Έτσι, ξεκινάει η Μεσολιθική εποχή (8000 π.Χ. – 7000 π.Χ.) -η μεταβατική φάση ανάμεσα στην Παλαιολιθική και τη Νεολιθική- που σημαδεύεται από την παρουσία ομάδων κυνηγών τροφοσυλλεκτών, την εξημέρωση του σκύλου, την επικράτηση του τόξου ως κυνηγετικού όπλου και την εμφάνιση του κανό ως μεταφορικό μέσο, προαναγγέλλοντας την αρχή μιας κοινωνικής οργανωμένης, όπως θα αποκρυσταλλωθεί στα Νεολιθικά χρόνια.

Στο πεδίο της τέχνης την περίοδο αυτή οι παραστάσεις, δε διαφοροποιούνται ιδιαίτερα από εκείνες της Παλαιολιθικής εποχής. Ωστόσο, το νέο στοιχείο είναι ότι τώρα απαντώνται και γυμνές ανθρώπινες μορφές ύψους 28-35 εκ. οι οποίες αποδίδονται με φυσιοκρατικό τρόπο. Όπως και τα ζώα που συνεχίζουν να αποτελούν το κύριο θεματολόγιο των εικαστικών προϊόντων αυτών των χρόνων, έτσι και οι άνθρωποι πλέον φιλοτεχνούνται νατουραλιστικά με μια υπόνοια κίνησης και σωματικότητας συνδυάζοντας την αίσθηση της κομψότητας με την ανατομική αρτιότητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της καλλιτεχνικής αυτής εξέλιξης αποτελούν οι χαραγμένες φιγούρες που συναντά κανείς στο σπήλαιο της Αντάουρα στη Σικελία. Για πρώτη φορά τρεις όρθιοι άνδρες με μάσκες και άλλοι δύο πεσμένοι τοποθετούνται σε ένα σύμπλεγμα που θα μπορούσε να αποτελεί μια σκηνή από τελετή μύησης, ή χορού.

Η μεσολιθική τέχνη που αποκτά πια έναν αφηγηματικό χαρακτήρα εντοπίζεται στη Μεσόγειο και δη στην περιοχή της Ισπανίας διαφοροποιημένη από εκείνη των προγενέστερων βορειο-ισπανικών και γαλλικών σπηλαίων ως προς τον χώρο, τα θέματα, την τεχνική και το ύφος. Πρόκειται για παραστάσεις καλυμμένες με σταλαγμίτες, οι οποίες εικονίζουν μικροσκοπικές ανθρώπινες μορφές που επιδίδονται σε κυνήγι και άλλες δραστηριότητες ή απλά πολεμούν μεταξύ τους. Παράλληλα, υπάρχουν και βραχογραφίες με άνδρες που συνοδεύουν εξημερωμένα ζώα, επιβεβαιώνοντας έτσι το πέρασμα από τη συλλογή καρπών και το κυνήγι σε ένα νέο αγροτικό τρόπο ζωής. Η αλλαγή αυτή που πραγματοποιείται, τεκμηριώνεται και από την αποτύπωση σκηνών με βόδια και άλλα ζώα σε βράχια στη Σαχάρα, καθιστώντας σαφή τη μετάβαση από τη Μεσολιθική στη Νεολιθική εποχή, οπότε και μπορεί να μιλήσει κανείς με πιο ξεκάθαρο τρόπο για μια τέχνη που παρακολουθεί τις απαιτήσεις και τις επιταγές της κοινωνίας.

Στειακάκης Χρυσοβαλάντης
(Ιστορικός Τέχνης)

Ενδεικτική Βιβλιογραφία:

• Gombrich, E.H. Το χρονικό της τέχνης, Μτφρ. Κάσδαγλη Λ., Αθήνα, Μ.Ι.Ε.Τ, 19992 (α΄ έκδοση: Λονδίνο, Phaidon Press, 1950), σ. 39-53.
• Χόνορ, Χ. – Φλέμινγκ, Τζ. Ιστορία της τέχνης, τόμος 1, Μτφρ. Παππάς Α., Αθήνα, Εκδόσεις Υποδομή, 1991, σ.12-25.