Με τον όρο εξπρεσιονισμός χαρακτηρίζεται σήμερα ένα καλλιτεχνικό και λογοτεχνικό κίνημα που αναπτύχθηκε στη Γερμανία, από το 1910 ως το 1925 και που αντιπροσωπεύει τη γερμανική παραλλαγή της μεγάλης ευρωπαϊκής επαναστάσεως της πρωτοπορίας. Τον όρο εξπρεσιονισμός (expressionismus), χρησιμοποίησε πρώτη φορά το 1901 στη Γαλλία ο ζωγράφος Ζυλιέν Ωγκύστ Ερβέ, από εκεί ο όρος πέρασε στη Γερμανία το 1911. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε στον κατάλογο της 22ης Έκθεσης της Sezession (απόσχιση μικρής ομάδας καλλιτεχνών από μια μεγαλύτερη καλλιτεχνική ένωση) στο Βερολίνο το 1911, για να χαρακτηρίσει μια ομάδα καλλιτεχνών που ήταν φωβιστές. Τον υιοθέτησαν τα περιοδικά «Η Θύελλα» (Der Sturm, 1910-1932) και «Η Δράση» (Die Aktion, 1911-1932), που ήταν το κύριο όργανο του κινήματος και προσδιόριζε τον βασικό χαρακτήρα της νέας τέχνης, η οποία αποφεύγοντας να εκφράσει τις εντυπώσεις του εξωτερικού κόσμου και την αναπαράσταση των μορφών της φύσεως, ήθελε να απομακρυνθεί, από την τέχνη του νατουραλισμού και του εμπρεσιονισμού, για να γίνει έκφραση της εσωτερικής μόνο αλήθειας, καθαρή δημιουργία του ανθρώπινου πνεύματος.

Πιέρο ντέλλα Φραντσέσκα, (Piero della Francesca) και σωστότερα deu Franceschi. Ιταλός ζωγράφος, Μπόργκο Σαν Σεπόλκρο, Αρέτσο μεταξύ 1415 και 1420-1492. Ένας από τους πρωταγωνιστές της Αναγεννήσεως και τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες των αιώνων. Διαμορφώθηκε στη Φλωρεντία, όπου πρέπει να πήγε νεότατος. Γνώρισε το έργο του Μαζάτσιο και διαποτίστηκε από την ουμανιστική ατμόσφαιρα που επικρατούσε στους καλλιτεχνικούς κύκλους της εποχής. Την ίδια αποφασιστική επίδραση είχαν στη ζωγραφική του η ρωμαλέα πλαστική αντίληψη του Μαζάτσιο και τα φωτεινά και λιτά χρώματα του Ντομένικο Βενετσιάνο, με τον οποίο ο Πιέρο, όπως αναφέρει ένα έγγραφο του 1439, συνεργάστηκε ως βοηθός στις χαμένες σήμερα τοιχογραφίες της εκκλησίας του Σαντύ Ετζίντιο.

Με τον όρο γοτθική, δηλαδή βόρεια και βαρβαρική, χαρακτήρισαν υποτιμητικά οι καλλιτέχνες και οι λόγιοι της Αναγεννήσεως την τελευταία περίοδο του Μεσαίωνα. Ο όρος μετέβαλε έννοια και έφτασε να σημαίνει συμβατικά, γιατί δεν έχει καμία σχέση με τους Γότθους, μια συγκεκριμένη στιγμή στην ιστορική εξέλιξη των μορφών. Η γοτθική περίοδος, αρχίζει τον 12ο αιώνα και τελειώνει όταν τον 15ο ή τον 16ο αιώνα, διεισδύουν στις διάφορες χώρες οι κλασικίζουσες μορφές της Αναγεννήσεως. Το ζήτημα της καταγωγής της γοτθικής αρχιτεκτονικής δεν έχει απόλυτα διευκρινιστεί. Βέβαιο είναι ότι οι οικοδόμοι και οι λιθοξόοι των μεγάλων καθεδρικών ναών, έπρεπε να έχουν αρκετά ανεπτυγμένες τεχνικές και μαθηματικές γνώσεις και ότι στη διαμόρφωση των σχεδίων και όλων των στοιχείων της κατασκευής και της διακοσμήσεως των γοτθικών κτιρίων συνέβαλε το λεπτό διαλεκτικό πνεύμα της σχολαστικής φιλοσοφίας.

Φωβ ή Φωβισμός από το γαλλικό fauves, που σημαίνει θηρία. Η ονομασία οφείλεται στον Λουί Βωξέλ, που στο παρισινό Σαλόν του 1907, κοιτάζοντας μια προτομή παιδιού του Αλμπέρ Μάρκ, τοποθετημένη ανάμεσα σε πίνακες των Ματίς Μαρκέ, Πυύ, Μανγκέν, Φρις, Βαλτά, Ντεραίν (Andre Derain), Βλαμένκ (Maurice Vlaminck) ανέκραξε, «Κοιτάξτε ο Ντονατέλλο εν μέσω των θηρίων». Η κακογλωσσιά όμως αυτή σημείωσε επιτυχία και έδωσε το όνομα στο πρώτο πρωτοποριακό κίνημα του 20ου αιώνα. Άμεσοι πρόδρομοι της ζωγραφικής των φωβιστών μπορούν να θεωρηθούν, ο Βαν Γκογκ, με την αγχώδη διεγερτική χρήση του χρώματος, που τονίζει τον ρυθμό και ο Γκωγκέν, που εκφράζει μια νέα αντίληψη του χώρου με υπερεπιθέσεις χρωματικών ζωνών.

Jan Vermeer, ή Jan van der Meer van Delft. Ολλανδός ζωγράφος (Ντελφτ 1632-1675), από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της Ολλανδίας και όλης της Ευρώπης τον 17ο αιώνα, ονομαστός για τις θαυμάσιες σκηνές σε εσωτερικούς χώρους και για τα αστικά τοπία του. Γεννήθηκε στο Ντελφτ, την εποχή που οι δύο άλλοι μεγάλοι, ο Φρανς Χαλς και ο Ρέμπραντ είχαν φτάσει στο αποκορύφωμα της σταδιοδρομίας τους. Οι ελάχιστες μέχρι σήμερα πληροφορίες δεν επαρκούν για να φωτίσουν τα κύρια σημεία της μορφής του ανθρώπου και του καλλιτέχνη, αφήνουν μάλιστα ακάλυπτες βασικές περιόδους της ζωής και της δραστηριότητάς του, όπως τα χρόνια της καλλιτεχνικής του διαμορφώσεως. Το ίδιο ισχύει και για τα έργα του.

Τέχνη που άνθισε στις περιοχές που αποτελούν το σημερινό Βέλγιο. Κάποτε το όνομα αυτό δίδεται γενικά στην τέχνη των παλαιών Κάτω Χωρών, δηλαδή του Βελγίου και της Ολλανδίας μαζί, ως τον πολιτικό χωρισμό τους από το Φίλιππο Β' της Ισπανίας, στα τέλη του 16ου αιώνα.

Αν αφεθούν κατά μέρος οι παλαιότερες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, που ανάγονται στην περίοδο της ρωμαϊκής κατακτήσεως, καθώς και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε για τη χρυσοχοϊκή κατά την περίοδο της κυριαρχίας των Φράγκων στη Βραβάντη και τη μεγάλη ώθηση στην αρχιτεκτονική που δόθηκε επί της αυτοκρατορίας του Καρλομάγνου, οι πρώτες εκδηλώσεις της φλαμανδικής τέχνης πρέπει να αναχθούν στη ρωμανική περίοδο παράλληλα προς την οικονομική και πολιτική διαμόρφωση της περιοχής της Φλάνδρας.

Jacques-Louis David, Γάλλος ζωγράφος, Παρίσι 1748- Βρυξέλλες 1825. Ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες του 19ου αιώνα και ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του νεοκλασικισμού. Οι επιδράσεις από την τέχνη του πρώτου του δασκάλου, Φρανσουά Μπουσέ, διακρίνονται σε έναν από τους πρώτους πίνακές του, «Πάλη του Άρη και της Αθηνάς» (1771).

Αργότερα ο Νταβίντ μαθήτευσε κοντά στον Ζοζέφ-Μαρί Βιέν, που υπήρξε ο πραγματικός του δάσκαλος. Τι καλύτερο έργο της περιόδου αυτής ήταν «Ο Αντίοχος και η Στρατονίκη» του 1774, στο οποίο διακρίνεται η τάση του Νταβίντ να τονίζει το δραματικό στοιχείο της συνθέσεως. Ο πίνακας αυτός εξασφάλισε στον καλλιτέχνη το βραβείο της Ρώμης.

Καλλιτεχνικό κίνημα που παρουσιάστηκε στη Γαλλία κατά την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, με πρωτοπόρους τους ζωγράφους Πάμπλο Πικάσσο (Pablo Picasso), Ζωρζ Μπράκ (Georges Braque), Χουάν Γκρί (Juan Gris) και Φερνάν Λεζέ (Fernand Leger). Ο όρος κυβισμός χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1908, όταν ο Ανρί Ματίς χαρακτήρισε τον πίνακα του Μπράκ «Σπίτια στο Εστάκ» σύνθεση μικρών κύβων. Μετά τον Ματίς ο κριτικός της τέχνης Λουΐ Βωξέλ έγραψε ότι η ζωγραφική του Μπράκ είχε περιοριστεί στην απεικόνιση κύβων.

Eugene Delacroix, Γάλλος ζωγράφος και χαράκτης (Σαίν-Μωρίς Σαραντόν 1798-Παρίσι 1863). Ήταν ο αρχηγός της γαλλικής ρομαντικής σχολής και μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του ευρωπαϊκού ρομαντισμού. Γιός αντιπροσώπου της Συμβατικής και διπλωμάτη στην εποχή του Διευθυντηρίου, έλαβε επιμελημένη λογοτεχνική εκπαίδευση, που έδωσε αριστοκρατική λεπτότητα στο πνεύμα του και σε όλη την προσωπικότητά του. Στο εργαστήριο του ακαδημαϊκού δασκάλου του Γκερέν γνώρισε τον Τεοντόρ Ζερικώ και συνδέθηκε μαζί του με αδελφική φιλία. Γρήγορα όμως εγκατέλειψε το εργαστήριό του, από αντίδραση προς την κλασική τεχνοτροπία του δασκάλου του.

Ονομάζεται έτσι το στυλ που επικράτησε σε ολόκληρη την Ευρώπη στην τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου κυρίως στον τομέα των εφαρμοσμένων τεχνών και της αρχιτεκτονικής. Οι αρχιτέκτονες πειραματίζονταν με νέα υλικά και νέους τύπους διακόσμησης. Ήταν λοιπόν καιρός η νέα αρχιτεκτονική από σίδερο και γυαλί, που είχε καθιερωθεί με τους σταθμούς των σιδηροδρόμων, χωρίς να γίνει αντιληπτό, και τα βιομηχανικά κτίρια, να αποκτήσει ένα δικό της διακοσμητικό ύφος. Ξεκίνησε από το Παρίσι και απλώθηκε στην Ευρώπη και την Αμερική από το 1880 έως το 1910. Ο νέος ρυθμός που είδε το φως στις «σετσεσσιόν» του Μονάχου και της Βιέννης, διαδόθηκε σε όλη την Ευρώπη με διάφορες ονομασίες, «Art Nouveau» στη Γαλλία, όπου ήταν το όνομα της γκαλερί του S. Bing (1895-1899), «Modern Style» στην Αγγλία, «Jugendstil» στη Γερμανία, όπου προήλθε από το περιοδικό «Jugend», «Sezession» στην Αυστρία, «Liberty» στην Ιταλία, όπου ήταν το όνομα ενός καταστήματος ειδών διακόσμησης, «Modernismo» στην Ισπανία.