, άλλωστε δεν υπάρχουν και πολλοί σεναριογράφοι, είμαστε ελάχιστοι. Την εποχή μου, για τον κινηματογράφο μιλάω, ήταν οι παλαιότεροι πολλοί εκ των οποίων πια δεν ζουν, και από τους νεότερους υπήρχαμε ο Νίκος Παναγιωτόπουλος και εγώ. Από κει και πέρα εμφανίστηκαν δύο τρείς ακόμα στον κινηματογράφο. Ο Γιάννης Τσίρος είναι ο ένας, ο οποίος είναι της δικής μου γενιάς, αλλά άργησε να δει σενάριό του να πραγματοποιείται, και από κει και πέρα υπάρχουν δύο τρεις σεναριογράφοι που συνεργάζονται με συγκεκριμένους σκηνοθέτες. Ο Φιλίππου ας πούμε, είναι ο μόνιμος σεναριογράφος του Λάνθιμου. Από κει και πέρα υπάρχουν δύο-τρεις σεναριογράφοι που έχουν δώσει δείγματα γραφής. Όσον αφορά εμένα το Τέλος Εποχής που ήταν μια μεγάλη επιτυχία, ήταν ένα σενάριο το οποίο το γράψαμε μαζί με τον Κόκκινο, ασχέτως αν εγώ έκανα το τελικό σενάριο, ήταν μια δουλειά συνεργασίας. Όμως έχω κάνει και ταινίες όπως ο Χαμένος Παράδεισος, που ήταν μια ταινία, της οποίας το σενάριο ήταν δικό μου και στη συνέχεια οι παραγωγοί το πήραν και το έκαναν ταινία. Ή αργότερα το Deep Εnd, το οποίο πήρε η Υβόνη Ρόμαν και το έκανε ταινία. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπήρχε επαγγελματική προσέγγιση, ασφαλώς υπήρχε, αλλά ήταν δικά μου σενάρια. Δεν ήταν παραγγελία κανενός, μόνος μου τα έγραφα και κατάφερα να τα πουλήσω. Στην Ελλάδα τα σενάρια για την τηλεόραση γράφονται είτε κατά παραγγελία, είτε ύστερα από συνεργασία με τους υπαλλήλους του σταθμού, οι οποίοι ξέρουν τι θέλουν και καλούν τους τρεις τέσσερίς κορυφαίους και τους ζητούν ένα σενάριο που να εμπεριέχει εκείνο ή το άλλο στοιχείο. Εγώ προσωπικά δεν έχω γράψει σειρά συνεχείας, δεν μπορώ να γράψω σειρά συνεχείας, έχω κάνει πολλά αυτοτελή επεισόδια, γιατί το αυτοτελές έχει μια κινηματογραφικότητα.

- Έχει δηλαδή αρχή μέση τέλος.

Πολύ σωστά, και μου αρέσει το αυτοτελές επεισόδιο διότι έχει τη μορφή τηλεταινίας. Πραγματικά θαυμάζω πάρα πολύ τους συναδέλφους μου που μπορούν να κάνουν σειρά συνεχείας και μιλάμε για 30 επεισόδια. Αυτό είναι πραγματικά πολύ δύσκολο. Αναφέρομαι προ πάντων στις δραματικές σειρές ή τις comedies dramatiques, ό,τι δηλαδή εμπεριέχει το δράμα. Η κωμωδία, επειδή βασίζεται πάρα πολύ στην ατάκα, ή στην περίσταση, έχει την ευκολία να ξεφύγει. Δεν χρειάζεται απαραίτητα να ξέρεις αν στο 23ο επεισόδιο θα γίνει αυτό ή εκείνο, διότι ανά πάσα στιγμή, μπορείς να το ανατρέψεις. Καθώς ο κόσμος δεν κάθεται να δει τη συνέχεια της πλοκής. Στο δράμα όμως ή στην comedie dramatique έχεις την υποχρέωση να ξέρεις από το πρώτο επεισόδιο τι θα γίνει στο τέλος.

- Οπότε είναι σαφώς πιο δύσκολο.

Είναι άλλο χάρισμα.

- Διαβάζοντας το βιογραφικό σας διαπιστώνουμε ότι είστε ένας πολυπράγμων άνθρωπος. Έχετε γράψει σενάριο για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, ντοκιμαντέρ, πολιτική αρθρογραφία, είστε σύμβουλος εκδόσεων, γράφετε κριτική για τον κινηματογράφο. Και αυτά είναι μόνο μερικά από αυτά με τα οποία έχετε ασχοληθεί. Ποιο σας εκφράζει περισσότερο.

Τι με εκφράζει; Τίποτα δεν με εκφράζει∙ κατ’ ουσίαν είμαι τόσο πολύ στενοχωρημένος από την όλη κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα μας και κατά συνέπεια και ο χώρος μου, για τον οποίο ευθυνόμαστε εμείς κατά κύριο λόγο∙ δηλαδή όσο ευθύνεται η πολιτεία ευθυνόμαστε και εμείς. Δεν θεωρώ ότι ευθύνεται περισσότερο η πολιτεία από εμάς γιατί και εμείς υπάρχουμε εδώ και μέσα από τα όργανα, όπως η Ένωση Σεναριογράφων Ελλάδος, μπορούμε να ασκούμε κριτική. Γι’ αυτό και δεν μπορώ να πω τι μου αρέσει περισσότερο. Σε όλες τις εκφάνσεις και τους τομείς της τέχνης υπάρχουν καλοί κακοί, ευγενείς, ευπρεπείς, ωραίοι, άσχημοι. Πιστεύω ότι σε όλα τα επαγγέλματα συμβαίνει αυτό. Περνούμε καλά ή άσχημα. Αναλόγως αποφασίζουμε αν εκείνη την περίοδο ήταν ωραίο που γράφαμε ένα θεατρικό ή γράφαμε κριτική κινηματογράφου. Οι αναμνήσεις παίζουν το ρόλο τους. Οπωσδήποτε βέβαια αγαπώ τους σεναριογράφους, διότι ήταν το κύριο επάγγελμά μου επί σειρά ετών. Δεν τρέφω πικρία για εκείνους που πραγματικά με έβλαψαν, δεν λέω με πίκραναν, γιατί το να σε πικράνει κανείς είναι ανθρώπινο, αλλά μιλάω για ανθρώπους που προσπάθησαν να με βλάψουν∙ και δεν αναφέρομαι μόνο από τη θέση του Προέδρου μιλάω και από τη θέση ενός απλού σεναριογράφου, ενός απλού επαγγελματία. Βέβαια σε όλους τους χώρους γίνονται αυτά∙ στο δικό μας ίσως είναι εντονότερα.

- Πως νιώσατε όταν το σενάριο για το Τέλος Εποχής κατέκτησε τα βραβεία σεναρίου και καλύτερης ταινίας στο 35ο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1994 καθώς και στα Κρατικά βραβεία το 1995;

Τα κρατικά βραβεία δεν μου προκάλεσαν ιδιαίτερα συναισθήματα διότι δεν ήμουν παρών. Άλλωστε η διαδικασία στα κρατικά βραβεία είναι απλή. Συγκεντρώνεται η αρμόδια επιτροπή, αποφασίζει, βραβεύει και ανακοινώνει στη συνέχεια τα αποτελέσματά της. Ασφαλώς χάρηκα όταν το έμαθα. Υπήρχε και χρηματική αμοιβή. Αλλά στη Θεσσαλονίκη ήταν τελείως διαφορετικά. Ο Αντώνης Κόκκινος, ο σκηνοθέτης της ταινίας, μου είχε ζητήσει να ανέβω στη Θεσσαλονίκη και να παραστώ στην προβολή της ταινίας. Και είμαστε όλοι μαζί εκεί: Ο Κόκκινος, εγώ, οι ηθοποιοί, οι υπόλοιποι συντελεστές της ταινίας, υπήρχε ο ενθουσιασμός του πλήθους (η ταινία προβλήθηκε την τελευταία ημέρα) και καθώς έπεφταν οι τίτλοι τέλους και ακουγόταν η μουσική, το wild thing, ο κόσμος ξέσπασε σε χειροκροτήματα. Ήταν μοναδικό συναίσθημα. Θυμάμαι ακόμη το τρακ που είχα όταν ανέβηκα στη σκηνή να παραλάβω το βραβείο σεναρίου και μίλησα. Ήμουν πολύ νέος και ήταν πολύ ευχάριστο να αναγνωρίζεται η δουλειά μου. Είχα δουλέψει καλά με τον Αντώνη, με τους ηθοποιούς. Ξέρετε το σενάριο το βλέπει κανείς πάντα από τους ηθοποιούς. Δεν είναι τυχαίο που η Πέγκυ Τρικαλιώτη πήρε το βραβείο β΄ ρόλου, η ερμηνεία της στηρίχτηκε στο σενάριό μας. Δεν ήταν στον αέρα η ερμηνεία της. Όπως και οι υπόλοιποι, οι οποίο πήραν εύφημο μνεία. Αυτό είναι μεγάλη ικανοποίηση για το σεναριογράφο. Με όλα αυτά μπορεί να θεωρηθεί ότι είμαι άνθρωπος ματαιόδοξος. Πιστέψτε με όμως δεν με ενδιαφέρει αν θα πάρω ένα βραβείο ή όχι. Με ενδιαφέρει περισσότερο να ξέρω ότι υπάρχει δουλειά, ότι κινείται η αγορά. Ζούμε σε δύσκολες εποχές και ξέρω πολλούς, οι οποίοι αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης. Θα προτιμούσα αυτή τη στιγμή να μην έχω πάρει το βραβείο, αλλά να έχουμε μια πιο υγιή αγορά, την οποία δεν έχουμε. Και δεν τα λέω όλα αυτά για να πολιτικολογήσω.

- Η κρίση κατά πόσο έχει επηρεάσει το χώρο; Και το ρωτώ γιατί βλέπουμε τα κανάλια να μην παράγουν πολλές ελληνικές σειρές μυθοπλασίας, αλλά αντί αυτού να αγοράζουν ξένες σειρές τις οποίες και προβάλλουν.

Ναι, το κάνουν διότι δίνουν ελάχιστα για να αγοράσουν τις ξένες σειρές. Δεν υπάρχουν χρήματα αυτή τη στιγμή και ούτε θα υπάρξουν και δυστυχώς αυτή η κατάσταση θα επιδεινωθεί.

- Τι θα συμβουλεύατε λοιπόν ένα νέο που θα ήθελε να ασχοληθεί με το χώρο;

Θα του έλεγα να μείνει όσο γίνεται πιο μακριά. Αν οπωσδήποτε θέλει να βρίσκεται στο χώρο αυτό να σπουδάσει σκηνοθεσία και να κάνει σκηνοθεσία ειδήσεων. Και αν είκοσι χρόνια αργότερα έχει ακόμη τη διάθεση και το κουράγιο να κάνει μυθοπλασία, ας το κάνει. Εμείς ξεκινήσαμε σε άλλες εποχές, ως παρέες, ως φίλοι. Εγώ πρόλαβα τον Κονιτσιώτη, το Φίνο, μεγάλες μορφές του ελληνικού κινηματογράφου, πρόλαβα το Βασίλη Γεωργιάδη, το σκηνοθέτη, συνεργάστηκα με τον Παύλο Τάσιο, το Διαγόρα Χρονόπουλο, πιο θεατρικός αυτός, γνώρισα το Γιώργο Αρμένη, που ήταν επί μακρόν μέλος της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδος. Σήμερα τα πράγματα είναι αλλιώς.

- Υπάρχουν σήμερα σεναριογράφοι αξιώσεων;

Ασφαλώς υπάρχουν και πολλοί και καλοί. Θα αναφερθώ ενδεικτικά σε κάποιους: η Δήμητρα Παπαδοπούλου, ο Βασίλης Νεμέας, η Μιρέλα Παπαϊκονόμου, η Ρένα Ρίγγα, ο Ρέπας με τον Παπαθανασίου, ο Ρήγας με τον Αποστόλου, ο Βασίλης Ρίσβας με τη Δήμητρα Σακαλή, ο Βασίλης Σπηλιόπουλος, ο Ρώμας και η Χατζησοφιά, εξαιρετικοί όλοι αυτοί σεναριογράφοι της τηλεόρασης. Υπάρχουν ακόμη κάποιοι πολύ καλοί σε κάποια είδη όπως ο Παναγιώτης Ιωσηφέλης, επίκουρος καθηγητής που έχει κάνει ταινίες μικρού μήκους, η νεότερη Έλενα Σολωμού. Είναι ακόμη ο Νίκος Παναγιωτόπουλος που έχει πάρει τρία βραβεία, ο Πέτρος Μάρκαρης, ο οποίος έχει δουλέψει με τον Αγγελόπουλο και είναι γνωστός όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό, έχει βραβευτεί στις Κάνες. Υπάρχουν ακόμη και άνθρωποι χαμηλού προφίλ όπως η Στέλλα Βασιλαντωνάκη, η οποία δεν είναι ευρέως γνωστή, έχει γράψει όμως τον Αστυνόμο Μπέκα, η Άντα Κουρμπαλή, η οποία ήταν συνσεναριογράφος της ταινίας Ουζερί Τσιτσάνης, ο Νίκος ο Φαρούπος της Ανατομίας ενός Εγκλήματος, ο Θανάσης Σκουρμπέλος, ο Κώστας Παπαπέτρος, ο Νίκος Παπαδόπουλος, η Γεωργία Φώτου. Είναι λοιπόν κάποιοι που δεν τους ξέρει ο κόσμος αφενός γιατί οι κριτικοί κινηματογράφου γράφουν ελάχιστα για το σενάριο, και δεύτερον γιατί οι σκηνοθέτες δεν προβάλλουν επαρκώς τους σεναριογράφους, πράγμα το οποίο είναι λάθος. Ειδικά στην τηλεόραση η επιτυχία αφορά κατά κύριο λόγο το σενάριο και τους ηθοποιούς. Η σκηνοθεσία έπεται. Το σενάριο είναι η προϋπόθεση για να εξασφαλίσεις το ελάχιστο ενδιαφέρον του θεατή. Άπαξ και ο θεατής προσελκυστεί όλα τα άλλα στοιχεία συμβάλλουν ώστε να καταστήσουν το έργο καλύτερο, ωραιότερο και ούτω καθεξής. Αλλά χωρίς το σενάριο δεν μπορεί να γίνει τίποτα.

- Αν σας ζητούσα να ξεχωρίσετε μια από τις ταινίες που τρέχουν αυτή την περίοδο στους κινηματογράφους ποια θα ήταν και γιατί.

Δεν θα το έκανα πρώτον γιατί τους ξέρω όλους και επομένως θα ήταν άδικο να ξεχωρίσω κάποιους και κατά δεύτερον δεν έχω δει όλες τις ταινίες και επομένως δεν έχω δικαίωμα να έχω άποψη. Από τις ξένες ταινίες για να είμαι ειλικρινής μου αρέσουν πολύ οι παιδικές, όσο και αν φαίνεται περίεργο, λατρεύω τα Cartoon, ειδικά Pixar και Disney, τα βλέπω όλα, καθώς θεωρώ ότι έχουν κάνει μαγευτικά πράγματα. Το μόνο που ζηλεύω στη ζωή μου είναι αυτό τίποτε άλλο. Ζηλεύω τις πολύ καλές ταινίες cartoon.

- Τα μελλοντικά σας σχέδια.

Είναι γνωστό ότι έχω χρηματοδοτηθεί από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, από την ΕΡΤ για να σκηνοθετήσω μια ταινία μεγάλου μήκους. Δεν ξέρω κατά πόσο θα γίνει αυτό, μακάρι να γίνει, αλλά δεν μπορώ να αφήσω αυτή τη στιγμή την Ένωση. Επιπλέον είμαι μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Οργανισμού για τη συλλογική διαχείριση των δημιουργών και αφορά τα χρήματα που εισπράττουμε από τα πνευματικά δικαιώματα. Αυτό απαιτεί πολλή δουλειά και μεγάλο αγώνα καθώς τα κανάλια δεν αποδίδουν τα οφειλόμενα. Είναι ακόμη πολύ τιμητικό για μένα ότι είμαι προεδρος του πολιτιστικού ομίλου του Κολεγίου Αθηνών και ελπίζω να μπορέσω να προσφέρω στα μέλη του ομίλου, που δραστηριοποιούνται στο χώρο του πολιτισμού. Πρέπει ακόμη να δω τι θα μπορούσα να προτείνω και να παρουσιάσω. Με τον προηγούμενο πρόεδρο, το Γιώργο Σταμάτη, συζητούσαμε για τη διεξαγωγή ημερίδας για την έλλειψη πολιτιστικής πολιτικής τα τελευταία σαράντα χρόνια.

- Και τώρα θα ήθελα να μου πείτε τι σκέψεις, συναισθήματα ή οτιδήποτε άλλο σας δημιουργούν οι λέξεις που θα σας πω.

- Τέλος Εποχής

Ένα πολύ καλό σενάριο με εξαιρετικούς συντελεστές, μια πολύ ωραία περίοδος και δική μου και πιστεύω όλων όσων μετείχαν στην ταινία. Ήταν μια ταινία που έγινε με πολλή αγάπη και αγαστή συνεργασία.

- Τηλεόραση

Θεωρώ ότι η τηλεόραση είναι ο κινηματογράφος του μέλλοντος και θεωρώ ότι είναι ένα πολύ σημαντικό μέσο για την προβολή των έργων μας. Πολλοί από εμάς, αν καταφέρνουμε να ζούμε σήμερα ευπρεπώς, το χρωστάμε στην τηλεόραση.

- Κινηματογράφος

Ο κινηματογράφος είναι δυστυχώς χόμπι στην Ελλάδα, μακάρι να μπορούσε να γίνει επάγγελμα Έχουμε σπουδαίους συντελεστές στις επιμέρους ειδικότητες – όχι στη σκηνοθεσία∙ ίσως αδικώ δυο τρεις σκηνοθέτες – Έχουμε όμως εξαίρετους μοντέρ, διευθυντές φωτογραφίας, σκηνογράφους, καλούς ηθοποιούς, του θεάτρου περισσότερο, αλλά θα μπορούσαμε να τους διδάξουμε acting στον κινηματογράφο. Ο Λάνθιμος έχει καταφέρει πολλά πράγματα όμως αυτά δεν είναι άμοιρα σεναρίου. Ασφαλώς έχει παίξει ρόλο η σκηνοθετική προσέγγιση των σεναρίων, των συγκεκριμένων σεναρίων δηλαδή, δεν είναι τυχαίο το ότι έχει πάρει δυο βραβεία σεναρίου και Ευρωπαϊκά βραβεία. Αλλά το σενάριο, θέλω να το διευκρινίσω, δεν το είπα πιο πριν, έχει δυο κύρια στοιχεία: την ιστορία και τον τρόπο αφήγησης της ιστορίας. Θεωρώ λοιπόν ότι ο Λάνθιμος βραβεύεται για την πρωτοτυπία των ιστοριών του∙ όχι για τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσει τις ιστορίες του. Αυτή όμως είναι η άποψή μου και είναι αυθαίρετη.

- Βραβείο

Δεν μπορώ να πω κάτι για το βραβείο γιατί έχω βραβευτεί. Παρόλα αυτά θα πω ότι δεν με ενδιαφέρει. Θα μου πείτε όμως ότι αυτό που λέω είναι βλάσφημο, διότι το βραβεία είναι εκεί, το βλέπω, το αγγίζω και συνεπώς μιλάω εκ του ασφαλούς. Η αλήθεια είναι ότι στην Ελλάδα το βραβείο δε σημαίνει πολλά πράγματα. Στην Ευρώπη δεν ξέρω τι σημαίνει, αλλά στον αγγλοσαξονικό χώρο σημαίνει παρά πολλά πράγματα. Βοηθάει να γράψεις, να σκηνοθετήσεις, εν γένει να εργαστείς στο χώρο. Είναι ένα μέσο πολύ σημαντικό. Στην Ελλάδα μπορεί να σου κάνει κακό.

- Κύριε Κακαβά σας ευχαριστώ για τη συνέντευξη.

Και εγώ ευχαριστώ.

 Λαμπρινή Μπενάτση

Ιστορικός Τέχνης

MA of Arts, University of Essex, U.K.

Υπ. Διδάκτωρ Ιστορίας της Τέχνης