Άρχισε την σταδιοδρομία του ως τοπογράφος και σχεδιαστής. Ο Τέρνερ γράφεται στη σχολή ζωγραφικής της Βασιλικής Ακαδημίας το 1789 και σε ηλικία 18 ετών έχει δικό του εργαστήριο και δέχεται πολλές παραγγελίες για αντίγραφα υδατογραφιών με τοπία και σχέδια αρχιτεκτόνων που πρέπει να χρωματίσει. Ο πατέρας του εγκαταλείπει το επάγγελμα του κομμωτή για να παρασταθεί στο γιό του, αφού η μητέρα του είχε καταλήξει στο ψυχιατρείο.
Στη ζωγραφική επηρεάστηκε στη νεανική του ηλικία από τον Τόμας Γκέρτιν και τον Ρόμπερτ Κόζενς, από τους χώρους και τις σκηνογραφικές κατασκευές κλασικού τύπου, γνωστές από τα έργα του Πουσσέν και του Κλωντ Λορραίν, που διακρίνονται σε έργα όπως «Η Διδώ κτίζει την Καρχηδόνα», (1815). Στα μεταγενέστερα έργα, ακόμη και με υψηλό θέμα, όπως το «Ανάκτορο του Καλιγούλα στη Βαΐα» και το «Προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ», η κλασική επίδραση παραμερίζεται από ένα φωτιστικό όργιο, που τείνει να σβήσει τα περιγράμματα των αντικειμένων, για να προβάλει το μεγαλείο των φυσικών στοιχείων. Με την έννοια αυτή ο Τέρνερ ήταν ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους της εποχής του, ο πρώτος μεγάλος ρομαντικός που κατόρθωσε να δώσει στις πλούσιες και γεμάτες φαντασία κλίμακες των λευκών, των κίτρινων και των γαλάζιων, έναν ισχυρά υποβλητικό και ποιητικό τόνο. Ο Τέρνερ υπήρξε ο πρόδρομος των εμπρεσιονιστών σε ότι αφορά την απόδοση του φωτός.
Εκτός από το πλήθος των ελαιογραφιών ο Τέρνερ δημιούργησε και πολλές υδατογραφίες, χαρακτικά και σχέδια, πολλά από τα οποία συγκεντρωμένα σε τόμους, ανήκουν στις σειρές Liber studiorum, Rivers of England, Turner?s Annual Tour και άλλες, τεκμήρια κυρίως των πολλών ταξιδιών του.
Ο πίνακας «Η Συμβολή του Μιντγουαίη και του Τάμεση», (1805), ανήκει στις εξαίσιες και γεμάτες ταραχή εποποιίες, όπου ο καλλιτέχνης δείχνει μια άπληστη και ξέφρενη περιέργεια για τα φυσικά φαινόμενα, στο βουνό ή στη θάλασσα. Ο Τάμεσης και η θάλασσα δίνουν την ευκαιρία για ένα δράμα που το ζουν και οι άνθρωποι και τα στοιχεία, χωρίς να είναι οι αληθινοί πρωταγωνιστές της αφηγήσεως. Οι αληθινοί πρωταγωνιστές δεν είναι ούτε οι άνθρωποι ούτε τα φυσικά στοιχεία. Είναι η βίαιη σύνθεση, σε γοργές εγκάρσιες τομές, είναι το πυκνό χρώμα, αδυσώπητα σκοτεινό, σαν μολύβι παρά τις λαμπρές φωτεινές ανταύγειες στη μακρινή ακτή ή τις κοκκινωπές λάμψεις πάνω στα πανιά των καϊκιών. Η δύναμη της συνθέσεως σταθεροποιείται σε μια στερεή κατασκευή, που επιδιώκει να δώσει το βάρος της μάζας. Τα χρώματα φαίνονται σχεδόν παγωμένα σε μια απίθανη στερεοποίηση της ατμόσφαιρας.
Στο έργο του «Ξεφόρτωμα κάρβουνου, στο σεληνόφως», (1835), η αφήγηση τοποθετείται στο δεύτερο επίπεδο και χρησιμεύει μόνο σαν αφορμή. Το δράμα, η εποποιία έχουν εξαφανιστεί όπως και το βάρος, η μάζα, η ορμή και η κίνηση στη δομή, στην κατασκευή και στο χρώμα. Το τοπίο δεν είναι πια μια εξωτερική πραγματικότητα, αλλά ένας απλός καμβάς, που χρησιμεύει στον καλλιτέχνη για να ενορχηστρώσει τον κόσμο του φωτός, με μια παλέτα που μεταλλάζει. Κύριο μοτίβο είναι η πανσέληνος, κυρίαρχο στοιχείο της σκηνής, στο χώρο και στο χρώμα. Τα άλλα στοιχεία είναι βοηθητικά, όπως οι ανταύγειες στο νερό και στα πανιά ή η απεραντοσύνη του ουρανού. Ο Τέρνερ παίζει με τα στοιχεία αυτά για να δημιουργήσει εντυπώσεις αντιθέσεων στις μαύρες σιλουέτες, καθώς φωτίζονται από μικρές ασημένιες λάμψεις, ή στις φαντασμαγορικές φωτιές, από όπου ξεπροβάλουν με απροσδόκητο ρυθμό, ασθενικά ανθρώπινα φαντάσματα, αιχμάλωτα μέσα στον κύκλο μιας κακής μαγγανείας.
Από τους λαμπρότερους ανακαινιστές στην ιστορία της ζωγραφικής, ο Τέρνερ έπαιρνε σαν θεματικό υλικό τα ίδια τα φυσικά στοιχεία και τα συμβόλιζε σαν αφηρημένες δυνάμεις. Αισθανόταν τη φύση σαν χρώμα και φως και ακολουθώντας τον ρομαντισμό της εποχής του, ενδιαφερόταν για τις θεαματικές όψεις της θάλασσας, του ουρανού και των βουνών, καθώς και για τον δραματικό χαρακτήρα των ατμοσφαιρικών φαινομένων του χιονιού, του ανέμου και της βροχής. Η τέχνη του Τέρνερ γινόταν όλο και πιο αφηρημένη. Στο έργο του «Το Δουλεμπορικό», (1840), είναι ένα κλασικό παράδειγμα της τέχνης του τα τελευταία χρόνια, όπου το φως και η ατμόσφαιρα, παρά οι γραφικές σκηνές ήταν τα θέματα που κυριαρχούσαν στη ζωγραφική του. Το εστιακό σημείο της ηρωικής θαλασσογραφίας δεν είναι το πλοίο, αλλά ο ήλιος που βασιλεύει και το δράμα είναι η συμφωνική παρουσίαση ουρανού και θάλασσας και όχι η ανθρώπινη κτηνωδία. Το πολύ έντονο φως, η πηγή κάθε φωτός, ο ήλιος, τοποθετείται στο κέντρο της συνθέσεως.
Ο πίνακας βασίζεται στην ιστορία του δουλεμπορικού πλοίου Ζονγκ. Όταν μια επιδημία εκδηλώθηκε στο πλοίο, το 1783, ο καπετάνιος έριξε τους δούλους στη θάλασσα αφού δεν θα εισέπραττε καμία ασφάλεια για εκείνους που πέθαιναν από αρρώστια.
Η πρώτη ελαιογραφία που εξέθεσε ο Τέρνερ στη Βασιλική Ακαδημία ήταν μια θαλασσογραφία. Σε όλη του τη ζωή ο καλλιτέχνης ζήτησε την έμπνευσή του από το θέαμα της θάλασσας και των πλοίων. Στην εποχή του η θάλασσα κατείχε σημαντική θέση στην πολιτική και κοινωνική ζωή της Αγγλίας. Το έργο του «Ανεμοστρόβιλος, πλοίο στην είσοδο του λιμανιού» ή «Ατμόπλοιο μέσα σε χιονοθύελλα», παρουσιάστηκε το 1842 στη Βασιλική Ακαδημία και αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα της τεχνοτροπίας του Τέρνερ, ο οποίος επιδιώκει να αποδώσει με τη ζωγραφική του διάφορες ορατές αλλά και απτές αξίες όπως τα σύννεφα και τη θάλασσα, στοιχεία παραδοσιακά στη ζωγραφική τέχνη. Ακόμη τον ατμό και τα φωτεινά σήματα που εκπέμπουν τα πλοία όταν βρίσκονται σε κίνδυνο και την ομίχλη. Μας δίνει την εντύπωση του σκοτεινού σκάφους, της σημαίας που κυματίζει θαρραλέα στον ιστό. Μιας μάχης με το μαινόμενο πέλαγος και με την απειλητική καταιγίδα. Τις λεπτομέρειες τις καταπίνει το εκτυφλωτικό φως και οι μαύροι ίσκιοι των σύννεφων της καταιγίδας. Εδώ τα χρώματα γίνονται πιο λεπτά, γκρίζα, άσπρα, πράσινα, μερικές κίτρινες και γαλάζιες πινελιές.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Τέρνερ τα πέρασε στο Τσέλσι, στις όχθες του Τάμεση, κρύβοντας την αληθινή του ταυτότητα κάτω από το ψεύτικο όνομα Μπόοθ. Ο Τέρνερ είχε χαρακτήρα εκκεντρικό. Ήταν τύπος ιδιότροπος και μοναχικός, φιλάργυρος στο έπακρο και η συμπεριφορά του συχνά προκαλούσε υποψίες. Μετά τον θάνατο του πατέρα του, το 1829, έγινε μισάνθρωπος, απέφευγε τις κοινωνικές σχέσεις. Πέθανε τον Δεκέμβριο του 1851 από αρθρίτιδα. Ενταφιάστηκε στον καθεδρικό ναό του Αγίου Παύλου, πλάι στον συνάδελφό του Τζόσουα Ρέυνολντς. Για τον Τέρνερ η φύση καθρεπτίζει και εκφράζει τα συναισθήματα του ανθρώπου. Ακατανόητος για το κοινό, ο πίνακας αυτός δεν πουλήθηκε ποτέ. Μαζί με άλλες 300 ελαιογραφίες και προσχέδια με λάδι και 18.000 υδατογραφίες και σχέδια, κληροδοτήθηκε από τον Τέρνερ και πέρασε στο αγγλικό κράτος το 1851, όταν πέθανε ο καλλιτέχνης.
Βιβλιογραφία:
- E.H. Gombrich, 1998, «Το χρονικό της Τέχνης», Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
- Εγκυκλοπαίδεια έγχρωμη «ΔΟΜΗ», Όλες οι γνώσεις για όλους, Τόμος 14ος, 1975, Εκδόσεις «ΔΟΜΗ», Αθήναι
- Εγκυκλοπαίδεια έγχρωμη «ΔΟΜΗ», Όλες οι γνώσεις για όλους, Τόμος 15ος, 1975, Εκδόσεις «ΔΟΜΗ», Αθήναι
- Εγκυκλοπαίδεια έγχρωμη «ΔΟΜΗ», Όλες οι γνώσεις για όλους, Πινακοθήκη, 1975, Εκδόσεις «ΔΟΜΗ», Αθήναι
- Τα Μεγάλα Μουσεία του Κόσμου, (Εθνική Πινακοθήκη-Ουάσιγκτων), (Μουσείο Καλών Τεχνών-Βοστώνη), 1970, Εκδόσεις Φυτράκη - Αθήναι
- Ιστοσελίδα της Wikipedia
