- Πότε περίπου εμφανίστηκαν οι καλλιτεχνικές τάσεις σας;

Προέρχομαι από μια οικογένεια που έχει άμεση σχέση με την τέχνη και από πλευράς επαγγέλματος -ο πατέρας μου είναι ζωγράφος, και ίδρυσε την πρώτη βιοτεχνία φορητών εικόνων αγιογραφίας στην Ελλάδα το 1971- αλλά και από τον συνολικό τρόπο λειτουργίας. Το πατρικό μου σπίτι ζει και αναπνέει μέσα από την τέχνη. Από πολύ μικρή ηλικία ήξερα ότι θα γίνω ζωγράφος. Στην επιθυμία μου αυτή είχα συμμάχους και υποστηρικτές τους γονείς μου και την αδερφή μου. Η αδερφή μου, Μάρθα Ευαγγελοπούλου, είναι ο δικός μου Τέο Βαν Γκογκ..

- Γιατί αποφασίσατε να σπουδάσετε Ιστορία της Τέχνης; Θεωρείτε ότι η αποδεδειγμένη θεωρητική κατάρτιση είναι απαραίτητη για την εξέλιξη ενός καλλιτέχνη;

Από τη στιγμή που αποφασίζεις ότι η ζωγραφική είναι το επάγγελμα σου, ο τρόπος ζωής σου πρέπει να οπλίζεσαι με κάθε είδους γνώση. Η θεωρητική κατάρτιση ενός καλλιτέχνη δεν είναι απλά απαραίτητη, αλλά θεμελιώδης. Μόνο μέσα από τη γνώση μπορεί κάποιος να πετύχει κάτι μεγάλο, να ξεφύγει από τα ρηχά νερά. Ο πανεπιστημιακός τίτλος είναι το λιγότερο. Ο ορίζοντας των προσδοκιών του κάθε καλλιτέχνη θα πρέπει να είναι υψηλός. Να μη φοβάται τις προκλήσεις και να μη λυγίζει μπροστά σε τίποτα. Ο σύγχρονος καλλιτέχνης δεν θα πρέπει να είναι μόνο πρακτικός ή μόνο θεωρητικός. Θα πρέπει να μπορεί να κάνει τα πάντα με τον καλύτερο τρόπο και να μπορεί να το αποδείξει με κάθε τρόπο, επίσημο ή μη.

- Τι εμπόδια αντιμετωπίσατε στην αρχή της καριέρας σας και ποιο από αυτά το αντιμετωπίζετε ακόμη σήμερα;

Το εμπόδιο είναι ένα. Κατά πόσο μπορείς να αφιερώσεις ολοκληρωτικά τη ζωή σου σε αυτό που κάνεις. Δεν μπορείς να είσαι ζωγράφος με «ολίγη». Η τέχνη είναι κάτι αδηφάγο που για να ζήσει σου ζητάει τα πάντα. Για να κάνεις κάτι μεγάλο πρέπει να της δώσεις ό,τι έχεις και δεν έχεις.

- Ποιοι λόγοι σας ώθησαν στο παρελθόν να αποφασίσετε ότι η καλύτερη καλλιτεχνική ατμόσφαιρα για σας ήταν στην Αμερική;

Η Αμερική και κυρίως η Νέα Υόρκη είναι ένα μεγάλο στοίχημα. Αυτή η μητρόπολη της τέχνης μπορεί να σου δώσει πράγματα που κανένα άλλο μέρος στον κόσμο δεν μπορεί. Εγώ από την αρχή της πορείας μου αποφάσισα να κολυμπήσω στα βαθιά. Είναι άλλο πράγμα να ενημερώνεσαι από τα περιοδικά ή τις εφημερίδες και άλλο να ζεις κοντά και να είσαι μέρος της καλλιτεχνικής ζωής της Νέας Υόρκης.

- Θα χαρακτηρίζατε την τέχνη σας ως αυτοβιογραφική ή κρατάτε μία συνειδητή απόσταση από τα έργα σας;

Όταν ζωγραφίζω ένα έργο, είναι σαν να κρατώ ημερολόγιο. Οι πίνακες μου, ολοκληρωμένοι ή μη, είναι σελίδες του ημερολογίου μου κι έχουν τη σημασία τους ως τέτοιες.

- Από πού αντλείτε τη δύναμη της δημιουργίας;

Δεν ξέρω... Ένα έχω μόνο στο μυαλό μου: τη δουλειά! Πιστεύω μονάχα στη δουλειά. Δεν υπάρχει τέχνη παρά μόνο ύστερα από σκληρή δουλειά, χειρωνακτική και πνευματική. Για μένα, το να ζωγραφίσεις έναν πίνακα είναι σαν να ξεκινάς μια δραματική πράξη, κατά τη διάρκεια της οποίας η πραγματικότητα καταλύεται. Αυτή η δραματική πράξη υπερτερεί οποιασδήποτε άλλης σκέψης. Αυτό που ξέρω, πάντως, με σιγουριά είναι ότι η ζωγραφική για εμένα είναι τρόπος ζωής. Έχω ανάγκη να απεικονίσω τα πράγματα στους πίνακες μου ή στο χαρτί.

- Όταν ξεκινάτε να ζωγραφίσετε ένα έργο, είναι ξεκάθαρες στο μυαλό σας οι προθέσεις και το αποτέλεσμα που θέλετε να παράξετε;

Όταν ζωγραφίζω, δεν έχω τίποτα άλλο μες στο μυαλό μου πέρα από το να δείξω αυτό που βρήκα και όχι αυτό που ψάχνω. Στην τέχνη, οι προθέσεις μόνο δεν αρκούν και όπως λέμε ο έρωτας πρέπει να αποδεικνύεται με έργα, όχι με λόγια. Αυτό που μετράει είναι αυτό που κάνουμε και όχι αυτό που σκοπεύουμε να κάνουμε.

- Επομένως, μπορούμε να μιλάμε για μία σχετική «ελευθερία» σε όλα τα στάδια της δημιουργίας;

Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με την ελευθερία. Τόσο στη ζωγραφική, όσο και αλλού. Αν υπάρχει κάποια ελευθερία σε ό,τι κάνουμε, τότε αυτή δεν είναι άλλη από το να απελευθερώνεις κάτι από μέσα σου.

- Πως καταλαβαίνετε ότι ένα έργο έχει τελειώσει και αποφασίζετε να μην βάλετε ούτε μία ακόμη πινελιά;

Λέω συχνά στον εαυτό μου: ''Κι όμως δεν είναι σωστό έτσι. Μπορούσες να το φτιάξεις καλύτερο...''. Σπανίως συγκρατιέμαι να μην ξαναπιάσω πάλι από την αρχή ένα θέμα... το ίδιο θέμα, πολλές φορές... Μερικές φορές αυτό γίνεται εμμονή. Πολλές φορές καταλήγω στο γεγονός ότι δουλεύω για να εκφράσω καλύτερα το ίδιο πράγμα. Πρέπει να αναζητούμε πάντα το "τέλειο". Φυσικά, αυτή η λέξη δεν έχει την ίδια σημασία σε όλους μας. Για μένα η λέξη αυτή σημαίνει να προχωρώ από τον ένα πίνακα στον άλλο, παραπέρα, κι ακόμη παραπέρα. Πρέπει να είμαστε τολμηροί , ακόμη κι αν πρόκειται να σπάσουμε τα μούτρα μας μ' αυτόν τον τρόπο. Το χειρότερο όμως είναι πως ποτέ δεν ολοκληρώνεται ένα έργο, ποτέ δεν έρχεται η στιγμή που μπορείς να πεις: αρκετά δούλεψα. Σταματάς μόνο για ν' αρχίσεις πάλι απ' την αρχή. Μπορούμε, βέβαια, ν' αφήσουμε ένα έργο όπως είναι και να το πάρουμε απόφαση να μη τραβήξουμε ούτε μια πινελιά. Ποτέ όμως δεν μπορούμε να πούμε ότι κάτι έχει τελειώσει.

- Σε ποια στοιχεία επικεντρώνετε, κυρίως, την προσοχή σας; Στο σχέδιο ή στο χρώμα; Στη μορφή ή στο χώρο που την περιβάλλει;

Όταν ασχολείται κανείς με το πλήρες, δηλαδή με το αντικείμενο ως θετική μορφή, ο γύρω χώρος συρρικνώνεται έως του σημείου που παύει σχεδόν να υφίσταται. Αντιθέτως, αν ασχοληθούμε κατά κύριο λόγο με το χώρο που περιβάλλει το αντικείμενο, τότε είναι το αντικείμενο αυτό που σχεδόν εκμηδενίζεται. Τι είναι πιο σημαντικό, το εξωτερικό ή το εσωτερικό μιας μορφής; Η μορφή καθεαυτή σ' έναν πίνακα αποτελεί απλώς μία κενή επιφάνεια, πάνω στην οποία επιδρά η πίεση του περιβάλλοντος χώρου κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να προκύπτει η εμφάνιση ενός αντικειμένου μολονότι αυτό δεν υπάρχει στην πραγματικότητα. Αυτό που μπορούμε τελικά να πούμε είναι ότι δεν υπάρχει από τη μια πλευρά το σχέδιο και από την άλλη το χρώμα. Ούτε το σχέδιο με χρώμα ή το χρώμα ως σχέδιο. Και στο χρώμα αλλά και στο σχέδιο θα πρέπει να αφήνουμε ένα περιθώριο επέκτασης. Και τα δύο θα πρέπει να επεκτείνονται πέρα από τα όρια τους. Αν περιορίσεις, ας πούμε, το χρώμα στο εσωτερικό μιας τεθλασμένης γραμμής, το καταστρέφεις, τουλάχιστον από τη σκοπιά της γλώσσας των χρωμάτων, γιατί του αφαιρείς τις δυνατότητες της επέκτασης. Δεν είναι απαραίτητο να εμφανίζεται ένα χρώμα μέσα στο περίγραμμα μιας συγκεκριμένης μορφής. Δεν είναι καν επιθυμητό κάτι τέτοιο. Αντίθετα, εκείνο που είναι σημαντικό, είναι η δυνατότητα του να επεκτείνεται. Μόλις φτάσει σε ένα σημείο, που είναι έστω και λίγο πιο πέρα από τα όρια του, δρα αμέσως αυτή η δύναμη επέκτασης και προκύπτει αυτόματα ένα είδος ουδέτερης ζώνης. Τη στιγμή εκείνη μπορούμε να πούμε ότι το χρώμα αναπνέει. Το σχέδιο δεν είναι παίξε-γέλασε. Είναι πολύ σημαντικό και πολύ μυστηριώδες το ότι μια απλή γραμμή μπορεί να αναπαραστήσει ένα ζωντανό πλάσμα. Όχι απλώς την εικόνα του, αλλά πολύ περισσότερα, αυτό που πραγματικά είναι. Στο τέλος όταν κοιτάζουμε έναν πίνακα, το σχέδιο και το χρώμα θα πρέπει να είναι ένα και το αυτό.

- Θα χαρακτηρίζατε τη ζωγραφική σας αφαιρετική;

Η έννοια "αφαιρετική τέχνη" δεν μου αρέσει. Και αυτό όχι γιατί μου αρέσει να ζωγραφίζω παραστατικά. Υποχρεωτικά ξεκινάμε με κάτι. Αργότερα μπορούμε ν' απομακρύνουμε όλα τα ίχνη της πραγματικότητας. Τότε η ιδέα του πράγματος έχει αφήσει πίσω της ένα ανεξίτηλο σημάδι. Είναι αυτό που κινητοποίησε εξαρχής τον καλλιτέχνη, αυτό που έδωσε την αφορμή για τις ιδέες του και διέγειρε τα συναισθήματα του. Ιδέες και συναισθήματα καταλήγουν φυλακισμένα στον πίνακα του. Συναποτελούν μαζί του ένα όλον, ακόμη κι αν η ύπαρξη τους δεν είναι ευδιάκριτη. Είτε μας αρέσει είτε όχι, ο άνθρωπος είναι το εργαλείο της φύσης. Αυτή του επιβάλλει το χαρακτήρα της και τις μορφές με τις οποίες εμφανίζεται.

- Πιστεύετε ότι ο καλλιτέχνης θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες άλλων για να γίνεται αρεστός;

Οι ζωγράφοι σήμερα αφήνουν άλλους να τους καθοδηγούν. Ο Σεζάν και ο Βαν Γκόγκ ούτε μια στιγμή δεν είχαν σκοπό να φτιάξουν αυτό που εμείς σήμερα βλέπουμε στο έργο τους. Ήθελαν μόνο να είναι πιστοί σ' αυτό που έβλεπαν. Κατέβαλαν γι' αυτό πολύ μεγάλες προσπάθειες και όλα αυτά που ζωγράφισαν τόσο όμορφα, τα έκαναν έτσι, μόνο και μόνο γιατί δεν μπορούσαν οι ίδιοι να τα κάνουν αλλιώς. Να αφήσουν κάποιους άλλους να τους καθοδηγήσουν. Έτσι έγιναν Σεζάν και Βαν Γκόγκ. Αυτοί οι άνθρωποι τότε δούλευαν μέσα σε μια ασύλληπτη μοναξιά, η οποία ίσως να ήταν ευλογία, έστω κι αν υπήρξε τότε η δυστυχία τους. Υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος από το να σε καταλαβαίνουν; Και πόσο μάλλον, όταν αυτή η κατανόηση δεν υφίσταται καν. Πάντα μας καταλαβαίνουν στραβά. Νομίζουμε ότι τάχα δεν είμαστε μόνοι. Στην πραγματικότητα όμως είμαστε όλο και περισσότερο μόνοι.

- Θεωρείτε πως το κοινό έχει αναπτύξει επαρκώς το αισθητικό του κριτήριο για να κατανοεί τη μοντέρνα τέχνη και να αναγνωρίζει την αξία ενός έργου;

Στην εποχή μας θεωρείται μοντέρνο καθετί, αρκεί να μην έχει καμία σχέση με ό,τι συνιστά την πραγματική ζωγραφική. Χτυπά στο μάτι, θεωρείται μεγαλοφυές, πριν καν ακόμη γεννηθεί, και πέρα από αυτό δεν υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό. Σαν να έγιναν οι άνθρωποι ξαφνικά τόσο διορατικοί, ώστε να αναγνωρίζουν την αξία κάποιου πράγματος πριν καλά-καλά γεννηθεί. Στην πραγματικότητα όμως, βλέπουν όπως έβλεπαν πάντα, και μάλιστα ακόμη χειρότερα. Να βλέπουμε, αυτό είναι το δύσκολο. Κάποιες φορές βλέπουμε, αλλά αυτό συμβαίνει σπάνια. Συνήθως κοιτάζουμε χωρίς να βλέπουμε.

- Αν έπρεπε να επιλέξετε ανάμεσα στο χρήμα και την επιτυχία, ποιο είναι αυτό που ποθείτε περισσότερο;

Η επιτυχία είναι κάτι πολύ σημαντικό! Λένε συχνά ότι ο καλλιτέχνης οφείλει να δουλεύει προπάντων για τον εαυτό του, ''από αγάπη για την τέχνη'', όπως λέμε, και ότι πρέπει να περιφρονεί την επιτυχία. Αυτό είναι λάθος! Ένας καλλιτέχνης χρειάζεται την επιτυχία. Και όχι μόνο για να εξοικονομήσει τα προς το ζην, όσο, κυρίως, για να μπορεί να δημιουργεί. Η επιτυχία όμως ταυτόχρονα είναι και επικίνδυνη. Αρχίζουμε ν' αντιγράφουμε τον ίδιο μας τον εαυτό, και αυτό είναι πιο επικίνδυνο απ' το να αντιγράφουμε τους άλλους. Αυτό οδηγεί στη στειρότητα.

- Ο Πικάσο έλεγε ότι η τέχνη είναι ένα ψέμα που μας βοηθά να δούμε την αλήθεια. Εσείς συμφωνείτε με αυτή τη ρήση;

Συμφωνώ απόλυτα! Η τέχνη δεν είναι αλήθεια. Η τέχνη είναι ένα ψέμα το οποίο όχι μόνο μας βοηθά να δούμε την αλήθεια, αλλά μας μαθαίνει και το πως να την κατανοούμε. Τουλάχιστον εκείνη την αλήθεια την οποία εμείς μπορούμε να κατανοήσουμε. Η τέχνη, επομένως, είναι ένα ψέμα που λέει την αλήθεια.

- Θα πρέπει να πασχίζει ο δημιουργός για τη μοναδικότητα του έργου του;

Η προσωπικότητα στην τέχνη δεν δημιουργείται απλώς και μόνο επειδή θέλουμε να την έχουμε. Όποιος διακατέχεται από την εμμονή να είναι μοναδικός, χάνει απλώς τον καιρό του και απατάται. Αν υπάρχει κάποιος τρόπος να πετύχει κάτι, είναι το να μάθει να μιμείται αυτό που του αρέσει και, αν καταφέρει να ξεπεράσει τη μίμηση, τότε θα έχει δημιουργήσει κάτι μοναδικό, κάτι που δεν θα μοιάζει με τίποτε άλλο .

- Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

Στα μελλοντικά μου σχέδια υπάρχει μόνο η ζωγραφική και να παραμείνω πεινασμένος με ό,τι έχει να κάνει με την τέχνη. Να μη χορτάσω ποτέ.

"Οι πίνακες του Πάνου Ευαγγελόπουλου σχετίζονται με την απελευθέρωση και το μετασχηματισμό της μορφής. Το έργο του πρωτοπορεί και αναδεικνύει την ικανότητα του σύγχρονου καλλιτέχνη να προχωρεί πέρα από την παράδοση και ανακαλύπτει νέους τρόπους έκφρασης. Αντί να συλλάβει και να εγκλωβίσει τη στιγμή ο Ευαγγελόπουλος προσπαθεί να την απελευθερώσει στέλνοντας γραμμές και χρώματα έξω στον κόσμο ως αγωγοί του συναισθήματος". (Press Release, Agora Gallery, New York, " The Odyssey Within", December 12-January 2, 2009).