Ουίλλιαμ Τζόζεφ Μάλλορντ Τέρνερ - William Joseph Mallord Turner
Γράφτηκε από την Κατερίνα Ρουμπέκα
Ουίλλιαμ Τζόζεφ Μάλλορντ Τέρνερ, (William Joseph Mallord Turner). Άγγλος ζωγράφος, γεννήθηκε στο Λονδίνο 1775, στη λαϊκή συνοικία του Κόβεν Γκάρντεν όπου ο πατέρας του ασκούσε το επάγγελμα του κομμωτή. Από πολύ μικρή ηλικία έδωσε δείγματα ενός πρόωρου ταλέντου, σχεδιάζοντας επιτυχημένα αντίγραφα από εικόνες περιοδικών ή χρωματίζοντας χαλκογραφίες. Οι επιδόσεις του Τέρνερ, που μόλις 9 ετών αμειβόταν από γνωστούς του πατέρα του, έδειξαν το δρόμο που θα έπρεπε να ακολουθήσει το παιδί θαύμα.
Η Βάσω Κατράκη (1914-1988) υπήρξε, αδιαμφισβήτητα, η σημαντικότερη Ελληνίδα καλλιτέχνις που έδωσε νέα πνοή στη χαρακτική τέχνη. Η δημιουργία της καταξιώθηκε μέσα από διεθνείς διακρίσεις και βραβεία και λειτουργεί ως παράδειγμα συνεχούς αναζήτησης και πειραματισμού.
Κόνσταμπλ Τζων - John Constable
Γράφτηκε από την Κατερίνα Ρουμπέκα
Άγγλος ζωγράφος, γεννήθηκε στο Ηστ Μπέργκχολτ, χωριό της αγροτικής περιοχής του Σάφολκ (1776). Πέθανε στο Λονδίνο το 1837 σε ηλικία 61 ετών. Ο πατέρας του, εύπορος κτηματίας της κοιλάδας του Ντέντχαμ, προόριζε τον νεαρό Τζων για την αποδοτική εκμετάλλευση της γης, που αποτελούσε παράδοση της οικογένειας. Μπροστά στην επιμονή του γιού του να ακολουθήσει τις καλλιτεχνικές του κλίσεις, υποχώρησε. Το 1799, ο Κόνσταμπλ σπούδασε την τέχνη της ζωγραφικής στη Βασιλική Ακαδημία του Λονδίνου, με καθηγητή τον Τζόζεφ Φάρινγκτον. Περισσότερο τον γοήτευε η τοπιογραφία.
Η Ελένη Μπούκουρη-Αλταμούρα υπήρξε κορυφαία ζωγράφος του 19ου αιώνα, της οποίας η ζωή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μυθιστορηματική, περιπετειώδης και, συνάμα, τραγική. Γεννήθηκε στις Σπέτσες το 1821. Ήταν κόρη του Ιωάννη Γ. Μπούκουρη, τολμηρού θαλασσοπόρου και γενναιόδωρου πατριώτη, και της Μαρίας. Ο πατέρας της υπήρξε πολύτιμος αρωγός στις προσπάθειές της, καθώς ήταν ευαίσθητος άνθρωπος, με καλλιτεχνικές ευαισθησίες, ευρύτητα και ανεξαρτησία πνεύματος.
Ούγκο βαν ντερ Γκους, (Hugo van der Goes), Φλαμανδός ζωγράφος, (-Ρόντεν Κλόστερ, Βρυξέλλες 1482). Κατά τα μέσα του 15ου αιώνα αναφέρεται ως μέλος της συντεχνίας της Γάνδης όπου ίσως γεννήθηκε. Είναι ένας από τους λίγους Βορειοευρωπαίους καλλιτέχνες εκείνης της εποχής για τον οποίο γνωρίζουμε μερικές λεπτομέρειες της ιδιωτικής του ζωής. Δέκα χρόνια αργότερα, δέχτηκε στη Μπρυζ την παραγγελία του Τομμάζο Πορτινάρι και φιλοτέχνησε το περίφημο Τρίπτυχο, που όταν το 1482, παραδόθηκε στη Φλωρεντία προκάλεσε τεράστιο ενδιαφέρον. Το έργο αυτό, το μόνο αναμφισβήτητο του βαν ντερ Χους, έχει τελείως ανεπτυγμένα όλα τα εκπληκτικά χαρακτηριστικά της τέχνης του και τον τοποθετεί στην κατηγορία των μεγαλύτερων Φλαμανδών ζωγράφων της δεύτερης πεντηκονταετίας του 15ου αιώνα.
Νικόλαος Γύζης: H Συμβολή του στην Τέχνη της Αφίσας
Γράφτηκε από την Μαρία Μποϊλέ
Ο Νικόλαος Γύζης (1842-1901) ήταν το παιδί μιας πολυμελούς οικογένειας από την Τήνο. Από τα πρώτα χρόνια της ζωής του έκανε φανερό το ταλέντο του, όταν αντέγραφε τις λιθογραφίες του σπιτιού του αποσπώντας επαίνους. Αφού συμπλήρωσε τις βασικές του σπουδές στην Αθήνα, εξασφάλισε υποτροφία για την Ακαδημία του Μονάχου, όπου του δόθηκε η ευκαιρία να προσεγγίσει σπουδαίους δασκάλους και μεγάλους καλλιτέχνες.
Εκεί ο Γύζης εξελέγη καθηγητής και εξελίχθηκε σε σπουδαίο τεχνίτη, μεγάλο δημιουργό με πρωτότυπη θεματογραφία και αφηγηματική πειστικότητα, άψογο εκτελεστή κάθε λεπτομέρειας.
Γιάκοπο Ραμπούστι, ο επονομαζόμενος Τιντορέττο
Γράφτηκε από την Κατερίνα Ρουμπέκα
Γιάκοπο Ραμπούστι, ο επονομαζόμενος Τιντορέττο, (Jacopo Robusti ditto il Tintoretto). Ιταλός ζωγράφος (Βενετία 1518-1594). Το όνομά του προέρχεται από το επάγγελμα του πατέρα του που ήταν βαφέας υφασμάτων (tin tore). Η πρώτη του δραστηριότητα χρονολογείται από το 1540, όταν είχε ποια απαλλαγή από την υποχρέωση να υποτάσσεται στους κανόνες οποιουδήποτε εργαστηρίου και έγινε ανεξάρτητος τεχνίτης. Ο Τισιανός τον είχε διώξει από το εργαστήριό του, γιατί δεν μπορούσε να συμβιβαστεί με τις αντίθετες τάσεις του νεαρού ζωγράφου, που ήταν ανήσυχος, φιλόδοξος, νευρικός και μεγαλοφυής. Η διαμόρφωσή του συνδέεται περισσότερο με τον Μπονιφάτσιο ντε Πιτάτι και με τον Αντρέα Μελντόλλα, τον επονομαζόμενο Σκιαβόνε, ζωγράφο της βενετσιάνικης σχολής, επηρεασμένο από την μανιεριστική κομψότητα του Παρμιτζανίνο.
O Auguste Rodin και τα χέρια στη γλυπτική του δημιουργία
Γράφτηκε από την Μαρία Μποϊλέ
Ο Auguste Rodin (1840-1917) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους γλύπτες του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα. Γεννήθηκε στο Παρίσι. Επέδειξε από πολύ νωρίς μία έμφυτη ροπή στη ζωγραφική, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα στα 14 χρόνια του να εισαχθεί στη σχολή Ecole Imperiale de Dessin. Παράλληλα με την εντατική μελέτη επισκεπτόταν μουσεία παρατηρώντας με ενδιαφέρον γλυπτά της αρχαιότητας, κάτι που τον έκανε να ανακαλύψει την προσωπική του κλίση στη γλυπτική.
Μπρέγκελ Πήτερ (Pieter Bruegel) ο πρεσβύτερος. Φλαμανδός ζωγράφος, (Μπρέντα 1526-Βρυξέλλες 1569). Αποκαλείται πρεσβύτερος για να διακρίνεται από έναν από τους γιούς του-δευτερεύοντα ζωγράφο. Νεότατος μαθήτευσε στις Βρυξέλλες κοντά στον Πιέτερ Κουκ βαν Άαλστ. Ύστερα πήγε στην Αμβέρσα και παρέμεινε ως το 1551, που έγινε δεκτός ως ζωγράφος στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά και δημιούργησε μια σειρά σχεδίων με την τεχνοτροπία του Μπος, για τις χαλκογραφίες του εκδότη Χερόνυμους Κοκ.
Γιάννης Γαΐτης (1923-1984) Ο Γιάννης Γαΐτης γεννήθηκε στην Αθήνα στις 4 Μαρτίου του 1923 και πέθανε το 1984, έξι μόλις ημέρες μετά τα εγκαίνια της αναδρομικής έκθεσης του έργου του στην Εθνική Πινακοθήκη Αθηνών. Υπήρξε πολυσχιδής δημιουργός, καθώς τα έργα του περιλαμβάνουν ζωγραφική, γλυπτική, σχέδια, κατασκευές, μακέτες σκηνικών και κοστουμιών, έπιπλα και διάφορα μικρότερα αντικείμενα.
Καρράτσι Αννίμπαλε-Λουντοβίκο-Αγκοστίνο
Γράφτηκε από την Κατερίνα Ρουμπέκα
Καρράτσι, Ιταλοί ζωγράφοι καταγόμενοι από την Μπολόνια, από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της Ιταλίας του 17ου αιώνα. Ο πρεσβύτερος, ο Λουντοβίκο (Ludovico), (Μπολόνια 1555-1619), ήταν ξάδερφος των δύο αδερφών Αγκοστίνο (Agostino), (Μπολόνια 1557-Πάρμα 1602) και Αννίμπαλε (Annibale), (Μπολόνια 1560-Ρώμη 1609). Η ταυτόχρονη δραστηριότητά τους στη Μπολόνια στα τέλη του 16ου αιώνα σημειώνει την αντίδραση στον ιταλικό μανιερισμό παράλληλα με την επανάσταση του Καραβάτζιο.
Οι καλλιτέχνες αυτοί πραγματοποιούν, με διαφορετικό τρόπο ο καθένας, το ίδιο ζωγραφικό πρόγραμμα που αποβλέπει στην επανασύνδεση της τέχνης με τη φύση, πράγμα αντίθετο από τις διανοητικές αναζητήσεις των εκλεπτυσμένων και κομψών μανιεριστών ζωγράφων που είχαν απομακρυνθεί από το φυσικό αντικείμενο.
Ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ και το έργο του
Γράφτηκε από Νάνσυ Μπαλούτογλου
Μικελάντζελο Μερίζι, ο επονομαζόμενος Καραβάτζιο
Γράφτηκε από την Κατερίνα Ρουμπέκα
Μικελάντζελο Μερίζι, ο επονομαζόμενος Καραβάτζιο (Michelangelo Merisi, ditto il Caravaggio). Ιταλός ζωγράφος (Μπέργκαμο 1573-Πόρτο Έρκολε, Γκροσσέτο 1610). Υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους ανανεωτές της ιταλικής ζωγραφικής. Γιός του Φέρμο Μερίζι, οικονόμου του μαρκησίου του Καραβάτζιο, έγινε το 1584, σε ηλικία 11 ετών, μαθητής του Σιμόνε Πετερτσάνο στο Μιλάνο. Η επίδραση του δασκάλου ήταν τόσο βαθειά, ώστε η παρουσία στοιχείων της σχολής της Λομβαρδίας, του Μπέργκαμο και της Βενετίας δεν εγκατέλειψε ποτέ τη ζωγραφική του.
Κλώντ Ζελλέ, ο επονομαζόμενος Κλώντ Λορραίν
Γράφτηκε από την Κατερίνα Ρουμπέκα
Κλώντ Ζελλέ, (Glaude Gellee), Γάλλος ζωγράφος επονομαζόμενος Κλωντ Λορραίν (Claude Lorrain), (Σαμάν 1600-Ρώμη 1682). Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους τοπιογράφους και χαλκογράφους. Γεννήθηκε από φτωχή οικογένεια και έζησε ως το τέλος της ζωής του στη Ρώμη, όπου είχε εγκατασταθεί από τη νεανική του ηλικία. Πρώτος δάσκαλός του ήταν ο Αγκοστίνο Τάσσι, ζωγράφος τοπίων και διακοσμητικών αρχιτεκτονημάτων. Στην εξέλιξή του έπαιξαν σημαντικό ρόλο οι επαφές με τους συγχρόνους του Νικολά Πουσσέν και Πέτερ βαν Λερ, η μελέτη του τοπίου των Καρράτσι και των οπαδών τους και οι Φλαμανδοί και Γάλλοι ζωγράφοι. Το έργο του Λορραίν, που ανήκει στη λεγόμενη ιδανική τοπιογραφία, χαρακτηρίζει ο πλούτος της φαντασίας σε συνδυασμό με την ακρίβεια στη μίμηση της φύσεως και ιδιαίτερα στην απόδοση των παραλλαγών του φωτός.
Nicolas Poussin, Γάλλος ζωγράφος (Λεζ Αντελύ 1594-Ρώμη 1665). Από νεαρή ηλικία ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, πρώτα στο χωρίο του με δάσκαλο τον Κεντέν Βαρέν, ύστερα στο Παρίσι όπου εγκαταστάθηκε το 1612 και μαθήτευσε κοντά στον Φερντινάν Ελ και στον Ζωρζ Λαλλεμάν. Στο Παρίσι γνώρισε τον μανιερισμό της δεύτερης σχολής του Φονταινμπλώ, τα έργα του Ραφαήλ μέσα από τις χαλκογραφίες και την αρχαία γλυπτική από τα δείγματα των βασιλικών συλλογών. Εκεί πλησίασε τον Τζοβάν Μπαττίστα Μαρίνο, που αναγνώρισε την ιδιοφυία του και του ανέθεσε το 1622-23 τη δημιουργία μερικών σχεδίων. Ο θαυμασμός του για την ιταλική τέχνη ώθησε τον Πουσσέν να ταξιδέψει στην Ιταλία. Την πρώτη φορά, το 1620-21, πήγε μόνο στη Φλωρεντία. Το 1623 παρέμεινε για ένα διάστημα στη Βενετία και γνώρισε τα έργα των βενετσιάνων ζωγράφων του 15ου και 16ου αιώνα. Αργότερα, το 1642, εγκαταστάθηκε οριστικά στη Ρώμη, όπου βρήκε προστάτες τους πρίγκιπες Μπαρμπερίνι και τον καρδινάλιο Κασσιάνο ντελ Πότσο. Την εποχή εκείνη η Ρώμη ήταν κέντρο νέων ιδεών, εκεί εργαζόταν ο Ντομενικίνο, ο Σάκκι, ο Πιέτρο ντα Κορτόνα, ο Μπερνίνι, ο Λανφράνκο, ο Ντυκενουά, που ήταν οι γνωστότεροι καλλιτέχνες και έγιναν φίλοι ή αντίπαλοι του Πουσσέν.
Andrea Mantegna, Ιταλός ζωγράφος (Νησί Καρτούρο, Πάντοβα 1431-Μάντοβα 1506). Γιός ξυλουργού, έδειξε από μικρός την κλίση του στη ζωγραφική και μαθήτευσε στην Πάντοβα, στο εργαστήριο του Φραντσέσκο Σκουαρτσιόνε, που τον υιοθέτησε όταν ήταν δέκα ετών. Η μαθητεία αυτή του επέτρεψε να έλθει σε επαφή με τον ουμανιστικό κύκλο που είχε σχηματιστεί στην Πάντοβα, από τους οπαδούς του Ντονατέλλο, ο οποίος εργαζόταν τότε στον ανδριάντα του Γκατταμελάτα. Από τα πρώτα έργα του Μαντένια, όπως «Η Παναγία με εννέα Αγίους», διακρίνεται η επίδραση της φλωρεντινής τέχνης, που είχε εφαρμόσει την ανακάλυψη της προοπτικής σε γλυπτικά και ζωγραφικά έργα. Πολλοί αναγεννησιακοί καλλιτέχνες, ο Λίππι, ο Πάολο Ουτσέλλο, ο Αντρέα ντελ Καστάνιο και ο Ντονατέλλο, είχαν ήδη εργαστεί για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα στο Βένετο.