Από τότε, έως το θάνατό του, εγκατέλειψε το Ρέγκενσμπουργκ μόνο το 1511, για ένα ταξίδι κατά μήκος του Δούναβη και το 1535, για να πάει στη Βιέννη. Δίπλα στον Ντύρερ, τον Κράναχ, τον Χόλμπαϊν και τον Γκρύνεβαλντ, ο Άλμπρεχτ είναι ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της γερμανικής Αναγεννήσεως. Ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Σχολής του Δουνάβεως. Η δύναμη του σχεδίου, το ζεστό χρώμα, η βαθιά αγάπη για τη φύση, η ποιητική φαντασία, αποτελούν τα βασικά χαρακτηριστικά της ζωγραφικής του Αλτντόρφερ. Στους πίνακές του, ο άνθρωπος μετέχει στη μεγάλη συμφωνία της φύσεως σαν αναπόσπαστο τμήμα της. Τα ονειρικά τοπία του απλώνονται στο άπειρο, αληθινά κοσμικά ποιήματα. Προικισμένος με φλογερή φαντασία και ζωηρή αίσθηση της φύσεως, υπήρξε ο πρώτος μεγάλος τοπιογράφος της Γερμανίας.

Η σύλληψη του Αγίου Φλωριανού, 1530Με τον Άλμπρεχτ, η ζωγραφική του τοπίου απέκτησε στη γερμανική τέχνη, πλήρη αυτονομία. Από τα πιο σημαντικά έργα του είναι «Η Ανάπαυση κατά την φυγή στην Αίγυπτο», οι επτά πίνακες του «Θρύλου του Αγίου Φλωριανού», που τους ζωγράφισε γύρω στα 1520 και από τους οποίους δύο, ο «Αποχαιρετισμός» και το «Μαρτύριο του Αγίου Φλωριανού», βρίσκονται στη Φλωρεντία. Επίσης το «Τοπίο στο Δούναβη», έργο της περιόδου 1520-1525. Το έργο που αντιπροσωπεύει πλήρως την τέχνη του Άλμπρεχτ, είναι η «Μάχη του Αλεξάνδρου στα Άρβυλα» του 1529, που το χαρακτηρίζει η καταπληκτική λεπτολογία στην απεικόνιση των λεπτομερειών και η ιδιορρυθμία του φανταστικού τοπίου. Σημαντικό ήταν και το έργο του ως χαράκτης και σχεδιαστής ξυλογραφιών.

Ο Αλτντόρφερ δεν ενδιαφερόταν τόσο για τη λογική, τη μαθηματική οργάνωση, όσο για την αίσθηση του χώρου. Από το 1530 και έως το τέλος της ζωής του, αφιερώθηκε προπάντων στη ζωγραφική γυμνών σε φυσικό μέγεθος, με πνεύμα καθαρά αναγεννησιακό. Χαρακτηριστικός είναι ο επιβλητικός πίνακας που παριστάνει τον «Λωτ και τις θυγατέρες του», 1537. Τα πρόσωπα που απεικόνισε είναι μάλλον άχαρα, αλλά δοσμένα με βάση τους κλασικούς κανόνες, που χαρακτηρίζουν τα έργα της γερμανικής αναγεννήσεως. Ο Άλμπρεχτ υπήρξε ένας από τους πρώτους, που χρησιμοποίησαν στη χαρακτική τη μέθοδο του ακουαφόρτε. Πέθανε στη Ρατισβόννη (Ρέγκενσμπουργκ) στις 12 Φεβρουαρίου το 1538 και ενταφιάστηκε στην παλαιά εκκλησία των Αυγουστίνων. Στην ταφόπετρα, η επιγραφή αναφέρει, κάτω από το όνομά του, τον τίτλο Αρχιτέκτων. Αλλά η δραστηριότητά του σε αυτόν τον τομέα περιορίστηκε σε αποκλειστικά κυβερνητικές κατασκευές, στην οικοδόμηση ή τη συντήρηση δημοτικών κτιρίων.

Ο Λωτ και οι θυγατέρες του, 1537 

Ο Άγιος Γεώργιος στο Δάσος, 1510Στο έργο του «Ο Άγιος Γεώργιος στο Δάσος», 1510, η μικροσκοπική μορφή του έφιππου αγίου, που ετοιμάζεται να σκοτώσει τον δράκοντα, είναι ένα πρόσχημα για τη δημιουργία του αρχαιότερου και πιο γοητευτικού τοπίου της γερμανικής ζωγραφικής. Το σχέδιο έχει τόση ακρίβεια, ώστε κανείς θα μπορούσε να μετρήσει τα φύλλα στις γιγαντιαίες βελανιδιές και τις πυκνόφυλλες οξιές, μέσα στο δάσος με την πλούσια βλάστηση. Το πλήθος των λεπτομερειών και η εμμονή σε πράσινους τόνους, εξαιρετικά πυκνούς και φωτοβόλους, δημιουργούν την εικόνα ενός μεγάλου σφριγηλού δάσους στο σύνολό του. Είναι ένα τοπίο πλασμένο από την πραγματικότητα, αλλά και εμψυχωμένο, κατά έναν τρόπο ρομαντικό και φανταστικό, από τον δυνατό παλμό και την πρωτόγονη δύναμη της φύσεως.

Η Γέννηση της Παρθένου, 1525Στον Άλμπρεχτ συνυπάρχουν δύο φαινομενικά αντιφατικές τάσεις. Πιστή προσήλωση στη φυσική πλευρά των πραγμάτων, ως την παραμικρή λεπτομέρεια και μια αδέσμευτη και πλούσια φαντασία. Αυτές οι ιδιότητες φαίνονται να συμπληρώνουν η μία την άλλη και να διατηρούν την συνοχή τους χάρη σε μια ευαισθησία προς τη φύση. Στον πίνακα «Η Γέννηση της Παρθένου», 1525, παρατηρούμε την τεχνική της προοπτικής. Αλλά για να διευρύνει την αίσθηση του χώρου, πέρα από κάθε ορθολογισμένο σύστημα προοπτικής, ο ζωγράφος προσελκύει το βλέμμα μας, βαθιά μέσα στον απέραντο καθεδρικό ναό. Ο χώρος βλέπεται από δύο διαφορετικά σημεία, από την κάτω πλευρά του πίνακα και έτσι τα πόδια του Ιωακείμ κόβονται και το άλλο στο επίπεδο του κουβουκλίου, αριστερά. Στη διεύρυνση του χώρου συμβάλλει το εξαίρετο εύρημα της πτήσεως των αγγέλων, που αγκαλιάζουν τρεις παραστάδες και που η ορμή τους τονίζει ένα θριαμβικό ύμνο.

Άποψη της κοιλάδας του Δουνάβεως, 1520-1525Στο έργο του «Άποψη της κοιλάδας του Δουνάβεως», 1520-1525, πρόκειται για τοπίο πραγματικό, που βρίσκεται κοντά στη Ρατισβόννη, με τον πύργο του Βαίρτ και το Σόυχενμπεργκ στο βάθος. Αποτελεί το αρχαιότερο τοπίο εκ του φυσικού στη γερμανική ζωγραφική. Η άποψη είναι πραγματική, ενώ το έργο είναι κλασικό στη μελετημένη πλαισίωση της συνθέσεως με δύο πτέρυγες δέντρων στο πρώτο πλάνο και την ισορροπημένη προοπτική των αποστάσεων, που παρουσιάζει δεξιά των δασωμένο λόφο και αριστερά την αντιρρόπηση του βουνού από τον ποταμό. Η ένταση του σχεδίου και τα ζεστά χρώματα, μεταμορφώνουν αύτη την πραγματική θέα σε ένα φανταστικό όραμα, σε μια ρωμαλέα έκφραση της ήρεμης και επιβλητικής δυνάμεως της φύσεως.

Μάχη του Αλεξάνδρου, 1529Γερμανικά, ο πίνακας «Η Μάχη του Αλεξάνδρου», 1529, είναι γνωστός με τον τίτλο «Alexanderschlacht» και παριστάνει τη μάχη του Μεγάλου Αλεξάνδρου εναντίον του Δαρείου στην Ισσό. Σε λατινική και γερμανική γλώσσα παρατίθενται τα δελτία με τις απώλειες των δύο παρατάξεων. Το έργο ανήκει σε μια σειρά ιστορικών πινάκων, που παράγγειλε ο Δούκας Γουλιέλμος Δ' της Βαυαρίας, για το θερινό του ανάκτορο, το Lusthaus, στο Μόναχο. Ο πίνακας θαυμάζεται για τον τεράστιο αριθμό προσώπων που έχει περιλάβει σε ένα χώρο σχετικά μικρό. Οι μικροσκοπικές μορφές των μαχητών μπορούν να μετρηθούν μία προς μία, σε ολόκληρη την έκταση που κατέχουν και τις ελάχιστες λεπτομέρειες του τοπίου. Μέσα στον ανοιχτό και πλούσιο σε λάμψη φωτισμό της εικόνας, η μάχη μεταμορφώνεται σε ένα γεγονός οικουμενικής σημασίας, όπου μετέχουν ο ήλιος και το φεγγάρι, ο άνεμος και τα σύννεφα.

Ο Αποχαιρετισμός του Αγίου Φλωριανού, 1530Σαν σε όνειρο οι εικόνες του Άλμπρεχτ, παίρνουν τα χρώματα του ουράνιου τόξου, η αφήγηση γίνεται ερεθιστική και τρομακτική, οι αποστάσεις συντομεύονται ή απλώνονται στο άπειρο. Στο έργο του «Ο Αποχαιρετισμός του Αγίου Φλωριανού», 1530 παρατηρούμε τη θαυμάσια ενορχήστρωση των χρωμάτων, όπου τα λευκά προβάλλουν μια χιονένια αγνότητα. Οι ήρεμες μορφές, μέσα στο σκληρό περιβάλλον, δίνουν μια προαίσθηση της φρίκης του μαρτυρίου που αναμένει τον Άγιο Φλωριανό. Τμήμα του πολύπτυχου που ο Βαυαρός καλλιτέχνης είχε ζωγραφίσει για την εκκλησία του Αγίου Φλωριανού, κοντά στο Λιντς.

Μαρτύριο του Αγίου Φλωριανού, 1530Ο Άλμπρεχτ θεωρείται ιδρυτής της ονομαζόμενης «Σχολής του Δούναβη», με την οποία συνδέονται και τα πρώτα έργα του Κράναχ. Τα χαρακτηριστικά της σχολής είναι ο συνδυασμός της ακριβής και λεπτομερειακής παρατήρηση της φύσεως, με το λυρικό συναίσθημα και το οποίο δίνει νέα αξία στο τοπίο και στις φωτιστικές εντυπώσεις. Ο Άλμπρεχτ αφιέρωσε έναν ολόκληρο κύκλο έργων στον Άγιο Φλωριανό, ιδιαίτερα αγαπητό στην Αυστρία και στη Νότιο Γερμανία. Στον πίνακα το «Μαρτύριο του Αγίου Φλωριανού», εκτελεσμένο μεταξύ 1525 και 1530, τμήμα και αυτό του πολύπτυχου για την εκκλησία του Αγίου Φλωριανού, κοντά στο Λιντς, η σκηνή του μαρτυρίου εκτυλίσσεται πάνω στην εκπληκτική ξύλινη γέφυρα, που δεσπόζει από το βάθος ως το πρώτο επίπεδο. Ο ζωγράφος απέδωσε με μεγάλη πιστότητα το σπάσιμο των κυμάτων στους πασσάλους, ανάμεσα από τους οποίους διακρίνονται οι απότομοι βράχοι της όχθης. Ο Άγιος παρουσιάζεται γονατιστός, ενώ ένα πλήθος συνωστίζεται γύρω του και παρακολουθεί με έντονο ενδιαφέρον τη σκηνή, σαν να ήταν αγώνισμα.

Βιβλιογραφία:

- E.H. Gombrich, 1998, «Το χρονικό της Τέχνης», Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
- Εγκυκλοπαίδεια έγχρωμη «ΔΟΜΗ», Όλες οι γνώσεις για όλους, Τόμος 1ος, 1975, Εκδόσεις «ΔΟΜΗ» Αθήναι
- Εγκυκλοπαίδεια έγχρωμη «ΔΟΜΗ», Όλες οι γνώσεις για όλους, Πινακοθήκη, 1975, Εκδόσεις «ΔΟΜΗ» Αθήναι
- Τα Μεγάλα Μουσεία του Κόσμου, (Πινακοθήκη Ουφίτσι-Φλωρεντία), (Παλαιά Πινακοθήκη-Μόναχο), 1970, Εκδόσεις Φυτράκη-Αθήναι
- Ιστοσελίδα της Wikipedia